4.3 Bevolking: spreiding, samenstelling en groei

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.3 Bevolking: spreiding en groei 

onderzoeksvragen

• Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je de relatie tussen natuurlijke omstandigheden en bevolkingsdichtheid uitleggen.
  
• Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je de verschillen in bevolkingsontwikkeling tussen Zuid-Amerikaanse landen verklaren.
  
• Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je verklaren waarom mensen sinds de jaren 1950 steeds meer in steden gingen wonen.
  
• Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je de gevolgen van het hoge verstedelijkingstempo voor steden beschrijven.
  

Bevolkingsspreiding & dichtheid

Wat is het verschil tussen bevolkingsspreiding en -dichtheid?

Bevolkingsdruk

''De mate waarin de bewoners van een gebied beslag
leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen
(natuurlijke mogelijkheden)''

Bevolkings-spreiding

Bevolkingsdruk hangt af van de draagkracht van een gebied:

• Klimaat
• Bodemkwaliteit
• Beschikbaarheid water

Bevolkingsdruk

De intensiteit (mate) waarin de inwoners van een gebied beslag leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen.

Draagkracht

Het maximaal aantal mensen dat op een gebied of op aarde kan leven zonder schade aan te richten aan het ecosysteem.

Waarom zijn grote delen van Zuid-Amerika dunbevolkt?

• Gebergten bemoeilijken bereikbaarheid
• Tropisch regenwouden bemoeilijken bereikbaarheid
• Onvruchtbare bodems

Dunbevolkte gebieden verklaard

Bevolkingsspreiding verklaard

Bevolkingsgroep	Oorspronkelijke woonplek(ken) in Zuid-Amerika	Verklaring
Inheemse bevolking Inca's	- -	- -
Europese kolonisten	- -	- -

Demografisch transitiemodel

In welk fase van het demografisch transitiemodel zitten de meeste landen van Zuid-Amerika?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat valt je op?

Wat valt je op?

Demografische

ontwikkeling

Veel Zuid-Amerikaanse landen in de jaren '70 nog in fase 2, nu vooral in fase 3.

Verklaring voor deze opschuiving?

• Stijgende welvaart
• Scholing
• Verstedelijking
• Rol media (vooral soaps) in gezinsplanning

Wat is het meest verstedelijkte continent?

1. Afrika
2. Azië
3. Europa
4. Zuid-Amerika

1960

2010

Verstedlijking

Z.-A. = meest verstedelijkte continent (84%).

Na 1950 snelle verstedelijking door:

• Mechanisering landbouw
• Opkomst industrie in steden

Wat zijn de gevolgen van deze snelle verstedelijking?

Verstedelijking

Wat is het algemene verband tussen de

verstedelijkingsgraad en het verstedelijkingstempo?

Verstedelijkings-graad

Zuid-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld.

Oorzaken snelle verstedelijking (na 1950).
Door mechanisatie:

• Uitstoot landbouwarbeiders (platteland)
• Opkomst industrie (in de stad)

Verstedelijkings-tempo

Gevolgen van deze snelle verstedelijking:

• Het ontstaan van megasteden (met favela's).
  
• Toename bevolkingsdichtheid in kustzone, maar na 1980 vlakt dit af.
  
• Na 1980 vooral snelle groei middelgrote steden omdat de megasteden vol raakten.

La Paz > El Alto (Bolivia)

El Alto is een favela (sloppenwijk): grote informele sector, overbelasting infrastructuur richting La Paz, onveilig gevoel vrouwen.

Oplossing: kabelbaan tussen La Paz & El Alto (bron 17)

Rio de Janeiro

Wat heeft de bevolkingsdichtheid met natuurlijke omstandigheden te maken?

Verklaar het verschil in bevolkingsontwikkeling tussen Bolivia en Uruguay in bron 17

Waarom gingen sinds de jaren 50 steeds meer mensen in steden wonen?

Noem twee verschillende gevolgen voor steden van een hoog verstedelijkingstempo

Opdrachten

Maak de opdrachten van paragraaf 4.3