Jong & Oud H1 (Gevangenendilemma en beslisboom)

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

JONG EN OUD H1

Les 1

Filmpje over het gevangengendilemma

https://www.acm.nl/nl/lesmateriaal-de-concurrenten-voor-havo-en-vwo

Lesdoelen

• Je begrijpt het gevangenendilemma en alle begrippen die daarbij horen

• Je kunt een uitbetalingsmatrix/opbrengstenmatrix aflezen.

• Je kunt bepalen bij welke keuze iemand een meelifter is.

• Je kunt bepalen wat voor iemand de dominante keuze is.

0

Het gevangenendilemma

Een paar begrippen

Dominante strategie - De strategie die het beste resultaat oplevert, ongeacht de keuze van de andere speler(s).

Free rider - (= meelifter) Iemand die profiteert van de inspanningen van een ander.

Bindende afspraak - Een afspraak waar je (juridisch) niet van af kunt of niet onderuit kunt. In de speltheorie: men heeft van tevoren afgesproken een bepaalde strategie te volgen.

Simultaan spel -  Het gevangenendilemma is een simultaan spel, de spelers moeten onafhankelijk van elkaar, op hetzelfde moment een keuze maken.

Speltheorie

Dominante strategie

De strategie die het beste resultaat oplevert, ongeacht de keuze van de andere speler(s).

Stel Emar kiest voor Wel, dan is voor SD de beste keuze Wel, omdat 40 beter is dan 0

Stel Emar kies voor Niet, dan is voor SD de keuze Wel, omdat 100 beter is dan 60

SD zal dus ongeacht de keuze van Emar kiezen voor Wel prijsverlaging (= dominante strategie)

Ook voor Emar is dominante strategie Wel prijsverlaging (gebruik zelfde redenering)

Uitkomst zal dus zijn dat beide supermarkten een winst behalen van € 40 (niet optimaal)

Thuis nog verder (be)studeren of oefenen?

https://www.economielokaal.nl/speltheorie/

Beslisboom

Wanneer de spelers na elkaar een beslissing nemen, spreken we van een sequentieel spel.

In zo’n situatie kan de eerste speler voordeel hebben, omdat hij rekening kan houden met de reactie van de andere speler.

Bij een sequentieel spel gebruiken we een beslisboom om alle mogelijke (combinaties van) acties in kaart te brengen en te analyseren.

In de beslisboom staan de mogelijke opbrengsten, waarbij Mioto overweegt toe te treden tot een markt. 

Napia, het bestaande bedrijf, kan op die toetreding reageren door de huidige prijs te veranderen.

Mioto zal eerst kijken wat de reactie van Napia gaat zijn:

Als Mioto kiest voor “toetreden”, dan zal Napia kiezen voor een “hoge prijs” (want 16 > 7)

Als Mioto kiest voor “niet toetreden”, dan zal Napia kiezen voor een “hoge prijs” (want 20 > 10)

Dat wil zeggen dat Napia een dominante strategie heeft om te kiezen voor een hoge prijs.