Empathie en emoties

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Empathie

Emoties

Leerdoelen:

-Ik ben in staat om te benoemen wat empathie betekent;

-Ik kan minimaal 3 vaardigheden noemen die bij empathie tonen horen;

-Ik kan de 4 basis emoties benoemen.

Wat is empathie?

Empathie is afkomstig van het Griekse woord empathia. Empathie is de vaardigheid om je in te leven in een situatie en gevoelens van een ander.

Empathie is het kunnen invoelen wat anderen voelen, oftewel affectieve empathie, en je kunnen inleven in waarom iemand iets voelt, cognitieve empathie.

Emotionele empathie: iemand is verdrietig en jij wordt dat ook.

Affectie: uiten van positieve emoties bijv. liefde, warmte en 'binding') voor anderen. Daar hoort ook het tonen van steun en begrip in moeilijke tijden bij.

Waarom is empathie belangrijk?

Bespreek in tweetallen waar jij mogelijk moeite mee hebt. Ben je hier bewust van? Hoe kan je daaraan werken?

Concrete voorbeelden:

• Actief te luisteren naar de zorgen en angsten van de cliënt / deelnemer zonder te onderbreken.
  
• Zich op ooghoogte van de cliënt / deelnemer te plaatsen om een gelijkwaardige en persoonlijke communicatie mogelijk te maken.
  
• Troostende woorden te bieden en geruststellend te zijn, zoals "Ik begrijp dat dit een moeilijke tijd voor u is, en ik ben hier om u te ondersteunen."
• Meedenken in wat helpend kan zijn: bijvoorbeeld het voorstel om het netwerk te betrekken  als dat (eventueel) gewenst is.

Bespreek in tweetallen met welke vaardigheden jij mogelijk moeite mee hebt. 

Ben je hier bewust van? Hoe kan je daaraan werken?

Bespreek in tweetallen waar je goed in bent.

Ben je hier bewust van?

Waarin zien jullie overeenkomsten / verschillen bij elkaar?

Oefening in drietallen:

Samen in gesprek. 1 student verteld een bepaald gevoel wat hij/zij heeft naar aanleiding van een gebeurtenis. Denk hierbij bijv. aan iets wat je zelf is overkomen. 

1 student gaat hierover met gebruik van ‘empathie’ het gesprek over aan. 1 student observeert het gedrag / gesprek en schrijft op.

1 observeert; wat zie je in non verbaal én verbaal gedrag? Welk gedrag toont volgens jou ‘empathisch gedrag’? Wat valt je nog meer op? Schrijf dit op.

Voorbeelden: 

-Je bent boos omdat je wordt gepest op school;

-Je bent verdrietig omdat je oma / opa is overleden;

-Je bent angstig omdat er is ingebroken bij jouw thuis;

-Je bent somber omdat je vriend / vriendin het heeft uitgemaakt.

Emoties

Emoties herkennen en begrijpen

Basis emoties

Emotielijst

Welke emoties zijn er allemaal? 

Als je klaar bent, zet je achter de emotie een

P(positief) of een N (negatief)

Robert Plutchik heeft van de emoties een emotiewiel gemaakt. Waarin de overstaande emoties tegenover elkaar staan qua betekenis. 

Naarmate je in de ‘bloem’ naar buiten beweegt wordt de intensiteit van de emotie minder en daarmee verandert de betekenis ook.

Belang van uiten van je gevoelens

• Je gevoelens maken een belangrijk deel uit van jezelf: iedereen heeft ze, in elke situatie. ​           
• Door je gevoelens te uiten maak je je kwetsbaar, daarom houden we ze liever voor ons zelf of delen het in een kleine kring. ​                                                                                                                                              
• Gevoelens hebben een belangrijke invloed op ons gedrag en wanneer zij                                    voor anderen toch zichtbaar zijn, is er geen reden om ze te verbergen. ​                                                                                          
• Je hoeft niet altijd alles te uiten, maar als je de betekenis die feiten of gebeurtenissen voor je hebben niet aan anderen bekend maakt, kunnen zij daar geen rekening mee houden. 

Welke woorden passen bij woede?

1. Leed, verdriet, huilen
2. Vreugde, springen, lach
3. Giftigheid, kwaad, ruzie
4. Paniek, angst, help

Welke woorden passen bij angst?

1. Razernij, woede, schreeuwen
2. Huppelen, springen, zingen
3. Afschuw, vies kijken, haat
4. Schrik, bibberen, bang

Welke woorden passen bij blijdschap?

1. Tegenzin, afstoten, walg
2. Droefenis, hartzeer, leed
3. Plezier, vermaak, vrolijkheid
4. Boosheid, kwaad, lastig

Welke woorden passen bij afkeer?

1. Afschuw, tegenzin, hekel
2. Zingen, lachen, springen
3. Toorn, woest, schreeuwen
4. Huilen, rouw, neerslachtig

Welke woorden passen bij verdriet?

1. Haat, nijd, agressie
2. Droefenis, treurig, eenzaam
3. Lachen, opgewekt, positief
4. Tegenzin, afkeer, hekel aan

Wat doe jij om een somber
gevoel opzij te zetten?

Wat doe jij om de slappe lach
te stoppen in de klas?

Leerdoelen:

-Ik ben in staat om te benoemen wat empathie betekent;

-Ik kan minimaal 3 vaardigheden noemen die bij empathie tonen horen;

-Ik kan de 4 basis emoties benoemen.

KLAAS

1. terecht dat hij zijn huis wordt uitgezet
2. hij verdiend nog een kans

Casus:

Een jongen van 12 jaar wordt gepest op school omdat hij rood haar heeft. Hij verteld hierover aan jou tijdens de 'inloop' in het jongerencentrum.

Hoe toon je empathie in het gesprek wat je met hem hebt?