Botten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Al je botten in je lichaam vormen samen het:

1. schedel
2. beenderstelsel of skelet
3. wervels
4. bekken

De botten in je wervelkolom heten:

1. wervelkolommen
2. kraanbeenringen
3. wervels
4. uitstulpingen

Hoeveel Halswervels hebben wij?

1. 6
2. 5
3. 9
4. 7

Hoeveel ribben hebben wij?

1. 12
2. 24
3. 6
4. 36

Welk deel van de wervelkolom zit vast aan je heupbeenderen?

1. staartbeen
2. wervelkolom
3. lendenwervels
4. heiligbeen

Waar zijn botten van gemaakt?

Bouw van een hard bot

• grootste deel: been
• been bestaat uit beencellen
• beencellen bestaan uit ringen
• ringen maken het bot stevig

Bloedvaten en Zenuwen

• er zitten ook bloedvaatjes en
zenuwen in het bot
• bloedvaatjes: beencellen krijgen de
stoffen die ze nodig hebben
• zenuwen: hierdoor voel je de pijn

doorsnede bot

• holle ruimte -
beenmerg
• vet

beencellen

beencellen maken een stevige stof met veel kalk en een beetje lijmstof.
deze stof ligt tussen de beencellen.

kalk- maakt de botten hard
lijmstof- maakt de botten een beetje buigzaam

kraakbeen

kraakbeen bestaat uit een groepje kraakbeencellen met daartussen een geleiachtige stof.

veel lijmstof en heel weinig kalk.

kraakbeen hierdoor buigzaam, hierdoor kunnen de botten soepel bewegen.

ouder worden(1)

Kraakbeen veranderd in been, dat noem je verbening. Al snel is er alleen nog kraakbeen te vinden in de uiteinden: groeischijven.

Goeischijven maken nieuw kraakbeen, zo worden je beenderen langer en groei je.
vervolgens wordt het nieuwe kraakbeen omgezet in hard bot.

ouder worden (2)

Eind van de puberteit verbenen groeischijven zelf ook, daardoor stopt de lengte groei.

Hoe ouder je wordt, hoe meer liijmstof er uit de botten verdwijnt, hierdoor zijn botten van ouderen minder buigzaam en breken sneller dan bij kinderen.

Huiswerk

opdracht 9a,b,c en 10
opdracht 11 t/m 13
opdracht 15 t/m 17
Lezen: blz:34,35