weer of klimaat herhaling voor PTA

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

lesdoelen

Na de les ken je het verschil tussen weer en klimaat uitleggen

Na de les kun je beschrijven welke weerelementen belangrijk zijn

Na de les kun je aan de hand van de klimaatfactoren uitleg geven over weer en klimaat in gebieden

Aan de hand van het klimaat kun je een voorspelling doen op de toekomst van de aarde

Weer of klimaat?

Klimaat is het weer gemeten over een lange periode van 30 jaar

het weer is wat we nu zien buiten 

Welke van de onderstaande antwoorden behoort niet tot weerelementen.

1. Neerslag
2. Temperatuur
3. Wind
4. Verstedelijking

klimaatfactoren

5 klimaatfactoren

Breedteligging

Hoogteligging

Gesteldheid van het aardoppervlakte 

Afstand tot zee

Aanvoer van warmte, koude of vochtigheid van andere delen

Wat zag je op de vorige afbeelding zullen we dit vaker meemaken?

lesdoelen

Je weet dat de aarde schuin staat richting de zon

Je weet waarom wij seizoenen hebben op de aarde

je kunt isothermen lezen vanuit een bron

je kunt dankzij de zonsinvalshoek uitleggen waarom het kouder is op de noordpool en warmen is op de evenaar.

Wat zou er gebeuren met de seizoenen als de aarde recht stond t.o.v. de zon?

Op welk deel is het warmer

1. Nummer 1
2. Nummer 2

Op welk deel valt de zon loodrecht naar beneden?

1. Nummer 1
2. Nummer 2

Hoge breedte

Lage breedte

korte afstand tot de zon

Lage zonnestand

Kleine schaduw

Groot oppervlak verwarmen

Hoe                          de breedtegraad, hoe  

Hoe                          op de berg, hoe

Kleiner

Kouder

Hoger

Warmer

Wat is de algemene regel die hoort bij de hoogteligging?

hoe..... hoe... (+ hoeveel graden celsius?)

1. hoger, kouder. 0,6 graden per kilometer
2. hoger, kouder. 6 graden per kilometer
3. hoger, warmer. 0,6 graden per kilometer
4. hoger, warmer, 6 graden per kilometer

0

www.windy.com

Waterkringloop

http://www.schooltv.nl/video/de-kringloop-van-het-water-water-is-continu-op-reis

Korte kringloop

Neerslag valt meteen weer terug in de zee.

Lange kringloop

Neerslag valt op het land en komt via een omweg ( rivieren en grondwater) weer terug in de zee.

Waterkringloop

De voortdurende verplaatsing van water over de aarde.

De hoeveelheid water op aarde verandert niet!!! 

De waterkringloop

verdamping oppervlaktewater

Verdamping plantengroei

Infiltratie

Vloeibaar naar gasvormig

Gasvormig naar vloeibaar

Opgeslagen in de vorm van ijs

Motor van de kringloop van het water

waterkringloop

https://schooltv.nl/video/de-kringloop-van-het-water-water-is-continu-op-reis/

1.4 De zon als motor: Neerslag

Hoe ontstaat neerslag?

• water verdampt
• Warme lucht met waterdamp stijgt op en koelt af.
• Warme lucht kan meer waterdamp bevatten dan koude lucht.
• Lucht die afkoelt raakt verzadigd. Waterdamp condenseert tot water in kleine druppeltjes (wolken).
• Als de druppeltjes te groot worden kunnen ze niet meer blijven zweven maar vallen door de zwaartekracht naar beneden: NEERSLAG

Wet van Buys Ballot

De wet van Buys Ballot:

1. Wind waait van een hogedrukgebied (maximum) naar een lagedrukgebied (minimum).

2. Door de draaiing van de aarde krijgt de wind een afwijking. Op het noordelijk halfrond naar rechts en op het zuidelijk halfrond naar links.

https://schooltv.nl/video/luchtstromen-op-aarde-van-hoge-naar-lagedrukgebied/

Teken zelf de waterkringoop en zet de volgende begrippen opde juiste plek

Waterkringloop:

1 = ..verdampen..

2 = ..condenseren..

3 = ..neerslag..

4 = ..afstromen..

5 = ..infiltreren..

6 = ..bevriezen..

7 = ..smelten..

4 Bekijk bron 3.
Welke beschrijving hoort bij het weer in Nederland op 11 april 2007?
A Het was bewolkt en droog.
B Het was bewolkt en regenachtig.
C Het was onbewolkt en droog.
D Het was onbewolkt en regenachtig.

1. A
2. B
3. C
4. D

Klimaten in Spanje

5 klimaten => Zie kaartje!

1. Zeeklimaat (groen)
2. Middellandse Zeeklimaat (geel)
3. Landklimaat (oranje)
4. Hooggebergteklimaat (blauw)
5. Steppeklimaat (oranje)

Zeeklimaat noorden van Spanje: temperatuur hoger door lagere breedteligging. Hele jaar neerslag door aanlandige wind.

Middellandse Zeeklimaat aan de Spaanse "Costa's", Het is warm in de zomer en zacht in de winter. Neerslag valt in de winter. Je vindt hier veel massatoerisme. In de winter veel ouderen die overwinteren.

Landklimaat in het binnenland: hete, droge zomer en koude winter.

Hooggebergte klimaat in de bergen: Pyreneeen. Er zijn grote temperatuurverschillen op korte afstand.

Rond de stad Almeria is het heel droog: Steppeklimaat. Het regent er dus veel te weinig. Droogte is hier een groot probleem

Waarom is het in Spanje warmer dan in Nederland?

1. Breedteligging is lager dus de invalshoek van de zon is groter (kijk nog eens in hoofdstuk 1).
2. Azoren-hogedrukgebied (dalende lucht, wolken lossen op) zorgt voor hete en droge zomers in grote delen van Spanje. Zie kaartje voor de ligging van dit hogedrukgebied.

Neerslag in Spanje

-noordwesten: veel neerslag

-zuidoosten: weinig neerslag

. Kleuren kaart:

-> hoe donkerder blauw, 

   hoe meer mm neerslag er valt.

-> Hoe donkerder geel,

    hoe minder neerslag er valt

Het binnenland van Spanje ligt in de regenschaduw: het is hier erg droog. Het binnenland is omringd door gebergten, hier komt bijna geen neerslag.

Soorten neerslag ->

1. Stuwingsregen -> lucht moet opstijgen tegen gebergte.
2. Stijginsregen -> warme lucht stijgt op en koelt meteen weer af, het gaat regenen.
3. Frontale neerslag -> botsing warme en koude lucht.

Kaart Reliëf Spanje

Pyreneeën: hooggebergte tussen Frankrijk en Spanje. Je kunt hier zelfs skiën in de winter!

Sierra Nevada: gebergte in het zuiden van Spanje. Hoogte = 3478m en hierdoor kun je ook hier skiën in de winter! Sierra Nevada betekent dan ook "besneeuwde bergketen".

Cantabrisch Gebergte-> noordwesten van Spanje. Hier valt veel stuwingsneerslag, vandaar dat dit deel van Spanje ook wel het 'groene Spanje' wordt genoemd.

Stuwingsregen -> bij gebergten

Loefzijde = kant waar het regent

Aanlandige wind moet opstijgen tegen het gebergte. De lucht koelt hierdoor af (hoe hoger hoe kouder!) en het gaat regenen.

Lijzijde = regenschaduw = droge kant van het gebergte.

Lijzijde: de lucht daalt aan de andere kant van de berg en de wolken lossen weer op. Aan deze kant valt er dus niet of nauwelijks neerslag.

Stijgingsregen

Warme lucht stijgt op -> koelt af -> condensatie -> het regent.

Dit soort neerslag komt in het warme binnenland van Spanje voor. Omdat het zo warm is, verdampt de neerslag snel...

Frontale neerslag

Warme en koude lucht botsen tegen elkaar -> koude lucht is zwaar en de warme lucht is gedwongen op te stijgen. Als warme lucht opstijgt, koelt hij af. Hierdoor ontstaan er wolken en gaat het regenen.

Frontale regen komt veel veel in Nederland. Wij liggen aan zee en  hebben geen bergen. Wel komt de wind bijna altijd uit het zuidwesten.

Een front = plek waar warme en koude lucht elkaar tegenkomen.

Waterproblemen in Spanje

1. Teveel neerslag
2. Te weinig neerslag
3. Hoge verdamping

Hoe onstaan deze problemen?

• De neerslag is ongelijk over het land verdeeld.
• Hoge neerslagintensiteit -> dit is de hoeveelheid neerslag die in 1 regenbui valt.
• Hoge neerslagintensiteit = kans op overstroming
• Hoge verdamping -> nuttige neerslag is laag
• Nuttige neerslag is laag => neerslag ^_ verdamping
• Lage nuttige neerslag wil dus zeggen dat er weinig neerslag overblijft dat je kunt gebruiken omdat het meeste al verdampt is.

Oplossingen?

• Stuwdammen 
• Aanvoer water via kanalen en pijpleidingen

Foto: stuwdam in de Pyreneeën