Wonden en wondverzorging

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1-3

Wonden en wondverzorging

                                                                                                                                 JG

Inhoud les

• Onderdelen van de huid
• Definitie wond
• Oorzaken 
• Soorten wonden
• Classificatiesystemen
• Wondgenezing
• Wondverzorging

Wat is je eerste gedachte
als je denkt aan een wond?

Welke ervaring heb jij met wondzorg?

Zo ziet de huid er uit.

Benoem zelf de functies van de huid!?

Functies van de huid

• bedekt ons lichaam en beschermt ons tegen veel zaken zoals uitdroging, bij valpartijen, schadelijke stoffen, bacteriën, straling 

• speelt een belangrijke rol bij het constant houden van de lichaamstemperatuur van 37 graden.
• bevat veel zintuigen( tast, koude, warmte, pijn)

Definitie wond

• Een wond is een verbreking van de continuïteit van weefsel veroorzaakt door een trauma of een pathologische aandoening. 

Oorzaken ontstaan wonden

• mechanische wonden
• chemische wonden
• thermische wonden
• elektriciteitswonden
• stralingswonden
• circulatiestoorniswonden
• oncologische wonden
• infectiewonden

 2 Soorten wonden

• Open wonden

• Gesloten wonden

Open wond

 Wanneer het oppervlak van de huid en het slijmvlies niet meer intact is. Hoe dieper de huid, hoe meer de samenhang van lagen weefsels is verbroken. 

Gesloten wond

Zijn niet alle lagen van de huid of het slijmvlies doorbroken. De

buitenste laag van de huid of het slijmvlies is intact, het inwendige weefsel

is beschadigd.

Wondclassificatiesystemen

• Wordt gebruikt om structuur aan te brengen in een wondbehandeling.

• TIME model
• WCS model

Soorten wonden

Rode wond

Gele wond

Zwarte wond

TIME - model

Indeling naar vier factoren die wondgenezing kunnen belemmeren.

T = Tissue (weefsel); wat is de kleur?

I = Infectie; is er sprake van een infectie?

M = Moisture (vocht); produceert de wond veel vocht?

E = Edge (wondranden); wat is de toestand van de rand?

Met als doel: het creëren van een  gezonde wond, zonder dood weefsel en ziekteverwekkende bacteriën, met weinig wondvocht en een goede doorbloeding.

WCS: Woundcare Consultant Society

Is een hulpmiddel bij het bepalen van het doel van de lokale wondbehandeling en van het juiste wondbehandelingsproduct.

* Kleur van de wond

* Mate van wondvocht

* Aanwezigheid van infecties

* Aspecten van de wondrand

Je kunt het WCS-model niet toepassen bij brandwonden en wonden die het gevolg zijn van kanker (oncologische wonden)

Typen wondgenezing

Primaire wondgenezing	Secundaire wondgenezing
Kleine wonden (de wondranden dicht bij elkaar)	Grote wonden (de wondranden ver uit elkaar)
Snelle genezing	Langzamere genezing
Lichte ontstekingsreactie, klein litteken	Grotere ontstekingsreactie, groter litteken, meer kans op infectie
Geen wondcontractie	Wondcontractie

Typen wondgenezing

Wondgenezing in fasen

Reactiefase: huid reageert op verwonding, uitbreiding wordt voorkomen, bloed stolt (fibrinedraden). Ontstekingsreactie

Regeneratiefase: onderliggende huid groeit dicht.

Rijpingsfase: opperhuid gaat er weer uitzien als voorheen.

Rode wond 

Een rode wond bestaat uit granulatieweefsel en bevindt zich in de regeneratiefase. In deze fase wordt weefsel dat verloren is gegaan, vervangen door nieuw weefsel. Granulatieweefsel is vaatrijk, korrelig en vochtig-glanzend bindweefsel dat zich vormt op de bodem van een wond. Deze bodem is gezond.

Gele wond

Een gele wond bevindt zich in de reactiefase. Het lichaam reageert op de wond door te starten met stolling, vaatvernauwing en afsluiting van de wond. Dit ziet eruit als een gelig beslag op de wond. Vaak wordt ook exsudaat (wondvocht) gevormd, bestaande uit celresten en samengeklonterde eiwitten. 

Zwarte wond

Een zwarte wond dankt zijn kleur aan het afgestorven weefsel (necrose/débris) waar de wond uit bestaat. Dit weefsel is een voedingsbodem voor bacteriën. De kleur kan ook bruin-grijs-gelig zijn. Er zijn twee vormen van necrose: harde necrose (korst) en natte necrose.

 

Plaatselijke en algemene factoren die invloed hebben op de wondgenezing

• Plaatselijke factoren zijn factoren die betrekking hebben op de wond zelf soort en plaats van de wond, verontreiniging van de wond met vreemde voorwerpen, doorbloeding van het wondgebied.

• Algemene factoren die de wondgenezing bevorderen zijn algemene conditie van de zorgvrager; leeftijd, gezondheid, leefstijl etc...

Vier stappen wondverzorging

Stap 1: Wondmateriaal verwijderen

Stap 2: Wond inspecteren

Stap 3: Wond verzorgen

Stap 4: Wond verbinden

Stap 1: materiaal verwijderen

• Bereid zorgvrager voor
• Werk aseptisch
• Nooit onnodig verband verwijderen
• Zorg dat je alle materialen hebt
• Denk aan de patiënt
• Evt. foto maken om verschil te zien
• Voorkom luchtwervelingen
• Voorkom onnodige pijn

Stap 2: Wond inspecteren

• Grootte, diepte en vorm
• Geur
• Kleur
• Wondranden
• Wondvocht
• Pijn
• Ontstekingsverschijnselen

Stap 3: Wond verzorgen

• Soort wond bepalen.
• Beoordeel welke verzorging de wond nodig heeft.
• Maak evt. gebruik van TIME of WCS.
• Bij geïnfecteerde wonden van buiten naar binnen. 
• Zorg dat patiënt comfortabel is.

Stap 4: Wond verbinden

• Functie van verbinden bepalen.
• Juiste verbandmateriaal gebruiken.
• Op juiste manier verbinden.
• Zorg ervoor dat het goed blijft zitten.
• Nagaan of het comfortabel genoeg is voor de patiënt. 
• Rapporteren

Wondverzorging is veel meer dan een technische handeling.

Het is een samenspel van 

• lichamelijk
• geestelijk
• sociaal 

welbevinden.