renaissance deel 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1566

Beeldenstorm

Luther, Calvijn

Verschil RK en protestanten

wel/niet bemiddelaar

de Vulgaat (Hieronymus)

ketters, papen, schuilkerken

bisschop van Myra (280 na Christus)

middeleeuwen: omkeerfeest

Beschermer van huwbare jeugd, scholieren, kooplieden, zeelieden en reizigers

Kinderbisschop gekozen met assistenten tot en met de dag van de 'Onnozele kinderen' 28 -12

schoen zetten

1427: arme mensen zetten hun schoen in de Utrechtse Sint-Nicolaaskerk

Vanaf de 16e eeuw zetten de kinderen hun schoen thuis

Renaissance

renaissance: verbannen van de straat

Sinterklaasmarkten in de ban= volksoproer

St.Nicolaas wordt Sinterklaas

Utrecht verbod op bakken en verkopen van ruiters

Verlichting: onbekend

Romantiek: hergeboorte

1950: meerder Pieten

Vanaf 1940 al verzet tegen de Zwarte Piet

2022: Sinterklaas en veel

Deventer november 1586 - Leiden 15 november 1658

Hij was predikant, werkte mee aan de Statenvertaling (de bijbelvertaling die in opdracht van de Staten-Generaal gemaakt werd en in 1637 verscheen) en schreef geleerde boeken over theologie, filosofie en geschiedenis. Hij leidde studenten op en gaf commentaar op de ideeën van grote denkers als Descartes. Dat alles was zijn levenswerk. En als vrijetijdspassering maakte hij geregeld een versje.

Jacobus Revius  

Hij droech onse smerten

T’en zijn de Joden niet, Heer Jezu, die u kruisten,

noch die verraderlijk u togen voort gericht,

noch die versmadelijk u spogen int gezicht,

noch die u knevelden, en stieten u vol puisten,

t’en zijn de krijgslui niet die met haar felle vuisten

den rietstok hebben of den hamer opgelicht,

of het vervloekte hout op Golgotha gesticht,

of over uwen rok tsaam dobbelden en tuisten:

ik bent, o Heer, ik bent die u dit heb gedaan,

ik ben den zwaren boom die u had overlaên,

ik ben de taaie streng waarmee gij ginkt gebonden,

de nagel, en de speer, de gesel die u sloeg,

de bloed-bedropen kroon die uwen schedel droeg:

want dit is al geschied, eilaas!, om mijne zonden.

Jacobus Revius

esthecisme

schoonheid

regelmatige versvorm en stilistische kwaliteiten

ode, Anakreontische lyriek, arcadische poezie en emblemata, epigrammen(puntdichten)

nabootsen

wedijver

overdracht

empirisme

Betrouwbare kennis is gebaseerd op de waarneming.

De mens bezit geen enkele aangeboren kennis( tabula rasa)

John Locke

rationalisten

Het kritische verstand staat centraal. niet de waarneming

Descartes: ik denk, dus ik ben

Spinoza

Translatio, imitatio en aemulatio zijn termen die horen bij

1. sonnetten
2. toneel
3. pamfletten
4. Statenbijbel

Een emblema (meervoud: emblemata), embleem of zinnebeeld is een kleine afbeelding die een betekenis in zich heeft, met daarbij een korte kernachtige spreuk  spreuk, zoals een spreekwoord en een kort gedicht. 

Een typisch embleem bestond uit 3 delen, een motto, een afbeelding (pictura) en een onderschrift (subscriptio). De lezer moest deze drie combineren om de bedoeling van het embleem te doorgronden.

Erasmus                     Coornhert

vrije wil

eigen kracht

redelijkheid

Wie nooit twijfelt,

leert niets

Spinoza en Hugo de Groot

De Bijbel is mensenwerk

Rechtsregels mbt oorlog, vrede en zeerecht

Wat betekent humanisme in de 17e eeuw?

Noem twee grote namen van het Nederlands humanisme

Toneel is ZIEN

nuttig en aangenaam\(utile e dulce

• tragedie/ treurspel
• komedie/ blijspel
• klucht

3 eenheden van tijd, plaats en eenheid van handeling

Theaters

De Nederduitse Academie (Coster en Hooft)

houten theater (Warenar)

Schouwburg 1638(Jacob van Campen)=kijkplaats

opbrengst voor de armen

opening: Gijsbrecht van Aemstel(Vondel)

verschil van opvatting Vos en Vondel

Vos=spektakel Vondel=beeldende taal

Vrouwen zoals Tesselschade, Van Schurman, Verwers, Keijsers en Questiers zijn uitgegumd in de geschiedenis van het toneel