Periode taalkunde: woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Woordsoorten

Vandaag

Herhalen lesstof van gisteren

Inleiding

Woordsoorten herkennen en leren

Oefenen met woordsoorten

Herhalen

Thema's van gisteren kort samenvatten

Vragen over de lesstof?

Inleiding

het thema van vandaag is Taalkundig ontleden.

Bij taalkundig ontleden bepaal je tot welke woordsoort elk woord in een zin behoort. 

Naast Taalkundig ontleden bestaat er ook Redekundig ontleden. 

Redekundig ontleden noem je ook wel zinsontleding. Je krijgt hierdoor inzicht in de structuur van een zin.

Woordsoorten 

Welke woordsoortengaan we behandelen:

lidwoorden

zelfstandige naamwoorden

bijvoegelijke naamwoorden

voornaamwoorden

werkwoorden

voorzetsels

Lidwoorden (lw, LW)

Er zijn drie  lidwoorden in het Nederlands:

DE - HET - EEN

DE, HET zijn bepaalde lidwoorden

EEN is een onbepaald lidwoord

Een lidwoord staat altijd voor een zelfstandig naamwoord.

Zelfstandige naamwoorden (znw, ZNW)

Zelfstandig naamwoorden verwijzen naar mensen, dieren en dingen. Ook eigen namen zijn zelfstandig naamwoorden. Je kunt er altijd de, het of een voor zetten, daarnaast kun je ze in het meervoud zetten of verkleinen.

bloem	de bloem	bloemen	de bloemen
gedachte	een gedachte	gedachten	de gedachten
tafeltje	het tafeltje	tafeltjes	de tafeltjes

Neem onderstaande zinnen over in je schrift

Onderstreep in de zinnen het znw en het lw. Geef aan of het een bepaald of onbepaald lw is.

De docent Birdcathcher 

(bepaald) schreef een tekst (onbepaald)

OEFENEN

Bart heeft een leuke vakantie gehad.

De reclame van AH vind ik irritant.

Honderd jaar geleden schreef Couperus een bekende roman.

De zon is warm en schijnt op de bleke mensen.

Het meisje fietst naar school.

Bijvoegelijke naamwoorden

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het zelfstandig naamwoord. Het kan er voor of er achter staan: het knappe meisje, het meisje is knap.

Bijvoegelijke naamwoorden

Benoem lw, znw en bnw in de zinnen:

 

1. Wil jij jouw natte, vieze regenkleren uittrekken in de grote hal?

2. De kapotte kleren mag je aan je lieve tante geven.

3. De zwarte kleren ga ik morgen wassen in een speciale wasbeurt.

4. De vervelende klusjes stelt de luie student altijd uit.

5. De gemaakte filmpjes tijdens de prachtige vakantie zorgde voor een vol geheugenkaartje.

werkwoorden

Er zijn 3 soorten werkwoorden

A. zelfstandige werkwoorden

B. hulpwerkwoorden

C. koppelwerkwoorden

A. Het zelfstandig werkwoord (zww)  

Het zelfstandig werkwoord komt zelfstandig in een zin voor. Het heeft een eigen betekenis. Het geeft de handeling, wat er gebeurt, aan.

1. Sanne danst.

2. Kim heeft gefietst.

B. Hulpwerkwoorden (hww)

Hulpwerkwoorden ‘helpen’ andere werkwoorden, door de aan te geven in welke tijd de zin zich bijvoorbeeld afspeelt. Ze hebben geen losse betekenis in de zin.

Hebben, zijn en worden helpen een voltooid deelwoord:

1. Wij hebben gezwommen (zonder gezwommen heeft de zin geen betekenis)

2. Hij is geslaagd.

3. Zij worden rondgeslingerd in de kermisattractie

hulpwerkwoorden

Er zijn ook andere hulpwerkwoorden, zoals zullen, kunnen, willen, laten, gaan, komen, zien.

1. Jullie zullen slagen.

2. Zij kunnen mooi schrijven.

3. Hij gaat huiswerk maken.

C. Koppelwerkwoorden (kww)

Er zijn negen koppelwerkwoorden. Deze werkwoorden vormen samen met een naamwoord (znw of bnw) het naamwoordelijk gezegde, dit komt later terug bij zie redekundig ontleden. De kww laten geen handeling zien, maar koppelen een eigenschap of functie aan het onderwerp in de zin.

C. Koppelwerkwoorden (kww)

Werkwoorden

Ik ben gisteren 16 geworden.

De leraar heeft dat willen vertalen.

Sarah heeft een mooi nummer gezongen.

Gaan jullie nog op vakantie deze zomer?

Ik zal morgen mijn oma bellen.

Maak nu alle oefeningen