4.3 Bevolking: spreiding, samenstelling en groei

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom V4

Programma vandaag

1. Opheldering stikstof

2. H4.2 Culturele samenhang

- ophalen lesstof 

- bespreken opgave 3

- maken en bespreken opgave 6

3. H4.3 bevolking: spreiding en groei

- deels behandelen

Stikstof

is geen broeikasgas

maar wat dan wel en waarom is het schadelijk?

Nu weer terug naar Zuid Amerika

Wat is een mesties?
(meervoud = mestiezen)

1. persoon met blanke en Afrikaanse (voor)ouder.
2. Afstammeling van een Indiaanse en blanke (voor)ouder.
3. Afstammeling van Indiaanse (voor)ouders
4. persoon met Aziatische en Indiaanse (voor)ouder.

Sociaal maatschappelijk vinden mensen van deze afkomst zich vaak ook in de lagere economische klasse

1. de mestiezen
2. de witte bevolking
3. de zwarte bevolking en indianen

www.theglobeandmail.com

Bespreken

Welke oorzaken kunnen we bedenken waarom er op deze manier gedacht wordt over mensen van verschillende huidskleuren, zoals uitgelegd in het filmpje?

Opgave 3

a Ze wonen vooral in het noordelijk deel van Zuid-Amerika en in de oostelijke kustzone.

b GB55 226B/GB56 208B. Zij zijn naar Zuid-Amerika gebracht om te werken op plantages. De plantages bevinden zich vooral in de kustzone en vooral in Brazilië.

c Pushfactor: schaarste aan landbouwgrond in Europa.

Pullfactor: beschikbaarheid van vruchtbare landbouwgrond in Zuid-Amerika.

Maak opgave 6 van H4.2

met behulp van een atlas

schaalniveau's!

7 minuten de tijd

Antwoord opgave 6

• nationaal niveau:229B en 230F

• stedelijk niveau:231D en 231E

4.3 

Bevolking: spreiding en groei 

Bevolkingsspreiding & dichtheid

Wat is het verschil tussen bevolkingsspreiding en -dichtheid?

Bevolkingsdruk

''De mate waarin de bewoners van een gebied beslag
leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen
(natuurlijke mogelijkheden)''

Bevolkings-spreiding

Bevolkingsdruk hangt af van de draagkracht van een gebied:

• Klimaat
• Bodemkwaliteit
• Beschikbaarheid water

Bevolkingsdruk

De intensiteit (mate) waarin de inwoners van een gebied beslag leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen.

Draagkracht

Het maximaal aantal mensen dat op een gebied of op aarde kan leven zonder schade aan te richten aan het ecosysteem.

Waarom zijn grote delen van Zuid-Amerika dunbevolkt?

• Gebergten bemoeilijken bereikbaarheid
• Tropisch regenwouden bemoeilijken bereikbaarheid
• Onvruchtbare bodems

Dunbevolkte gebieden verklaard

Bevolkingsspreiding verklaard

Bevolkingsgroep	Oorspronkelijke woonplek(ken) in Zuid-Amerika	Verklaring
Inheemse bevolking Inca's	- -	- -
Europese kolonisten	- -	- -

Demografisch transitiemodel

In welk fase van het demografisch transitiemodel zitten de meeste landen van Zuid-Amerika?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat valt je op?

Wat valt je op?

Demografische

ontwikkeling

Veel Zuid-Amerikaanse landen in de jaren '70 nog in fase 2, nu vooral in fase 3.

Verklaring voor deze opschuiving?

• Stijgende welvaart
• Scholing
• Verstedelijking
• Rol media (vooral soaps) in gezinsplanning

Wat is het meest verstedelijkte continent?

1. Afrika
2. Azië
3. Europa
4. Zuid-Amerika

1960

2010

Verstedlijking

Z.-A. = meest verstedelijkte continent (84%).

Na 1950 snelle verstedelijking door:

• Mechanisering landbouw
• Opkomst industrie in steden

Wat zijn de gevolgen van deze snelle verstedelijking?

Verstedelijking

Wat is het algemene verband tussen de

verstedelijkingsgraad en het verstedelijkingstempo?

Verstedelijkings-graad

Zuid-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld.

Oorzaken snelle verstedelijking (na 1950).
Door mechanisatie:

• Uitstoot landbouwarbeiders (platteland)
• Opkomst industrie (in de stad)

Verstedelijkings-tempo

Gevolgen van deze snelle verstedelijking:

• Het ontstaan van megasteden (met favela's).
  
• Toename bevolkingsdichtheid in kustzone, maar na 1980 vlakt dit af.
  
• Na 1980 vooral snelle groei middelgrote steden omdat de megasteden vol raakten.

La Paz > El Alto (Bolivia)

El Alto is een favela (sloppenwijk): grote informele sector, overbelasting infrastructuur richting La Paz, onveilig gevoel vrouwen.

Oplossing: kabelbaan tussen La Paz & El Alto (bron 17)

Rio de Janeiro

Opdrachten

Maak de opdrachten van paragraaf 4.3