Wonden en wondverzorging

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Aan het eind van de les kun je in eigen woorden vertellen:

• Wat is een wond?
• Welke soorten wonden zijn er?
• Hoe kun je wonden verzorgen?

• Wat zijn je eigen leervragen over wonden?

Wat weet je al van wonden?

subcutis

epidermis

dermis

Is dit een wond?

1. Ja, dit is een open wond
2. Ja, dit is een gesloten wond
3. Nee, dit is geen wond

Ontstaan wonden:

• door mechanisch scherp geweld = open
• door mechanisch stomp geweld = gesloten
• door niet-vaste voorwerpen = chemisch, elektrisch, straling, thermisch
• overig: infectie, oncologische wonden, circulatiestoornissen

scherp: schaaf, snij, steek, scheur, schot, beet

stomp: contusie, fractuur, luxatie, orgaanruptuur

open wonden

gesloten wonden

huid of slijmvlies beschadigd

schaafwond

snijwonden

scheurwond

huid of slijmvlies is heel

kneuzingen

chirurgische wond

inwendige scheur
van een orgaan

Mechanische wond

Stralingswond

Infectiewond

Thermische wond

WCS: indeling naar kleur

Woundcare Consultant Society

www.wcs.nl

Granulerende wond

Necrotische wond

Exuderende wond

Wat zorgt ervoor dat er een korstje op een wond komt?

1. Bloedplasma
2. Bloedplaatjes
3. Rode bloedcellen
4. Witte bloedcellen

Wondgenezing

Primair: schoon en geneest zonder problemen

• kleine, schone, gehechte of gesloten wond
• nauwelijks littekenvorming

Secundair: niet schoon

• wondinfectie, brede wonden, veel exsudaat
• lang proces, littekenvorming, kwetsbare huid

Complexe wond (=chronische wond)

• Wond die binnen drie weken nog niet is genezen

Voorbeelden oorzaken: 

• circulatiestoornis
• hoge bloeddruk 
• ontregelde diabetes

Gevolgen? infecties, amputaties, kwaliteit, kosten zorg

Wondgenezing

1. Reactiefase: bloedstolsel, ontstekingsverschijnselen
   
2. Regeneratiefase: herstelfase, vorming van granulatieweefsel
   
3. Rijpingsfase: er ontstaan dun, soepel bindweefsel
   

Ontstekingsreactie

• Roodheid = rubor
• Warmte = calor
• Zwelling = tumor
• Pijn = dolor
• Verstoorde functie = functio laesa

Wat zorgt ervoor dat er een korstje op een wond komt?

1. Bloedplasma
2. Erytrocyten
3. Leucocyten
4. Trombocyten

primaire wondgenezing

secundaire wondgenezing

geen infectie

smalle ondiepe wondspleet

Belangrijke structuren beschadigd

gladde/scherpe wondranden

infectie

diep en of breed

rafelig en/of vuil

operatiewond

dood weefsel

beslag

goed te genezen

gele wond

rode wond

zwarte wond

Wond beoordelen TIME-model

1. Tissue - weefsel
   Hoe is het weefsel? Is er vitaal of dood weefsel? 
2. Infection - infectie 
   Is er een infectie of ontsteking te zien in het wondbed? 
3. Moisture - vochtbalans
   Hoeveel vocht maakt de wond aan? Is de wond droog of nat? 
4. Edge - wondrand
   Zijn de wondranden gezond? 

Wat is belangrijk bij wondzorg?

Wondzorg

• Infectie voorkomen
  
• Pijn bestrijden
  
• Energie leveren voor wondgenezing
  
• Gewonde lichaamsdeel ontzien
  
• Bloed en lymfevocht aanvullen
  

Hoe kan je deze wond
het beste verzorgen

1. Afdekken met droog steriel gaas
2. Spoelen en afdekken met schuimverband
3. Afdekken met een vet gaas
4. Niet afdekken: genezen aan de buitenlucht

Hoe kan je deze wond
het beste verzorgen

1. Afdekken met droog steriel gaas
2. Spoelen en afdekken met schuimverband
3. Afdekken met een vet gaas
4. Niet afdekken totdat de korst loslaat

Dit is een wond die niet wil
genezen. Wat is nu een
mogelijke wondbehandeling?

1. Therapie met antibiotica
2. Dood weefsel wegknippen
3. Therapie met maden
4. Operatie

Wat heb je geleerd over
wonden en wondzorg?

Vertel in eigen woorden:

• Wat is een wond?
• Welke soorten wonden zijn er?
• Hoe kun je wonden verzorgen?

• Wat zijn nu je leervragen over wonden?

Opdracht

In deze opdracht gaan jullie in twee- of drietallen de verschillende wonden uitwerken. 

Dit moeten jullie op 27/9 presenteren.

In de presentatie moet komen:

• Soort wond: oorzaak, complicaties bij inadequate verzorging, interventies (verzorging, voeding, houding enz)

• Wondmaterialen en stappen wondverzorging

• Observaties; (denk aan wsc en time)

• Rapporteren

1 rode wond

2 gele wond

3 zwarte wond

4 decubitus