Wschat h2 - hyperbool, understatement, eufemisme, litotes - vwo 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom v3a! Start met lezen

Planning

Startopdracht

Doel en herhaling

Instructie/uitleg

Oefenen: quizvragen op laptop!

Oefentoets stijlfiguren h1

Huiswerk bespreken 

Afsluiting

Leg je huiswerk klaar: opdr. 6 blz. 29, startopdracht blz.60! 

Opening Johannes 7:37-41

- Tijdens het Loofhuttenfeest (‘Soekot’ in het Hebreeuws) - denkend aan de woestijnreis

- Het doel van de komst van de Heilige Geest op aarde is 

om Getuige te zijn van de verheerlijkte Heer in de hemel. 

-

woensdag 13

startopdracht

Luister naar het gedicht

'welkom in Nederland'

Welke stijlfiguur kom je meerdere keren tegen?

Zie je ook beeldspraak? 

Welke? 

WELKOM IN NEDERLAND – Anne Vegter

Iemand zei geschiedenis zoekt naar evenwicht.

De tellingen hebben ons overtuigd:

mensen en mogendheden in ongelijke mate.

Nu lopen de cijfers langs de wegen van Europa

 vol speeksel, vol tranen, vol dringende verwachtingen.

En waar zou jij op hopen als je verhaal, je land,

je stad, je monument, je berg, je dorp, je eer,

je school, je huis, je deken, je matras,

je nachtrust dagelijks aan stukken werd gerukt?

Geschiedenis vindt evenwicht, maar niet vanzelf.

En onze harten slaan de tijd, beng, beng,

om het logeermatras te kloppen.

Doel

• Je leert 4 stijlfiguren erbij. 
• Ik weet wat een hyperbool, understatement, litotes en eufemisme is.
• Ik kan bovenstaande stijlfiguren herkennen in een zin.
  

Herhaling/opfrissen 'retorica'

• beeldspraak (vergelijking, metafoor, metoniem, personificatie)

• uitdrukkingen met rijm 
• uitdrukkingen met woordparen
• stijlfiguren: repetitio, enumeratio, opsomming in drieën, drieslag, climax, anti-climax

Waarom stijlfiguren?

Stijlfiguren gebruik je om indruk te maken op een luisteraar of lezer.

Het zijn middelen om dat wat je wilt zeggen,

                                                 uit te drukken.

Herhaling stijlfiguren

• Repetitio
• Enumeratio

Bijzondere opsommingen (enumeratio)

• opsomming in drieën
• drieslag
• climax
• anticlimax

Stijlfiguren (2)

hyperbool

understatement

eufemisme

litotes

Woordenschat h2

Overdrijven 

Ik verga van de honger! 

Hij huilde een zwembad vol tranen. 

Haar ogen vielen uit haar kassen van verbazing! 

Ik had zo'n dorst dat ik de hele kraan leeg heb gedronken!

Hyperbool

Als je overdrijft, gebruik je een hyperbool.

Hiermee kun je extra nadruk leggen op een gevoel of een emotie. Je moet een hyperbool niet letterlijk nemen.

Voorbeeld1 :  Hij barst van het geld. 

Je bedoelt: Hij is rijk.

Voorbeeld 2: Toen hij jarig was, werd hij bedolven onder de cadeautjes.

Je bedoelt: Toen hij jarig was, kreeg hij heel veel cadeautjes.

Afzwakken

De Duitsers waren niet heel welkom toen ze in 1940 ons land binnenvielen.

 

Mijn wortelkanaalbehandeling was een beetje vervelend.

Een miljoen is een leuk zakcentje.

Understatement

Als je iets afzwakt, gebruik je een understatement. Je zegt dat iets minder mooi, groot of belangrijk is dan in werkelijkheid.

Een verzwakte mededeling.

Er zit vaak  een vorm van spot in een understatement.

Ontkenning van het tegenovergestelde

Dat is geen slecht idee! (goed idee)

  

Hij is niet achterlijk (Hij is slim)

Zij zijn niet vies van uit eten gaan (Zij vinden uit eten gaan erg lekker)

Dat was geen succes (Dat was een mislukking)

Litotes

Lijkt erg veel op een understatement. 

Bij de litotes wordt er een mededeling gedaan door het tegenovergestelde ervan te ontkennen. 

Er zit altijd een ontkenning in. 

Verzachten

Hij is rustig ingeslapen. / 

Hij is heengegaan (Hij is doodgegaan/gestorven)
 

Hij is werkzoekende (Hij is werkloos)

Zij zit tussen twee banen in (Zij is werkloos)

Eufemisme

Bij een eufemisme zeg je iets zo dat het minder erg of hard overkomt, maar dat doe je dan om een pijnlijke situatie te verzachten en om te voorkomen dat je iemand kwetst.

Je kunt het net wat minder heftig maken door een eufemisme te gebruiken.

Geen indruk maken op lezer, wel aangenamer en empathischer. 

Taal verandert

Soms is er een eufemisme van een woord nodig om het woord weer wat aangenamer te maken. Dit kan meerdere keren nodig zijn. 

Meid – werkster – hulp in de huishouding – interieurverzorgster

Gekkenhuis – krankzinnigengesticht – psychiatrische inrichting

Gastarbeider – immigrant – allochtoon – inwoner met een migratieachtergrond

Oefenen

Welk stijlfiguur herken je in de volgende zinnen? (Het stijlfiguur is met hoofdletters geschreven)

lessonUpapp.nl

 045-378

'Ik heb EEN KLEIN MAZZELTJE gehad', zei de winnaar van de jackpot.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

Die film is echt OM JE DOOD TE LACHEN.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

Het kost EEN PAAR CENTEN, maar dan heb je ook wat.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

De overheid moet de komende jaren AFSLANKEN.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

Ik ben daar NIET ROUWIG om.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

Hij heeft GEEN KLAP uitgevoerd voor de proefwerkweek.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

Helaas moest Kees zijn oude hond Willem laten INSLAPEN.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

'EEN LEUK KARRETJE', zei Hetty toen ze de Jaguar van Felix zag.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

De suggestie van Pim is GEEN ONAARDIGE oplossing.

1. eufemisme
2. hyperbool
3. litotes
4. understatement

Mijn tante heeft voor één ochtend in de week een INTERIEURVERZORGSTER.

1. eufemisme
2. understatement
3. hyperbool
4. litotes

Aan het werk

Maak opdracht 1 en 2 van Wschat h2 op blz. 60/61

Oefentoets stijlfiguren h1

Maak de oefentoets die je van je docent krijgt.

Welke stijlfiguren vind je nog lastig?

 huiswerk opdracht 6 bespreken

1 refereren

2 zienswijze

3 scala

4 reflectie

5 mededogen

6 ideologie

7 ingetogen

8 quota           over: cynisch, inspireren, opzichtig, rationeel

Huiswerk startopdracht blz.60: herken je nu de stijlfiguren uit de les?

1a gingen compleet uit hun dak: werden zeer enthousiast

b niet onwelwillend: (wel) positief (dat wil zeggen: ze was wel bereid om de kosten te delen)

c weldoorvoed: dik, gezet

d aardig wat: zeer veel

2 Eigen oordeel.

3a het enthousiasme benadrukken

b de positieve reactie benadrukken (die misschien niet verwacht was)

c het ‘dik zijn’ van Frans wat zachter of diplomatieker benoemen

d door het kleiner voor te stellen dan het is, op een ironische manier aangeven dat het juist heel veel is

Afsluiting

Huiswerk: opdracht 1 en 2 van Wschat h2 op blz. 60/61 + 

leren h1 en h2 voor SO 19 maart

Volgende les

herhaling stijlfiguren H2 + 

uitleg PO fotogedicht