Het Afro-Amerikaanse erfgoed in het Caribisch gebied

• Art
• Secondary Education

Het Afro-Amerikaanse erfgoed in het Caribisch gebied

Module 4, les 4, VWO 5

Waar denk je aan bij:
Het Afro-Amerikaanse erfgoed in het Caribisch gebied

Harlem Renaissance

De Harlem Renaissance was een stroming in de VS in de'20's en '30's, die literatuur,  fotografie en beeldende kunst omarmde. Na de afschaffing van de slavernij trokken veel nieuwe vrijen naar de steden. Ten tijde van WOI kwam deze groep in opstand tegen de segregatie.

 In de Harlem Renaissance reageerden zij met een onverbloemde raciale trots; er was een groter zelfbewustzijn. De “new negro” wilde door intelligentie en brede deelname aan verschillende kunstuitingen zoals literatuur en muziek haar ras verheffen.

Ooit de naam Langston Hughes gehoord?

ja, ik weet wie dat is

nee, wie is dat

ooit gehoord, maar verder geen idee

Langston Hughes

Langston Hughes (VS, 1902-1967) was een Amerikaanse schrijver en dichter en één van de voornaamste exponenten van de Harlem Renaissance.

Door  zijn gedichten, verhalen en toneelstukken streed Hughes, voor Afro-Amerikaanse bewustwording en emancipatie,. In zijn gedicht My People (oorspronkelijk gepubliceerd in 1923 als Poem in Crisis)  komt deze filosofie van black is beautiful duidelijk naar voren

Het werk van Hughes was een grote inspiratiebron voor de schrijvers van de Négritude, een antikoloniale literaire beweging in de Franse kolonies in Afrika.

Josephine Baker

Josephine Baker ( VS, 1906-1975),  reisde met haar shows  naar Europa en kwam zo in Parijs terecht.

De bloei van de Harlem Renaissance zorgde ervoor dat er zwarte musicals gespeeld werden op Broadway.. Een piepjonge Josephine Baker schitterde in deze musicals waar onder meer de Cakewalk gedanst.

Baker stond bekend om haar improvisaties en had heel Parijs aan haar voeten. Men zag in haar de verpersoonlijking van het exotische, ze was het schoonheidsideaal van de Parijse subcultuur.Op het hoogtepunt van haar roem was Baker slechts gekleed in een bananenrokje. Dat beeld is nu nog bekend.

Afro-Cubanisme in de jaren '20 en '30

Het Afro-Cubanisme heeft veel invloed gehad op de Cubaanse literatuur en  kunst.Voor het eerst ooit zet deze zich in  voor de emancipatie van de zwarte Cubaanse gemeenschap, die streeft naar de onafhankelijkheid van Cuba en een aanzet maakt tot het opbouwen van  identiteit. De beweging verwerkt  Afrikaanse folklore en ritmes.

De kunstwerken zijn erg schilderachtig en beelden voornamelijk de Afro-Cubaanse clichés uit, toch gaf het de Afro-Cubaanse kunstenaar meer zelfvertrouwen en eigen erkenning. Aan het begin van de jaren dertig werden onderwerpen zoals de Afrikaanse religie en de strijd tegen slavernij een inspiratiebron. De Afro-Cubaanse beweging heeft het fundament voor de kunst van de Nieuwe Wereld gelegd, kunst waarin zowel Europese als Afrikaanse esthetische normen verwerkt zijn.

Waar denk je aan bij dans in Latijns Amerika

Dans in Latijns-Amerika

De Argentijnse tango is 1880-1900 ontstaan in de sloppenwijken van Buenos Aires en in Montevideo (Uruguay). Het ontstond uit een mix van Europese en Afrikaanse muziek- en dansstijlen. De Europese migranten die tussen 1880 en 1930 en masse naar Argentinië kwamen, brachten onder andere de wals, de polka, de mazurka, en de "tango Andaluz" (tango flamenco) mee. De instrumenten waarmee de tango wordt gespeeld zijn Europees.

De Afrikaanse invloed op de tango vindt haar oorsprong in de habanera (Cuba) en de candomblé, ontstaan uit een mix van Afrikaanse muziektradities van de nieuwe vrijen Argentinië en Uruguay.

De ‘Ausdruckstanz’

In de jaren '20 en '30 werd de “Uitdrukkingsdans” van Mary Wigman (Duitsland, 1886-1973), heel populair in Europa. Deze dans was gebaseerd op het uitdrukken van de menselijke emoties. In de jaren vijftig werd de "Ausdruckstanz" populair in Latijns-Amerika door onder andere de Duitse Dore Hoyer die vaak aan tournees in Latijns-Amerika deelnam. Hoyer danste in de groep van Mary Wigman die veel invloed had op de Europese expressionistische dans.

Waar denk je aan bij muziek in Latijns Amerika

Zuid-Amerikaanse muziek

De muziek van Zuid-Amerika is een mengvorm van indiaanse, Afrikaanse en Europese invloeden.

De vroege muziekcultuur van de precolumbiaanse culturen is nog steeds terug te vinden bij de huidige indianen, zij het soms in een andere vorm.

Toen de Spanjaarden kwamen, brachten zij ook hun eigen muziek- en danscultuur mee, zoals snaarinstrumenten en de harp.  Ook de panfluit is een instrument dat daar wordt gebruikt voor volksmuziek waarin zowel Spaanse als indiaanse elementen te horen zijn. Deze volksliederen zijn gebaseerd op Spaanse muziek zoals die in de 16e eeuw klonk.

Afro-Iberische invloed

De kolonisatie van Midden- en Zuid-Amerika zorgde voor Afro-Iberische muziek. In de muziek zijn zeer Afrikaanse trekken te horen en ook mengelingen van Europese (Spaanse) stijlen met Afrikaanse. Op deze manier zijn in Zuid-Amerika de Mexicaanse Corrido en de Caribische Calypso ontstaan.

De  muziek kan verdeeld worden in cultusmuziek (religies zoals candomblé, santería, voodoo en winti) en de populaire zang en instrumentale muziek (de rumba, samba e.d.).
Tot-slaaf-gemaakten introduceerden nieuwe muziekinstrumenten.

Er is verschil in tempo en de uitvoeringswijze, maar veel muziek van de zwarte Midden- en Zuid-Amerikaan heeft een ritmisch grondpatroon. Dit zien we o.a. bij de Rumba, danza, son, meringue, beguine en de samba.

Heitor Villa-Lobos

Heitor Villa-Lobos (Brazilië, 1887-1959) komt uit Rio de Janeiro en was  componist en cellist. Hij verzamelde in 1905 volksmuziek en studeerde muziek in Brazilië en vervolgens in Parijs.  In 1930 keerde hij  terug als componist van internationale faam. In hetzelfde jaar werd hij muziekdirecteur in Rio de Janeiro en introduceerde hij een nieuw onderwijssysteem. Villa-Lobos is ondanks zijn academische opleiding een autodidact. Hij heeft een eigen onafhankelijke stijl gecreëerd door in zijn composities de Braziliaanse volksmuziek te gebruiken en stijlelementen van het impressionisme, het expressionisme, de barok en het classicisme te verwerken. Zijn muziek staat bekend om zijn karakteristieke patriottisme, ritmische hartstocht en originele instrumenten.

Yma Sumac

Zoila Augusta Emperatriz Chavarri Del Castillo (Peru, 1922-2008) noemde zichzelf Yma Sumac en leerde zichzelf alle geluiden die ze in het berggebied hoorde, zingen. Haar bereik was enorm, toch werd haar zangkunst afgedaan als niet serieus omdat ze geen klassieke muziek in haar oeuvre had. Daarom zong ze een stuk dat eigenlijk voor een symfonisch orkest bedoeld was. Yma was een diva die in een paar films speelde. Ze was een favoriet in de jaren vijftig met een uniek stemgeluid en een opleving eind jaren tachtig maakte haar tot een hit onder een jongere generatie.

Ariel Ramirez

Ariel Ramirez (Argentinië, 1921-2010) schreef teksten in oude indianentaal, waardoor hij werd geboycot door de regering. Ramirez schreef in 1964 de Misa Criolla, toen missen ook in de volkstaal mochten. Naast de taal gebruikte hij lokale ritmes en instrumenten uit de Andes.

Ramirez vermengde traditionele ritmes met zijn klassieke scholing in Argentinië en Europa  en voegde elektrische gitaren  toe. Ramirez: ”Maar in 1976, na de staatsgreep, werd de folklore verboden. De junta zei: "de folklore draagt communistische sporen". Gelukkig waren niet alle militairen het daarmee eens, anders was ik zeker omgebracht.'' Ramirez lacht. “Ik kan je wel vertellen: communist ben ik nooit geweest.''