Bouwmaterialen: dakpannen

• Hout en meubel
• MBO
• Studiejaar 1

Dakpannen

check ook: 

NUtechniek 

  materialen

Wat weet je al van dakpannen?

Dakpannen: intro

Dakpannen zijn net als bak-

steen, gemaakt van gebak-

ken klei.

Grieken pasten dakpannen
al op grote schaal toe.

Sindsdien gebleven als dak-

bedekker

Dakpannen: de bron

Voor productie van dakpannen is klei nodig

grofweg kent men roodbakkende (meer ijzeroxide) klei en geelbakkende (meer mangaan- en calciumoxide) klei.

Andere kleuren, andere samenstellingen

Klei wordt gewonnen in de uiterwaarden van rivieren.

Wat maakt de dakpan aantrekkelijk als bouwproduct in Nederland?

1. grondstof ruim voorhanden en dakpan "ademt"
2. CO2 neutraal, levert geen CO2 op tijdens fabriceren.
3. onbreekbaar, resistent tegen veel materialen
4. duurzaam, recyclebaar

Dakpannen: eigenschappen

Enkele algemene eigenschappen van baksteen zijn:

waterafstotend;

onbrandbaar;

grote verscheidenheid qua kleur en vorm;

niet gevoelig voor aantasting door de meeste stoffen;

wel gevoelig voor vervuiling.

Dakpannen: productie

Dakpannen worden gemaakt van

klei. Er worden "kleikoeken" in een 

panvorm geperst.

De gevormde dakpannen worden 

eerst gedroogd en daarna gebak-

ken. Tenslotte afgekoeld en 

opgeslagen

Dakpannen: gebreken

Klei wat niet goed gemengd wordt leidt tot kleurverschil

Klei wat niet goed drogen kan leiden tot scheurvorming

Klei wat niet goed doorbakken is leidt tot kleurverschil 

Te snel afkoelen leidt tot misvormde pannen

te dicht bij het vuur leidt tot sintering van de pan.

Gebreken zijn vaak optisch en worden om die reden niet geaccepteerd 

Pannendaken: gebreken

wind kan pannen verplaatsen (lekkage) 

pannen kunnen breken (door wind, belasten of vorst) (lekkage)

mosgroei op noordzijde bij onbehandelde pannen

Wat maakt de dakpan tot een minder aantrekkelijk bouwproduct

1. dakpannen zijn breekbaar en lossen weer langzaam op in water
2. dakpannen kunnen breken en onbehandeld gevoelig voor mosvorming
3. dakpannen zijn lelijk en alleen maar in rood en zwart te verkrijgen
4. Als je een gebouw sloopt kun je niks meer met dakpannen

Dakpannen: vijanden

De dakpan kent 2 vijanden: 

vervuiling en Sinterklaas

dakpan is doorgaans niet spekglad en
kan in de tijd vervuilen, Dit leidt door-

gaans niet tot kwaliteitsverlies maar 

maakt het minder aantrekkelijk om te 

zien.

Dakpannen: beschermen

Vervuiling kan leiden tot het beschadigen 

van pannen waardoor lekkage kan ontstaan. 

Om die reden kun je kiezen voor meer gladde 

pannen (geglazuurd, geengobeerd) of kun je 

het dak schoonhouden en van tijd tot tijd 

reinigen. Onbehandelde pannen doen het
bij voldoende schuinte van het dak normaliter
prima

Hoe blijven deze dakpannen op hun plek?

1. pannenlijm
2. panschroeven
3. panhaken
4. plakpan

Dakpannen: producten

De bekendste dakpan-achtige 

producten in de bouw:

dakpannen, nokvorsten, zijpannen, 

broekstukken, onderpannen, 

bovenpannen (chaparonnepan), 

zwaluw- en of muspannen, 

knikpannen en ventilatiepannen

Dakpannen: pansoorten 

Er zijn veel verschillende soorten dakpannen. (zie ook website http://www.joostdevree.nl/shtmls/dakpan_voorbeelden.shtml)

De meest bekende in Nederland:
HOLLE PANNEN: monnik en non, verbeterde hollandse pan (VH),  opnieuw verbeterde hollandse pan (OVH), oude holle pan 

VLAKKE PANNEN: de mulden pan, de kruispan, romaanse pan, gotische pan en vele anderen.

Dakpannen: maatvoering

Dakpannen zijn ca 20x30 cm groot en je 

wilt op een dak geen gezaagde pannen.

zowel in de breedte als hoogte zit een
zekere spelling.

Tijdens ontwerp al op inspelen.

dakpannen: bijzonderheden

Welke benamingen horen bij de boven getoonde pannen?

vogelpan

geknikte pan

chaperonne pan

koekepan

broekstuk

Dakpannen: in detail

Maak de vragen in teams

Aan de hand van deze lessonup en de theorie in Nutechniek.

De opdracht vind je in teams.

Ga naar Nutechniek- Bouwdocumentatie-materiaal (druk op start)-Keramische steenachtige materialen- dan naar beneden scrollen naar 2.2 dakpannen