Leestekst 3.5 De Ulixe et Polyphemo

• Latijn
• Secundair onderwijs

Wat weet je nog over Odysseus?

Het eiland van de cyclopen

Ulixes comitesque ventis in cyclopum (cycloop) insulam ducti erant.

Hi homines ingentes unum tantum oculum media in fronte (voorhoofd) habebant et ovium (ovis, -is: schaap) hominumque carne (carnis, -is: vlees) vivebant.  

Inter eos cyclopes erat Polyphemus, Neptuni filius. 

Waarom kwamen Odysseus en zijn kameraden aan bij de cyclopen?

1. Ze kenden de weg niet.
2. De wind blies hen erheen.
3. Ze konden geen kaart lezen.
4. Ze wilden nog niet naar huis.

Hoe ziet een cycloop eruit?

1. Een cycloop heeft geen ogen
2. Een cycloop is een reus
3. Een cycloop is deels paard
4. Een cycloop heeft maar één oog

Wat eten cyclopen?

1. Paardenvlees
2. Geitenvlees
3. Schapenvlees
4. Mensenvlees

Hoe heet de cycloop over wie dit verhaal gaat?

1. Odysseus
2. Achilles
3. Polydorus
4. Polyphemus

Wie is de vader van Polyphemus?

1. Jupiter, hij heeft overal kinderen!
2. Pluto
3. Neptunus
4. Bacchus

Olim ab oraculo monitus erat:

‘Cave (cavere, -eo: oppassen voor) Ulixem! 

Si apud te venerit, caecum (blind) te reddet!’  

Sed cyclops, quamquam oraculum bene intellexerat (intellegere, -o: begrijpen), risit:

‘Si speluncam (grot) meam intraverit, eum devorabo (devorare, -o: verslinden)!’ 

Praesens

Imperfectum

Futurum simplex

Perfectum

Reddet

Risit

Devorabo

Ulixes cum comitibus cibum quaerebat et, 

dum Polyphemus abest, 

forte speluncam eius intravit.

Eodem vespero (dezelfde avond) autem Polyphemus 

cum magna ovium grege rediit 

speluncaeque exitum (exitus, -us: uitgang) ingenti saxo clausit.

Geweld en drank

Subito Ulixem comitesque conspexit 

et, quod eos fures (fur, -is: dief) habuit, 

duos Ulixis comites corripuit. 

Primum eos magna vi humi (tegen de grond) prostravit (postrare, -o:werpen): 

sanguis (bloed) eorum per totam speluncam sparsus est (spargere, -o: verspreiden).  Deinde, sicut leo in montibus, eos devoravit.

. 

In welke naamval staat 'comites'?

1. Nominatief
2. Accusatief
3. Datief
4. Ablatief

Welke functie heeft 'comites'?

1. Onderwerp
2. BWB
3. LV
4. MV

Welke naamval is 'montibus'?

1. Nominatief
2. Genitief
3. Accusatief
4. Ablatief

Wat is de functie van 'in montibus'?

1. Onderwerp
2. BVB
3. MV
4. BWB

Nihil carnis aut ossium (os, ossis: beenderen) reliquit. 

Denique obdormivit (obdormire, -io: in slaap vallen). 

Postero (posterus, -a, -um: volgende) die Ulixes ipse cyclopis mentem avertere (de aandacht afleiden) temptavit 

et: ‘Ecce, hoc vinum tibi donum (als...) offero, Polypheme!’ 

inquit, ‘Optimum est!’

Ideo Polyphemus uno haustu (haustus, -us: slok) totum poculum (poculum, -i: beker) exhausit (exhaurire, io:uitdrinken) et ridens (lachend) dixit: ‘Tu mihi places, homuncule (mensje), 

nam magno gaudio (gaudium, i: vreugde) me implevisti (implere, -eo: vullen)! 

Hoc vinum multo (veel) melius (beter) est quam (dan) lac (melk), quod (die) bibere soleo. Dic mihi nomen tuum!'

In welke naamval staan de woorden? Sleep ze naar de juiste zone.

Nominatief

Accusatief

Datief

Ablatief

Genitief

Vocatief

haustu

poculum

gaudio

vinum

melius

Welke functie hebben de woorden? Sleep ze naar de juiste zone.

Onderwerp

LV

BVB

NWD

BWB

MV

haustu

poculum

gaudio

vinum

melius

Odysseus, een man met een plan

Ulixes, vir callidus, respondit: ‘Ego Nemo sum.’ 

Ad quae (daarop) Polyphemus: 

‘Donum pulchrum Nemini dabo,’ inquit, 

‘Neminem ultimum (als laatste) devorabo!’

Multa pocula bibit, et quod numquam vinum biberat, cito obdormivit (obdormire, -io: in slaap vallen). 

Hoe zegt Odysseus dat hij heet?
(alleen de naam typen in het Nederlands)

Welke beloning geeft Polyphemus aan Odysseus?

Tunc Ulixes cum validis (validus, -a, -um: sterk) comitibus trunco (truncus, -i: boomstam) ardenti (gloeiend) cyclopis oculum percussit (percutere,-io: doorboren).  Sanguis e vulnere fluxit (fluctere, -o: vloeien) et Polyphemus, dolore amens (uitzinnig), magnum clamorem sustulit (tollere, -o: beginnen roepen) Graecosque corripere frustra (tevergeefs) temptabat.

Ulixes cum validis
comitibus

cyclopis

trunco ardenti

Wie haalt het?

Tandem ceteros cyclopes vocavit: 

‘Venite, amici, ac servate mihi vitam!’ 

Hi accurrerunt (ad+...) rogaveruntque: 

 ‘Quid accidit, Polypheme?  Cur media

nocte clamas?’ Respondit Neptuni filius:

‘Nemo me necare voluit! Nemo me

caecavit (caecare, -o: blind maken)!’ 

Responderunt alii cyclopes:

'Si nemo te necare vult, 

te adiuvare non possumus. Neptunum patrem ora. Fortasse tibi mentem sanam reddet!’ 

Je krijgt 2 minuten tijd om alle PV's in de indicatief

en alle persoonlijke voornaamwoorden in de datief

bij mekaar te tellen...

Wat is je antwoord?

1. 9
2. 12
3. 14
4. geen van deze

Dit was het juiste antwoord:
        12 PV's in de ind  + 2 pers vnwn in de datief  =   14

Et Polyphemus infelix relictus est.

Postero die caecatus (blind gemaakt)

cyclops saxum a speluncae exitu removit

(removere, -eo: verwijderen);

oves enim exire volebant. 

Sic Ulixes cum comitibus, 

qui (die) sub ovium ventribus (venter, ventris: buik) vincti erant, e spelunca effugere (ex+....) potuit.

Welke Latijnse zin is afgebeeld in dit bronzen reliëf?

1. Comes sub ovis ventre vinctus est.
2. Saxum a speluncae exitu removit.
3. Polyphemus infelix relictus est.
4. Ulixes e spelunca effugit.

https:

Hoe vond je deze manier
om met Latijnse tekst bezig te zijn?

😒🙁😐🙂😃