Les 6, deel 2 van 10.4 en 10.5

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Wat gaan wij vandaag doen?

• Uitleg Bestuiving (10.4)
• Uitleg Geslachtelijk en ongeslachtelijke voortplanting (10.5)
• Afsluiting

Leerdoelen 

• 10.4 Je kunt uitleggen hoe planten worden bestoven en hoe zaden zich verspreiden.
• 10.5 Je weet wat het verschil is tussen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting.
• 10.5 Je kunt enkele voorbeelden geven van voortplanting zonder bloemen door planten.

Bevruchting

• Na bestuiving komt bevruchting.
  
• Stuifmeelbuis van stempel naar vruchtbeginsel.
  
• Eicel ligt in zaadbeginsel.
  
• Het samensmelten van de celkernen heet bevruchting.
  

Ontstaan zaden en vruchten

Een zaad

De zaadhuid (buitenkant) is een stevig vlies.

Een zaad heeft 2 helften:

• de zaadlobben met reservevoedsel. 
• Op een van de zaadlobben zit de kiem.
  
• De kiem bestaat uit een worteltje, een stengeltje en twee blaadjes. 
  

Ontkieming

Kiem groeit uit tot een kiemplantje. 

• Dit noem je ontkieming. 
  

Nodig: 

1. Gunstige temperatuur
2. Water
   
3. Zuurstof

Ontkieming

Groei en ontwikkeling

Groei betekent dat een plant groter wordt. (Meer cellen/zwaarder)

Ontwikkeling betekent dat de bouw van een plant verandert. (Ontstaan van bladeren, 

bloemen, vruchten en zaden).

Levenscyclus

Zaden -> plant -> bloemen -> zaden = levenscyclus

Bestuiving

Bestuiving: 

het verplaatsen van stuifmeel, van de meeldraden van de ene bloem, naar de stamper van een andere bloem (van dezelfde soort). 

Twee manieren:

• Door insecten
  
• Door de wind

en windbloem

Zelfbestuiving en kruisbestuiving

Zelfbestuiving: aan dezelfde plant.

Kruisbestuiving: tussen verschillende planten. 

Zaadverspreiding

Verspreiding door dieren :

• Kleverig of stekelig en blijven daardoor makkelijk in de vacht van een dier hangen. 
  

Planten kunnen ook vruchten hebben die door dieren worden gegeten. 

Zaden verteren niet, waardoor dieren ze ergens anders weer uitpoepen. 

Zaadverspreiding

Verspreiding door de plant:

• De vruchten knappen open, door bijvoorbeeld warmte of zon, aanraking of regendruppels. 
• Sommige planten kunnen hun zaden wel tot 4m ver weg schieten. 
  

Zaadverspreiding

Verspreiding door de wind:

• Deze vruchten en zaden zijn licht.
• Aanpassingen waardoor de door de lucht kunnen zweven. 

Een goed voorbeeld van windverspreiding..

 10.5 Voortplanting zonder bloemen

Ongeslachtelijke voortplanting

Bollen

Ondergronds stukje stengel.

Korte, dikke bladeren met reservevoedsel: de rokken.

In het voorjaar groeit er uit de bollen weer een nieuwe plant.

Knollen

Uitlopers en wortelstokken

Uitlopers:

Lange stengels boven de grond.

Op bepaalde plekken ontstaan wortels, waaruit nieuwe planten groeien.

Wortelstokken:

Stengels die ondergronds groeien. 

Deze wortelstokken kunnen breken waar de planten verder groeien.

Stekken

• Stuk van een stengel of blad wordt afgesneden. 

• Op het snijvlak gaan nieuwe wortels vormen. 
  

Deling

Eencellige wieren, zoals boomalgen, planten zich voort door deling.

Enten

Een deel van een plant (de ent) wordt op een deel van een andere plant (onderstam) geplaatst. 

 

De vaatbundels groeien vervolgens aan elkaar. 

Eigenschappen versterken.

Opslag van voedingsstoffen

Zijn er nog vragen:

Afsluiting

• De twee vragen "Hoe bewijs je dat je het leerdoel beheerst?''

 en ''Wat heb ik geleerd en waar moet ik nog extra aandacht aan besteden?'' uitwerken voor het leerdoel 15-17.(10.5)