Drogredenen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Drogredenen

Lesdoelen

Na deze les:

• weet je wat drogredenen zijn;
• weet je dat er verschillende soorten drogredenen zijn;
• heb je voorbeelden gezien van drogredenen;
• weet je hoe je drogredenen in teksten kan herkennen.

Stelling, mening

Als je voor of tegen een stelling bent, geef je je mening. Dit doe je bijvoorbeeld in een betoog.

Je mening is niet de waarheid voor iedereen. Het is jouw waarheid op dat moment.

Je houdt een betoog om anderen te overtuigen van je mening.

Je voert een discussie als je ook open staat voor de mening van anderen.

Mening, argument

Je mening maak je sterk met argumenten. Je argumenten onderbouw je met feiten.

Feiten zijn bewezen, er is geen discussie mogelijk.

Als je argumenten onderbouwt zonder feiten, maak je ze juist zwakker. Dat is zonde, want een goed argumenten kan dan ineens niks waard worden.

Drogredenen?

Wat is een drogreden?

Drogredenen zijn (denk)fouten in de argumentatie. Ze worden vaak bewust toegepast om een discussie te winnen, omdat ze veel indruk kunnen maken en iemand (onterecht) kunnen overtuigen.

Het is belangrijk om de verschillende drogredenen te herkennen, zodat je ze kunt voorkomen in je betoog.

Hoe herken je een drogreden in een tekst?

Gaat het om de uitleg van een mening (argumenten)?

Mis je bewezen feiten? (met bron)

Denk je: "Dat slaat nergens op" of "Wat een onzin"?

De kans is groot dat er sprake is van een drogreden.

Soorten drogredenen

Persoonlijke aanval

Bespelen van het publiek

Cirkelredenering

Onjuist beroep op autoriteit

Onjuist beroep op een kenmerk of eigenschap

Onjuiste oorzaak-gevolgrelatie

Ontduiken of verschuiven van de bewijslast

Overdrijven van voor- en nadelen

Overgeneralisatie of overhaaste generalisatie

Vals dilemma

Verkeerde vergelijking

Vertekenen van het standpunt

Voorbeeld: Persoonlijke aanval

Jij weet helemaal niets van een spraakstoornis! Je hebt er zelf nooit een gehad!

Dit is een persoonlijke aanval, omdat je niet per se een spraakstoornis moet hebben gehad om er verstand van te kunnen hebben. De aanval is dus niet gericht op het argument of het standpunt, maar op de boodschapper.

Voorbeeld: Bespelen van het publiek

Advocaat: Iedereen begrijpt natuurlijk dat deze man veroordeeld moet worden.

Door aan te geven dat “iedereen iets natuurlijk begrijpt” is het veel moeilijker om aan te geven dat je het er niet mee eens bent. Het standpunt klinkt veel overtuigender, terwijl er in feite geen argument wordt gegeven.

Voorbeeld: Cirkelredenering

Jesse geeft aan dat Lotte erg vriendelijk is, omdat ze heel aardig is.

Dit is een cirkelredenering, omdat het standpunt “Lotte is erg vriendelijk” gelijk is aan het argument voor dat standpunt “ze is heel aardig”. In feite wordt twee keer hetzelfde standpunt aangedragen zonder dat een argument wordt gegeven.

Voorbeeld: Onjuist beroep op autoriteit

De huizenmarkt gaat de komende jaren helemaal instorten. Dat zei Yvonne Coldeweijer gisteren nog op haar juicekanaal.

Dit is een onjuist beroep op autoriteit, omdat Yvonne Coldeweijer geen autoriteit is op het gebied van de huizenmarkt. Wat zij erover zegt versterkt het standpunt dus niet.

Voorbeeld: Onjuist beroep op een kenmerk of eigenschap

Rody praat veel. Hij is een slechte chauffeur.

Dit is een onjuist beroep op een kenmerk of eigenschap, omdat het vele praten niet automatisch betekent dat iemand een slechte chauffeur is.

Voorbeeld: onjuist oorzaak-gevolg

Iedere eerste maandag van de maand begint Joke een paar minuten voor 12 aan haar lunch. Daarna gaat het luchtalarm af. Dus het luchtalarm gaat af, doordat Joke gaat lunchen.

Dit is een drogreden, omdat Jokes lunch en het luchtalarm helemaal niets met elkaar te maken hebben. Ze vinden vlak na elkaar plaats, maar dat betekent nog niet dat het ene (Jokes lunch) het andere (het luchtalarm) veroorzaakt.

Voorbeeld: onjuist oorzaak-gevolg

Iedere eerste maandag van de maand begint Joke een paar minuten voor 12 aan haar lunch. Daarna gaat het luchtalarm af. Dus het luchtalarm gaat af, doordat Joke gaat lunchen.

Dit is een drogreden, omdat Jokes lunch en het luchtalarm helemaal niets met elkaar te maken hebben. Ze vinden vlak na elkaar plaats, maar dat betekent nog niet dat het ene (Jokes lunch) het andere (het luchtalarm) veroorzaakt.

Voorbeeld: Verschuiven van de bewijslast

We moeten investeren in nieuwe laptops. Geef me één reden waarom we het niet zouden moeten doen.

Dit is een voorbeeld van het ontduiken of verschuiven van de bewijslast. In plaats van argumenten aan te dragen die het investeren in nieuwe laptops ondersteunen, wordt de ander gevraagd een reden te geven om niet in de laptops te investeren.

Voorbeeld: Vals dilemma

Als je het niet eens bent met de nieuwe veiligheidsmaatregelen op luchthavens ben je dus voor terrorisme.

Hier is sprake van een vals dilemma, omdat er maar twee opties worden genoemd, terwijl er veel meer mogelijke standpunten en redenen zijn.

Voorbeeld: Verkeerde vergelijking

Ik vind dat je je dochter gewoon in haar eentje naar IJsland moet laten gaan. Ze mag toch ook alleen naar het centrum fietsen?

Dit is een verkeerde vergelijking, omdat “je dochter naar IJsland laten gaan” en “je dochter alleen naar het centrum laten fietsen” niet op een logische manier vergeleken kunnen worden. 

Voorbeeld: Vertekenen van het standpunt

Persoon 1: Ik vind kinderen soms erg luidruchtig.

Persoon 2: Dus jij haat alle kinderen!

Dit is een vertekening van het standpunt, omdat persoon 1 alleen heeft aangegeven dat kinderen soms luid zijn. Dit betekent niet automatisch dat diegene kinderen haat, zoals persoon 2 aangeeft.

Hoe herken je een drogreden in een tekst?

Gaat het om de uitleg van een mening (argumenten)?

Mis je bewezen feiten? (met bron)

Denk je: "Dat slaat nergens op" of "Wat een onzin"?

De kans is groot dat er sprake is van een drogreden.

Hoeveel drogreden in een tekst?

Je hebt deze les gevolgd, dus je gaat nooit meer een taalfout maken. Dat weet iedereen. Als je het daar niet mee eens bent, dan ben je tegen het onderwijs. Alle studenten zijn blij nadat deze les afgelopen is, dus drogredenen maken studenten blij. Voor de goede sfeer gaan we deze les nog vaak herhalen, geef me drie redenen waarom we dat niet zouden moeten doen.

Check: Lesdoelen

Na deze les:

• weet je wat drogredenen zijn;
• weet je dat er verschillende soorten drogredenen zijn;
• heb je voorbeelden gezien van drogredenen;
• weet je hoe je drogredenen in teksten kan herkennen.

Check lesdoelen

😒🙁😐🙂😃