Tijdvak 5 KA 19/20 renaissance

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Start Tijdvak 5 - Ontdekkers en Hervormers

4Havo

Start Tijdvak 5 - Ontdekkers en Hervormers

4Havo

Vandaag

Periodisering

Introductie TV5

KA's 19 en 20

kort herhalen

Huiswerk / Zelfstandig werken

Controle vraag 

pre-historie 

Oudheid

Middeleeuwen

Vroeg- moderne tijd

Moderne tijd 

5 perioden 

10 tijdvakken

Tijdvak 5 KA 19/20

Renaissance

KA 19

Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling. 

Renaissance = wedergeboorte

Oorsprong Noord Italië - rijke kooplieden

Memento mori  ---- vs ---- Carpe diem

Humanisme

homo universalis

Geschoold in alles, de alleskunner, 

de universele mens

Zuid Europa - klassieken, wetenschap, kunst

Noord Europa - Bijbelwetenschap, vertalen van de Bijbel uit de originele teksten. 

Rol van de boekdrukkunst

Rationalisme

Rationalisme

Rene Descartes. Nieuwe visie op God en de wereld
Mechanistisch wereldbeeld
 
Rationalist: alleen door denken verkrijg je ware kennis
Cogito ergo sum (ik denk dus ik ben)

Descartes: God grijpt niet direct in in de werkelijkheid, want hij heeft de wereld in gang gezet dmv natuurwetten.

Durf te twijfelen. Ontdoe je van oude gedachten , voordat je zelf begint met onderzoek doen. Hij twijfelde aan bijna alles. Ook aan het zintuiglijke, want je zintuigen houden je voor de gek, stelde hij. Denk maar eens aan een droom. Wat is werkelijkheid.

Cogito ergo sum. Wat we met de rede kunnen vatten is meer werkelijkheid dan dat we met onze zintuigen kunnen waarnemen.

Leuk feitje. Hij overtuigde zijn docenten op de universiteit ervan dat hij de hoogste cijfers haalde als hij niet naar college hoefde te komen maar in bed mocht studeren. Ze gaven hem de kans en prompt haalde hij de hoogste cijfers. Hij heeft dit het grootste deel van zijn leven volgehouden.

Werkte 20 jaar in De Republiek.

Kritiek op Descartes door Pascal. Descartes maakt de mens in zijn ogen tot een denkend ding die in een puur rationele verhouding tot de werkelijkheid staat. Het gevoel, de wil en het hart zijn volgens Pascal net zo belangrijk (het hart heeft zijn redenen die de rede niet kent) Hij was ook een rationalist, want probeert vanuit de rede aan te tonen hoe onredelijk het is om de grenzen van de rede niet te willen zien. Geeft de rede echt antwoord op alle levensvragen? 

Copernicus

Kerk

Wereldbeeld

in de middeleuwen

De aarde in het middelpunt

Geocentrisme

Onder- en bovenmaanse

het imperfecte en het perfecte

het menselijke en het goddelijke

Wereldbeeld

Copernicus

Telescoop

De zon in het middelpunt

Heliocentrisme

(Maar hierover later meer: Wetenschappelijke revolutie)

KA 20

De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid. 

Literatuur - Teksten vertalen en de stijl imiteren

Schilderkunst - gebruik perspectief, onderwerpen uit de oudheid, signeren van het eigen werk

Architectuur - gebruik van zuilen en koepels

Toen Aquila Ponticus de Thora voor het eerst in het Grieks vertaalde, las hij het woord ‘karan’, dat lichtstraal betekent, als ‘keren’, hoorn. Toen Hiëronymus de Griekse tekst naar het Latijn omzette, zag hij deze fout over het hoofd.

Wat betekent Memento mori?

1. Denk aan het leven
2. Gedenk God
3. Gedenk te sterven
4. Pluk de dag

Carpe diem betekent

1. Gedenk God
2. Pluk de dag
3. Gedenk zij die sterven
4. Leve de renaissance

Onderdeel van de middeleeuwen of de Renaissance? 

Renaissance 

Middeleeuwen 

Huiswerk

Lees: H5.1 De Renaissance (Blz. 58-59)

Maak: opdr. 2, 4, 5, 6, 7, 8, 16, 17 (Blz. 48-49)

Leg aan de hand van de onderstaande afbeeldingen uit waarom Leonardo da Vinci gezien kan worden als een Homo Universalis