Poëzie 5V - opdrachten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Opdrachten poëzie

1. Overzicht van alle opdrachten

2. Hand-outs bij de analyse

3. opdracht begrippenlijst

4. poëzie-analyse 1

5. poëzie-analyse 2,3,4

6. link straatpoëzie

7. Tips en feedback voor de analyse

8. creatieve keuze-opdrachten

•  vaste vorm
• stiftgedicht
• maak of vind straatpoëzie
• stapel boeken tot gedicht
• maak een voetbalflarf

Poëzie, alle opdrachten, periode 4

1. Bloemlezing --> Je gaat 5 gedichten analyseren (telt als boek 8 voor je leeslijst)

1. De eerste analyse is gefocust de 4 niveaus (vorige slides), maar wat betreft vorm focus je vooral op stijl en beeldspraak
2. De tweede analyse is gefocust op de 4 niveaus, maar wat betreft vorm focus je vooral op woord, klank en zin
3. De derde analyse is gefocust op de 4 niveaus, compleet (wat het gedicht bevat)
4. De vierde analyse is gefocust op de 4 niveaus, compleet (wat het gedicht bevat)

2. Creatieve opdracht 

1. Je maakt 3 opdrachten, 1 ervan telt mee voor je bloemlezing, 

3. C-toets laatste proefwerkweek: groepsmondeling (10% PTA)

• 4/5-personen plus docent en assessor; analyse 2/3 gedichten die je ter plekke krijgt
• Afgeronde praktische opdracht wordt in het cijfer meegenomen.

Uitwerkingen opdracht 1,2,3,4 en creatieve opdrachten volgen hierna!

Slide 3,4,5:

Hand-out voor de analyse!

Maak een begrippenlijst

• Lees H3 en H4 van Laagland: maak een samenvatting van de begrippen - inleveren in ELO, deze lijst bevat termen die je toepast in je bloemlezen en in je mondeling

Poëzie-analyse 1

• Kies een gedicht, van de website Straatpoëzie (volgende slide), uit een bundel, of van de Padlet (zie ELO) 
• Geef op één A4 in Word het volledige gedicht met titel en auteur;
  
• Vertel zo veel mogelijk over stijl en beeldspraak (Laagland H3.2, H3.3 en H3.5 en slide 4 van deze Lesson-Up)
  
• Vertel iets over de vorm (Laagland H4.3)
  
• Vertel iets over wie er aan het woord is (Laagland H4.4)
  
• Geef een korte beschrijving van waarom dit gedicht je aanspreekt: welke regels, woorden, klanken, beelden etc.
  

Poëzie-analyse 2,3,4

Analyse 2: zie 1, je focust nu echter vooral op woord, klank en zin (zie slide-4)

Analyse 2 en 3: complete analyse, je mag maximaal 1 keer een songtekst gebruiken

https:

Website straatpoëzie

Waar willen de leerlingen op zoek naar poëzie?

Tips Analyses

Denk eraan, maak wat je ziet aannemelijk:

• Verwijs naar de regels in het gedicht. 

       Probeer te duiden. (A.U.B. Argument, Uitwerking, Bijv.)

• Benoem altijd titel en auteur (mits bekend).

Werk de gedichten volgens de vier niveaus uit:

• Geen opsommingen, maar lopende teksten.
• Richtlijn: half tot heel A4 met uitwerking (excl. gedicht). 

Algemene feedback: altijd onderbouwen!

• Veel beeld- en stijlfiguren: vaak bij een diepere betekenis zie je figuurlijk taalgebruik.
• Retorische vraag: let op: geen echte vraag!  Het antwoord zit in de vraag/in de toon.
• Paradox: schijnbare tegenstelling! Je moet dus nadenken waar de schoen wringt.
• Sonnet/chute: heel vaste vorm (14 regels, chute). Noem niet alles te snel een sonnet.
• Assonantie/alliteratie: woorden die dicht bij elkaar staan. Eindrijm is geen assonantie. Sommigen zeggen dat er géén rijm is, als er wel assonanties/alliteraties staan (=halfrijm).
• Enjambement: onnatuurlijke afbreking van een zin op een versregel.
• “Er wordt geen gebruik gemaakt van…/Het is geen sonnet…” -->  niet relevant om te noemen.
• Vermijd vage woorden als ‘dingen’. Concretiseer! Wat wil je duidelijk maken?
• Pas op voor cirkelredeneringen: “Ik vind dit mooi, omdat rijm/de boodschap/de stijl etc. me aanspreekt/prettig klinkt etc.”

Creatieve opdrachten poëzie

Creatieve keuze-opdracht 1: 

Schrijf zelf een gedicht in een vaste dichtvorm volgens de uitleg van deze website: https://www.poezieverrijkt.nl/poezie-encyclopedie/dichtvorm/ Als je kiest voor een kort gedicht zoals een haiku of limerick, dan schrijf je er twee.

Maak een stiftgedicht, keuze 2

Verwerk hierin herhaling en rijm

1. Zoek een stuk tekst uit een boek of krant: zoek hierin woorden die samen een zin gaan vormen. Deze woorden hoeven niet per se steeds onder elkaar te staan. (punt 5)
2. Zet de woorden op een kladblad, zodat je het overzicht hebt. Maak er een mooie zin van.
3. Omlijn de woorden eerst met potlood. Zorg dat je om alle letters zoveel mogelijk wit open laat. Raak de letters niet aan met de lijn. Bij rechthoeken zijn je lijnen mooier dan bij cirkels.
4. Wijk van de normale leesrichting af door met bolletjes/pijltjes de nieuwe richting aan te geven. Omlijn deze witte bolletjes/pijltjes ook duidelijk met potlood. Let op: als je een A4 gebruikt met meerdere kolommen, volgt de leesrichting niet de kolommen, maar de hele pagina. Je kolommen zijn straks namelijk niet meer zichtbaar als je alles zwart hebt gemaakt.
5. Als je precies weet hoe je alles wilt gaan vormgeven, maak je de rest zwart. Laat evt. het thema of een kernwoord in de vormgeving zien door delen niet zwart te maken en door enkele kleurelementen toe te voegen, maar houd het geheel voornamelijk zwart.
6. Verwerk alles netjes: met zwarte stift streep je de omgeving egaal weg (geen strepen), dus zorg dat je stift goed werkt en dat er geen letters meer te zien zijn (tenzij dit hoort bij je vormgeving).

• Hier zie je een voorbeeld van een spel met lijnen. De stippellijn is heel dun en precies.
• Ook zie je dat er om het hele woord steeds voldoende wit is gelaten. Wanneer het zwart het woord raakt, is het woord meteen minder leesbaar.

• Creatief met woorden. Uit het woord 'vertrouwen' zijn letters weggelaten om het gewenste woord te krijgen. Dit werkt alleen een enkel opvallend groot woord.
• Hier is met kleur gewerkt en er is een passende vorm toegevoegd. Dat maakt het geheel meteen een stuk vrolijker.
• Hier is gebruik gemaakt van een heel dunne lijn die hoekig tussen de woorden loopt. Deze moet een stuk smaller zijn dan de woorden. Anders vallen deze niet op.

• Mooi spel met de vormgeving waarbij de tekening aansluit bij de inhoud. Rondom de tekst is alles altijd zwart.
• Creatief met het koppelen van twee woorden tot één woord.
• Niet overal een verbindingslijn, maar alleen op twee grotere stukken. Dat maakt het geheel speels.
• Het hoofdwoord is opvallend. Dat werkt.
• Creatief met spelling. Ook dat mag in poëzie.

Creatieve opdracht 3: Straatpoëzie

Zoek in je eigen omgeving naar straatpoëzie en voeg een foto en de bijbehorende uitleg toe op www.straatpoëzie.nl. In Boxmeer en omstreken is genoeg poëzie te vinden, maar er staat nog niet veel op de website. Dat gaan we veranderen. Vind je iets wat nog niet op de site staat, dan lever je de foto in en de link naar wat je hebt toegevoegd. (Het toevoegen kan soms even duren.) Was iemand je voor? Helaas, dan heb je pech en moet je verder zoeken. 

Creatieve opdracht 4

Keuze 5