vp vaardigheden les 2 medicijnen 2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Medicijnen deel 2

Inhoud les:

ondersteunen medicijngebruik

medicijngroepen

toedieningswegen

farmacokinetiek en farmacodynamiek

Ondersteunen medicijngebruik

• In principe eigen verantwoordelijkheid zorgvrager
• Begeleiding bieden als zelfzorg en eventuele mantelzorg tekortschieten
• Dit kan gaan om voorlichting, hulp bij bestellen, bij uitzetten,  hulp bij inname/toedienen, observatie (bij-)werkingen, etc.

Waar denk je aan bij observatie?

Gewenning= je hebt steeds meer werkzame stof nodig om het gewenste effect te bereiken

Verslaving = iemand is geestelijk en lichamelijk afhankelijk van het medicijn. Gaat dus verder dan gewenning. Bekend zijn opiaten.

Zwanger en medicatie= kan nadelige gevolgen hebben voor de ontwikkeling van het kind en op de borstvoeding

Interactie= voeding en geneesmiddelen kunnen elkaar onderling beinvloeden, is meestal ongewenst. Bijv sint-janskruid heeft veel invloed op reguliere medicijnen.

Resistentie= ongevoeligheid tegen bepaald medicijn- het werkt dus niet meer. Bijv antibiotia

Overgevoeligheidsreactie= huiduitslag, braken, diaree, misselijkheid. Voor bep. Stof die medicatie bevat.

Cumulatie= ophoping van medicijn in het lichaam. Bijv digoxine, kan ernstige hartritmestoornissen geven.

Acute reacties kunenn shock en coma veroorzaken of bij suide poging

Cumulatie/vergiftiging

Betekent letterlijk een ophoping van een

medicijn.

Lichaam kan het medicijn niet goed verwerken.

Vooral mensen met leverproblemen hebben hier last van.

Soms enkele stopdagen.

Gewenning, verslaving en interactie

-Gewenning: Steeds meer nodig voor hetzelfde effect

-Verslaving: lichamelijke en psychische afhankelijkheid

- Interactie: Het ene medicijn heeft invloed op de andere

Allergische reactie

Bv braken-uitslag-diarree-jeuk.

Ernstig gevolg anafylactische shock

Kan ook nog ontstaan na langdurig gebruik.

Bijwerkingen

-Helaas heeft een medicijn soms een ongewenst neveneffect.

( misselijkheid/braken/reactievermogen)

-Soms moeten er weer medijnen worden gegeven voor de bijwerkingen.

-interacties met andere medicijnen.

Wat betekent het placebo-effect?

Medicijngroepen

Onderverdeling van medicijnen in groepen

Hierna een aantal groepen, maar er zijn er veel meer (zie boek)

Analgetica

Pijnstillers Van zwak naar sterk werkend: 

1. paracetamol;
   
2. NSAID (non-steroidal anti-inflammatory drug), bijvoorbeeld ibuprofen, diclofenac en naproxen (eventueel in combinatie met een paracetamol);
   
3. zwakwerkende opioïde, bijvoorbeeld tramadol;
   
4. sterkwerkende opioïde oraal of transdermaal, bijvoorbeeld morfine of een fentanylpleister;
   
5. sterkwerkende opioïde subcutaan of intraveneus, bijvoorbeeld morfine.Belangrijke informatie
   

Opiaten kunnen invloed hebben op het reactievermogen

Kan zorgen voor maagproblemen (NSAID’s)

Kans op verslaving --> opioïden

Wat weet je over antibiotica?​

Wat is antibiotica?​

Wanneer kun je antibiotica gebruiken?​

Anticoagulantia 

Stollingsmedicatie

Er zijn verschillende soorten antistollingsmiddelen:

• Acute  trombose behandeling 
  
• Lange termijn, milde antistolling
              - Acetylsalicylzuur (ascal)
• Lange termijn, zwaardere antistolling 
              - Trombosedienst (INR) --> cumarines
              - DOAC's (direct orale anticoagulantia)

Diuretica

Middelen die de hoeveelheid urine vergroten.

-Bv Lasix-Furosemide.

-Hartfalen, hoge bloedruk, nier- en leveraandoeningen.

-Diuretica beinvloeden de nieren. ( meer vocht uitscheiding)

-Soort wat wordt voorgeschreven afhankelijk van de klacht

-Nadeel diuretica uitscheiden veel kalium.

-Kaliumsparende diuretica

Antibiotica

Belemmeren de groei van bacterien.

Voorbeelden antibiotica: Penicilline, Amoxicilline

Breed en smal spectrumantibiotica

Bijwerkingen komen nogal eens voor.

Resistentie kan voorkomen.

Kuur afmaken.

Bloeddrukmedicatie

Bloeddrukverlagers: 

• diuretica, bijv. Furosemide
• medicijnen die op het RAAS systeem werken: bijv. Captopril, een ACE remmer
• medicijnen die op het sympatisch z.s. werken: bijv. Atenolol, een Bèta blokker
• medicijnen die op de vaatwand werken, dit zijn Calciumantagonisten: bijv. Verapamil

Bloeddrukverhogers: worden veel minder voorgeschreven

Medicijnen voor de luchtwegen

Voor de bovenste of de onderste luchtwegen.

voor onderste luchtwegen soorten:

• die de luchtweg verwijden, bijvoorbeeld salbutamol;
• die de luchtweg beschermen, bijvoorbeeld corticosteroïden;
• die het slijm in de longen vloeibaar maken, bijvoorbeeld acetylcysteïne.

Volgorde van deze medicijnen is belangrijk, en juist gebruik!

Psychofarmaca

hypnotica (slaapmedicijnen);

anxiolytica (medicijnen tegen angst);

antidepressiva (medicijnen tegen depressie);

antipsychotica (medicijnen tegen psychoses);

stemmingsstabilisatoren.

Bij een herseninfarct kan je medicijnen geven. Hoe heet deze medicijngroep?

1. pijnstillers
2. bloedverdunners
3. laxeermiddelen
4. maagtabletten

Welke medicijngroep heeft een verslavende werking?

1. Benzodiazepinen
2. Analgetica
3. Vitaminen
4. Maagmiddelen

Omeprazol valt onder de medicijngroep

1. Antidiabetica
2. Anti-epileptica
3. Vitaminen
4. Maagmiddelen

Algeheel of lokaal

Medicijnen met systemische werking

worden via het bloed opgenomen in het gehele

 lichaam. ( algehele werking)

Meer bijwerkingen

Lokale werking

Medicijnen die plaatselijk werken.

Bv vagina- huid- longen.

Weinig bijwerkingen

Toedieningswegen

• Oraal 
• Rectaal
• Sublinguaal
• Injectie (subcutaan,intraveneus,   intramusculair, intra-articulair,   intra cardiaal, intralumbaal en   epiduraal)
• Pulmonaal (poeder inhalators, aerosolinhalators, vernevelen)
• Transdermaal, cutaan
• Oogdruppels en oogzalven
• Neusdruppels en neusspray
• Oordruppels
• Vaginaal

-vaginaal

oraal = via de mond 

rectaal = via de anus

sublinguaal = onder de tong (hartproblemen, epilepsie)

transdermaal = via pleister (lokale toediening maar soms systemische werking denk maar aan nicotine pleister)

inhalatie = tracheaal via luchtpijp of nasaal via neus (astma) soms lokaal soms systematisch

vaginaal = via de vagina (anti schimmel)

stop de video na opdracht op slide 29

00:41

Noem 3 voorbeelden van weefsels waar het medicijn via de slagaders naar vervoerd worden

denk ook aan hersenen, lichaamsvet en gewrichten

01:01

Wat wordt bedoeld met absorptiesnelheid?

1. de snelheid waarmee en de mate waarin de afgebroken stof wordt uitgescheiden
2. de snelheid waarmee en de mate waarin de werkzame stof wordt uitgescheiden
3. de snelheid waarmee en de mate waarin de werkzame stof wordt toegediend
4. de snelheid waarmee en de mate waarin de werkzame stof wordt opgenomen in het lichaam

 Dit is afhankelijk van de toedieningsvorm, de toedieningsweg en de eigenschappen van de werkzame stof zelf. 

03:00

wijs aan: toxischedosering

De weg van het geneesmiddel- Algemeen 

- Medicijn gemaakt in een fabriek > samenstelling 

- Toediening aan de mens: Hoe dan? welke vormen 

In het lichaam (farmacokinetiek en dynamiek): 

- Absorptie: opname van het geneesmiddel 

- distributie: verdeling van geneesmiddel in je lichaam 

      lost op in water? 

      lost op in vetten? 

- metabolisatie: 

      omzetten van het geneesmiddel naar andere stof 

- excretie: uitscheiding uit je lichaam. 

Hoe gedraagt medicatie zich in het lichaam : farmacokinetiek en dynamiek. 

- Absorptie: 

       opname van het geneesmiddel  

- Distributie: 

       verdeling van geneesmiddel in je   

      lichaam  ( hoe? water/vetoplosbaar?)

- Metabolisatie:  

       omzetten van het geneesmiddel naar

       andere stof  

- Excretie (of: eliminatie): 

       uitscheiding uit je lichaam. 

past bij paragraaf 1.5

- absorptie in het lichaam afhankelijk van toedieningsvorm. 

- first pass effect bij enteraal

- biologische beschikbaarheid

- effect van onjuiste inname medicatie op bloedspiegel. 

Zijn er nog vragen ? 

- Absorptie:  

- distributie:  

- metabolisatie:   

- excretie:  

      

past bij paragraaf 1.5

- Absorptie:  

- distributie:  

- metabolisatie:   

- excretie:  

      

past bij paragraaf 1.5

- Absorptie:  

- distributie:  

- metabolisatie:   

- excretie:  

      

past bij paragraaf 1.5

Vragen? 

- distributie van medicatie in het lichaam

- metabolisme in de lever

- eliminatie via darmen(gal) en nieren