3.4/4.5: Romeinen en Germanen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

3.4/4.5: Romeinen en Germanen

Deze les:

• Afsluiting 3.3/4.4: de opkomst van het Christendom
• Herhaling vaardigheid Continuïteit en verandering.
• Uitleg 3.4/4.5: Romeinen en Germanen
• aan de slag met opdrachten.

Aan het einde van deze les:

... weet je hoe goed je de stof van de vorige paragraaf hebt begrepen.

... weet je hoe we de grens van het Romeinse rijk noemen.

... leer je hoe de Romeinen en Germanen met elkaar omgingen.

... leer je hoe de Romeinen en de inwoners van Zuid- Nederland met elkaar omgingen.

... leer je de vaardigheid continuïteit en verandering.

Continuïteit en verandering: 

• langzame veranderingen, bijv. de overgang van jager-verzamelaars naar boeren.
• snelle veranderingen, bijv. de bezetting van Nederland door de Duitsers in de Tweede Wereld oorlog.
• Dingen die niet of nauwelijks veranderen, we spreken dan van continuïteit. (dingen blijven hetzelfde) 

De eerste generaties vreemdelingen die in Rome waren gaan wonen, hielden hun gebruiken levend.

1. continuïteit
2. verandering

De joden bleven leven volgens de regels van hun voorvaderen

1. continuïteit
2. verandering

Keizer Nero vervolgde christenen, er was geen sprake meer van tolerantie

1. continuïteit
2. verandering

Afsluiting 3.3/4.4

• Joden
• monotheïsme en polytheïsme
• christendom verboden
• christendom toegestaan
• christendom staatsgodsdienst 

3.4/4.5: Romeinen en Germanen:

in deze paragraaf leer je:

• hoe Romeinen en bewoners van Zuid-Nederland met elkaar omgingen.
• hoe de Rijn de noordelijke grens van het rijk werd.
• welke invloed de Romeinen hadden op het leven in Zuid-Nederland.
• hoe het West- Romeinse rijk eindigde.

Kenmerkend aspect:  de verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur en de confrontatie (botsing) met de Germaanse cultuur.

Voor de komst van de Romeinen is Nederland....

• een moeilijk begaanbaar gebied vol moerassen en bossen.
• een landbouwsamenleving
• Zuid- Nederland: hier wonen de Kelten (Galliërs)
• ten Noorden van de Rijn: hier wonen de  Germanen.

Romeinen in Nederland

Kelten onderworpen door Julius Ceasar, na een opstand vragen de Romeinen Germaanse Bataven zich in het gebied tussen de Maas en de Rijn te vestigen. 

De Rijn als grens:

Germanen zijn te sterk voor de Romeinen. Er komt een einde aan de Romeinse expansie (uitbreiding) De Rijn wordt de grens van het rijk.  De Romeinen sluiten een bondgenootschap met de Bataven.

Limes:

Limes: versterkte noordgrens van het Romeinse Rijk.

grenzen: natuurlijke grenzen --> bergen, rivieren enz.

grenzen die door mensen zijn gemaakt: bijv. met versterkte legerplaatsen, of lijnen die met lineaal getrokken zijn.

Romeinse invloed:

• oprichting landbouwbedrijven
• stichtten van steden (Utrecht, Nijmegen, Maastricht)
• Romanisering
• Einde van de prehistorie in Zuid-Nederland, Romeinen leren de bewoners van Zuid-Nederland schrift kennen.

1.

2.

3.

4.

5.

Bataven vestigden zich in het gebied

Kelten kwamen in opstand

Kelten werden door Romeinen vermoord, verdreven of afgevoerd.

Romeinen veroverden Zuid- Nederland

Romeinen vroegen Germanen om zich in het gebied te vestigen.

Het einde.... 

De ondergang van Rome

De ondergang van Rome

oorzaken:

• door besmettelijke ziektes daalt het aantal inwoners en daardoor gaat de productie en de handel omlaag. (vb: Coronavirus en China nu)
• volksverhuizingen.
• slechte keizers die zich vooral bezighouden met eigen ruzies (burgeroorlogen) en met feesten
• Limes verzwakken.
• Germaanse volken lukt het om met geweld het rijk binnen te dringen.

Volksverhuizingen

395 n.Chr. Opsplitsing van het rijk

Het West-Romeinse Rijk

•  taal: Latijn
•  Hoofdstad: Rome
• vaak strijd om de macht in Rome.
•  eindigd: 476 n.Chr.

Het Oost-Romeinse Rijk

• taal: Grieks
• hoofdstad: Constantinopel (Nu: Istanbul)
• eindigd: 1453 n.Chr. (Byzantijnse Rijk)

Het echte einde:

Vandalen --> plunderen de stad Rome meerdere keren.

in 476n.Chr. wordt een niet-Romeinse generaal keizer, hiermee vinden wij (geschiedenismensen) dat het einde van het Romeinse rijk is aangebroken.

Aan de slag:

• Bekijk het filmpje op de laatste dia
• Lees de theorie en maak de opdrachten bij deze paragraaf (3.4/4.5 online methode)
• Leren begrippen in begrippentrainer methode
• Schriftelijk leren (mindmap of leervragen of...)