Les 54. Retorische vraag en ironie

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Vandaag 

Aan het einde van deze les weet je wat een retorische vraag is, wat ironie is en kun je beide herkennen in een klein stukje tekst. 

 

‘Laat jij de hond even uit?’

‘Laat jij de hond even uit?’

Het is meer een mededeling dan een vraag. Er wordt geen antwoord op verwacht. Degene die de vraag stelt trekt hiermee de aandacht.

Wat bedoelt de docent als ze zegt: 'wil jij het bord vegen?'

Is dit een retorische vraag:
Weet u de weg naar het station?

1. Ja
2. Nee

Is dit een retorische vraag:
Kun je niet een beetje uit je doppen kijken?

1. Ja
2. Nee

Ironie

Ironie

De schrijver zegt het tegenovergestelde van wat hij bedoelt = ironie

Lees je in deze zin ironie:
Handig van jou om geen sleutel mee te nemen.

1. ja
2. nee

Antwoorden

1. B 

2. Een retorische vraag is een vraag waarop geen antwoord wordt verwacht. Het antwoord  ligt voor de hand. Een retorische vraag wordt geschreven met een vraagteken, maar als je de zin uitspreekt, klinkt er eerder een uitroepteken.

3 B, C, D 

Antwoorden

4 a. Met ‘Wist je dat…? probeert de schrijver de aandacht te trekken van degene voor wie de

 vraag bedoeld is. De schrijver wil de ander iets nieuws vertellen; hij hoeft niet per se te weten

 of diegene dat al wist.

b. De schrijver wil de aandacht van de lezer trekken om de lezer met een grapje te vermaken.

c. De schrijver wil met de retorische vraag ‘Wie is er niet groot mee geworden?’ de aandacht

 trekken. Doordat het antwoord op een retorische vraag voor de hand ligt, wekt de schrijver

 de indruk dat iedereen groot is geworden met Calvé pindakaas. 

Antwoorden

5. Hoe…willen? 

Weet…wat?

6. A 

7. Bij ironie zegt de schrijver of spreker het tegenovergestelde van wat hij bedoelt. 

In een gesprek kun je aan iemands gezichtsuitdrukking of aan de intonatie zien of horen dat het ironie is.

Antwoorden

8. A, D, E 

9. A, C 

10. De leraar verwacht geen antwoord op de vraag. Het antwoord ligt namelijk voor de hand: 

de leerling weet niet zo veel van huiswerk maken. De leraar stelt de vraag alleen om de aandacht van de leerling te trekken.

11. Te beoordelen door de docent

Antwoorden

12. Eigen antwoord. Bijvoorbeeld: 

Geen ironie: als je vriendin haar allermooiste jurk heeft aangetrokken en haar make-up en haar heel mooi heeft gedaan.

Wel ironie: als je vader op zijn oude lelijke klompen naar je diploma-uitreiking komt.

13. Te beoordelen door de docent. 

14. De ‘knipoog’ wordt gebruikt om aan te geven dat het bericht ironisch is bedoeld.