les 3 elementen van Afrikaanse spiritualiteit in het Caribisch gebied

• Art
• Secondary Education

Les 3
Elementen van Afrikaanse spiritualiteit in het Caribisch gebied

Spiritualiteit

spiritualiteit

De tot-slaaf-gemaakten brachten hun geloof mee. Praktiseren van hun geloof werd door de katholieke slavenhouders vaak werd verboden, tot-slaaf-gemaakten gingen over tot 'religieus syncretisme'; het samenvloeien van hun geloof en het katholieke. In het Caribisch gebied ging het samenvallen van katholieke heiligen en Afrikaanse goden steeds verder en ook andere religieuze elementen raakten verweven waardoor uiteindelijk nieuwe religies ontstonden zoals de Santería in Cuba, de Voodoo in Haïti en de Candomblé in Brazilië.

De Yorubacultuur

Een groot deel van de tot-slaaf-gemaakten bleek afkomstig uit Yorùbá. Dit is één van de grootste etnische groepen in Afrika, ze zijn te vinden in het zuidwesten van Nigeria. Elementen van de cultuur in het Caribisch gebied, zijn de orisha’s en de Yorùbá-goden. De Orisha’s worden vereenzelvigd met een katholieke heilige. De orisha wordt door de beoefenaars onder de naam van een katholieke heilige aangeroepen in de Santería in Cuba, de Shango-cultus in Trinidad en de omringende eilanden, en de candomblé in Brazilië.
Shango, de dondergod in de Yorùbá-cultuur, speelt in al deze drie religies een centrale rol.

Winti

Winti is een traditionele Afro-Surinaamse religie in Suriname. Winti zijn ook alle bovennatuurlijke wezens die door Anana, de schepper van het universum, zijn geschapen; ze zijn met de tot-slaaf-gemaakten meegereisd naar Suriname. Alle winti hebben zowel goedaardige als boosaardige aspecten, die (deels) erfelijk zijn.

Voodoo

Voodoo is een religie uit West-Afrika, in Togo en Benin. Bij voodoo is het geloof in een schepper, bijgestaan door goden en godinnen, voorouders en geesten, fundamenteel. Van daaruit is voodoo later met de tot-slaaf-gemaakten naar andere werelddelen verhuisd. In Haïti wordt “vodou” vermengd met katholieke elementen, en is het naast het katholicisme de volksgodsdienst.

Santería

Santería betekent “heiligenverering”. Het is ontstaan uit een versmelting van de Yorùbá- en katholieke cultuur. Spaanse tot-slaaf-gemaakten werd verboden hun religie te houden en ze moeten zich bekeren tot het katholicisme. Om vast te kunnen houden aan hun eigen religie, beginnen de tot slaaf-gemaakten hun belangrijkste god (schepper) te identificeren met God, en geesten en andere bovennatuurlijke wezens (Orisha’s) te identificeren met engelen en katholieke heiligen. Tijdens de ceremonies of Bembé, die meestal in het geheim worden gehouden, kunnen de deelnemers - door muziek (Batá) en dans - in trance geraken. Men gelooft dat hun lichaam dan wordt overgenomen door een Orisha. De santería die in Venezuela wordt beoefend, speelt  ook op Curaçao een belangrijke rol.

7 Potencias Africanas

 De Yorùbá-bevolking kent drie niveaus van spirituele krachten: één God,(schepper), Olodumare, (boodschappers), de Orisha’s, (engelen) en geesten van overledenen, de Eggun. Onder druk van het katholicisme werden  de spirituele krachten geïdentificeerd met katholieke heiligen. Zeven van de Orisha’s werden De Zeven Afrikaanse Krachten.

Deze zeven Heiligen zijn: Ochun, Yemaya, Chango, Elegua, Oya, Obatala en Ogun. Zij vertegenwoordigen kracht, liefde, geld, geluk, gezondheid, bescherming en succes.

Er zijn musici die muziekstukken gemaakt heeft met dit thema of elementen van het Afrikaanse geloof komen terug.

Syncretisme: Afrikaanse geesten achter katholieke maskers

Koning Lodewijk XIV kondigt in 1635 een zogenoemde “code noir” af, waarin  verboden werd andere godsdiensten dan de katholieke te belijden. Op eilanden in het Caribische gebied zien we andere vormen van onderdrukking, maar die in zeker opzicht juist hebben bijgedragen tot overlevering van Afrikaanse spirituele praktijken in deze regio. Door een intens verlangen om de eigen godsdienstige riten te blijven praktiseren, zijn manieren bedacht om dit te kunnen doen.
 Het beeld van de katholieke heilige verbergt de Afrikaanse of Indiaanse essentie.
In de loop van de tijd zijn spirituele concepten vermengd met Indiaanse rituelen. De wortel van de syncretische rituelen loopt tot in het hart van Afrika en van het Caribische gebied.

Santa Barbara en Chango

 Chango, Shango of Sàngó is heerser van vuur, oorlog en donder, hij is de sterkste en meest populaire Orisha binnen de Yorùbá-cultuur en is te vergelijken met de Griekse en Romeinse oppergoden Zeus en Jupiter. Chango leeft in een palmboom, eet vuur, bliksem en stenen. Zijn vijanden kan hij in stof doen veranderen. Chango is een knappe, arrogante zwarte man, een vechter met een veeleisende mannelijkheid. Hij heeft regelmatig affaires met vrouwen en gevechten.

De Heilige Barbara, de grote martelares, is een katholieke heilige die Chango vertegenwoordigt. Santa Barbara is gekozen vanwege de kleur rood in afbeeldingen van deze heilige, het zwaard en er is vaak een kasteel te zien in de afbeeldingen. Dat kasteel verwijst naar koninklijke Chango.

Heb jij wel eens te maken gehad met religieus syncretisme?

Wat is je bijgebleven over deze les?
Heb je nog vragen?