4.4 Hulp bij zwangerschap 4V 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

4.4 Hulp bij zwangerschap

Doel 4.4

Je leert met welke technieken een gyneacoloog het ontstaan van een zwangerschap kan stimuleren

Je leert welke technieken er zijn om de ontwikkeling van een embryo te volgen

Aanleg gelachtsorganen

Jongens hebben chromosomen X en Y, meisjes hebben XX.

Bij aanwezigheid van een Y chromosoom is een SRY gen actief. Dit zorgt voor de ontwikkeling van testes (zaadballen) rond de 6e week.

Inwendig

Gang van Müller en gang van Wolff

allebei aanwezig.

XY:

Gangen van Wolff worden zaadleiders.

XX:

Gangen van Müller worden eileiders.

Uitwendig

Genitale knop: eikel of clitoris.

Randen genitale groeve: balzak of buitenste schaamlippen.

Genitale plooien: penis of binnenste schaamlippen.

Interseksueel

Er zijn verschillende genetische afwijkingen die er toe leiden dat iemand lichamelijk niet zuiver mannelijke óf vrouwelijke kenmerken heeft.

AOS: XY maar testes werken niet. Uitwendig een vrouw maar baarmoeder, eierstokken ontbreken.

Hermafroditisme: beide externe geslachtskenmerken zijn aanwezig.

Zwangerschapsbehandeling

IVF:

Oiv hormonen rijpen bij de vrouw meerdere eicellen. 

De eicellen worden ‘geoogst’ en overgebracht naar een petrischaal

Sperma van de man wordt toegevoegd.

Na een paar dagen worden enkele van de bevruchte eicellen teruggeplaatst in de baarmoeder.

Vraag: hoe kan de arts zien welke eicellen bevrucht zijn?

Zwangerschapsbehandeling

ICSI:

Een spermacel wordt geïnjecteerd in een eicel (evt meerdere)

Na een paar dagen worden enkele van de bevruchte eicellen teruggeplaatst in de baarmoeder

Welk hormoon moet de vrouw extra krijgen vóór het oogsten van de eicellen?

1. Oestrogenen
2. HCG
3. LH
4. FSH

Meerlingen

Bij IVF en ICSI behandelingen is de kans op meerlingen groot als meerdere enbryos worden teruggeplaatst.

Tegenwoordig gebeurt dit minder vaak.

Zwangerschapsdiagnostiek

Echoscopie

Zwangerschapsdiagnostiek

DNA test

- vlokkentest (cellen uit de placenta)

- vruchtwaterpunctie (cellen van embryo)

- navelstrengpunctie (bloed van embryo)

- NIPT test (bloed van de moeder met foetaal DNA)

Eerste drie geven kleine kans op een miskraam.

Zwangerschapsdiagnostiek

Wanneer:

- aangeboren afwijkingen in de familie

- leeftijd moeder (grotere kans op bijv syndroom van Down)

Dilemma: wat te doen met de uitslag?

Geslachtelijk/ ongeslachtelijk

Bij dieren is bijna altijd sprake

van geslachtelijke voortplan-

ting.

Bij planten komt in de natuur

ook vaak ongeslachtelijke

voortplanting voor.

Ongeslachtelijke voortplanting

In de landbouw wordt veel gebruik gemaakt van ongeslachtelijke voortplanting (kloneren).

Weefselkweek: kweken van plantjes op een voedingsbodem met voedingsstoffen en plantenhormonen voor het snel, veel dupliceren van een plant met gunstige eigenschappen.

Voordeel ongeslachtelijk

Snel

Maar één ouder nodig

Je weet precies wat je krijgt

Nadeel: bij veranderende omstandigheden heb je geen variatie om het op te vangen.

Voordeel geslachtelijk

Veel variatie.

Soorten kunnen zich daardoor aanpassen aan veranderende omstandigheden.

Doel 4.4

Je hebt geleerd met welke technieken een gyneacoloog het ontstaan van een zwangerschap kan stimuleren

Je hebt geleerd welke technieken er zijn om de ontwikkeling van een embryo te volgen

Begrippen 4.4

zwangerschap, ivf, tweelingen, ICSI, prenatale diagnostiek, DNA-test, vlokkentest, vruchtwaterpunctie, echoscopie, NIPT, abortus, ongeslachtelijke voortplanting, kloon, weefselkweek, voedingsstoffen, plantenhormonen, geslachtelijke voortplanting

Huiswerk

In de online methode/ boek

Kies een leerweg (default B).

Maak 4.4: 3 t/m 8