3H 6.4 WERKEN MET GAMMASTRALING

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lesdoelen

• Je kunt beschrijven wat radioactiviteit is.
• Je kunt de activiteit in de loop van de tijd berekenen.
• Je kunt de halveringstijd bepalen uit een vervalkromme.
• Je kunt drie soorten straling beschrijven die radioactieve stoffen kunnen uitzenden.
• Je kunt verschillende soorten straling het doordringend vermogen beschrijven.
• Je kunt het verschil tussen besmetting en bestraling uitleggen. 

Je kunt de activiteit in de loop van de tijd berekenen.

Je kunt de halveringstijd bepalen uit een vervalkromme.

Drie soorten straling: Alfa, Beta en Gamma.

Drie veel voorkomende stralingsdeeltjes zijn α, β en γ-straling.
α - straling zijn helium-kernen (2 protonen, 2 neutronen)

β - straling zijn elektronen

γ-straling is energie, hoog energetisch (onzichtbaar) 'licht'

Bovenstaande straling ontstaat uit een onstabiele kern, zodra deze vervalt.

Naast deze straling heb je ook nog neutronen, protonen en positronen.
Op de volgende sheet een overzicht.

Alfa, beta & gammastraling

Bij alfastraling breekt een helium-4 kern van de moederkern af. We kunnen het op de volgende manier noteren:

Een voorbeeld waarbij alfastraling vrijkomt, is het verval van polonium-214 in de volgende vervalvergelijking:

Betastraling is er in twee soorten, β^- en β⁺-straling. Bij de eerstgenoemde straling komt een elektron uit de kern vrij. We noemen dit ook wel eens simpelweg β-straling. Notatie is als:

Dit deeltje komt vrij door het verval van een neutron en een proton:

Gammastraling bestaat uit lichtdeeltjes, fotonen genaamd, met een hoge energie. Notatie is als volgt:

Wanneer een deeltje vervalt met gammastraling, verandert het massagestal en atoomnummer niet. De hoeveelheid energie van het deeltje verandert wel door uitzending van een gamma-foton.

​2​4​​He       ​2​4​​α

​0​1​​n→ ​1​1​​p + ​−1​   0​​e​−​​

​0​0​​γ

​  84​214​​Po→ ​  82​210​​Pb + ​2​4​​He

​−1​   0​​e         ​−1​   0​​β

Radiogolven

Röntgen

Licht

UV

Gamma

IR

Natuurlijke stralingsbron

Kunstmatige stralingsbron

Radiozender

Afstandsbediening

De zon

Kampvuur

Wifi-router

Uranium

De Playstation 5

Het elektromagnetisch spectrum bestaat uit verschillende soorten straling.  Zet De straling in de juiste volgorde.

Het spectrum :

röntgenstraling

zichtbaar licht

IR-straling

Gammastraling

UV straling

Microgolven

radiogolven

Alpha

Beta

Gamma

Positief

Negatief

Neutraal

Relatief groot

Klein

Geen grootte

Doordring-baarheid Laag

Doordringbaarheid Gemiddeld

Doordring-baarheid Hoog

Helium kern

Elektron

Foton (golf, onzichtbaar licht)

Hoe verandert het aantal protonen en neutronen in een kern als een atoomkern een alfadeeltje uitstoot?

1. 2 protonen neemt af neutronen blijven hetzelfde
2. 2 protonen en 2 neutronen neemt af
3. 2 neutronen neemt af

Hoe verandert het massagetal als een atoomkern een alfadeeltje uitzendt?

1. massagetal 4 toe
2. massagetal 2 af
3. massagetal 2 toe
4. massagetal 4 af

Hoe verandert het ladingsgetal als een atoomkern een betadeeltje uitzendt?

1. het ladingsgetal neemt 1 toe
2. het ladingsgetal neemt 2 toe
3. het ladingsgetal neemt 1 af

Lees paragraaf 4 blz 161 t/m 163

Maak opdrachten 1 t/m 9 en opdracht 12