V&U hoofdstuk 1 deel 2

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Economie - Havo 5

Lesdoelen

• Toelichten waarom de omvang van het BBP een beperkte maatstaf is voor het meten van welvaart
• Toelichten waarom het groene BBP en het HDI volgens sommigen een betere manier is om welvaart te meten dan het BBP.
• Onderscheid maken tussen enge en ruime welvaartsbegrip.

Terugblik

Welvaart

• Wat is welvaart?
• Wat zegt dit plaatje hieronder?

Met welk kenmerk meet je welvaart het allerbest?

1. BBP
2. BBP per hoofd van de bevolking
3. BNP
4. Aantal gebruiksgoederen per 1000 inwoners

Wat is welvaart in enge zin ?

1. hoeveel tijd je hebt
2. hoeveel bezittingen je hebt
3. je koopkracht
4. hoe gelukkig je bent

Waarom is welvaart in ruime zin lastig meetbaar?

1. omdat alleen de welvaart in enge zin meetbaar is.
2. Dat is het wel. Nederland is een rijk land.
3. Dat is het wel, aan alles hangt een prijs
4. Omdat de behoefte aan tijd en geld per persoon verschillen

Welvaart

De mate waarin mensen in hun behoefte kunnen voorzien.

Hoe meet je de welvaart van een land?

 1. BBP per inwoner berekenen en vergelijken

2. Reëel BBP per inwoner berekenen en vergelijken

Hoe wordt welvaart gemeten?

• Mensen onderling: hoogte van het inkomen 
• Van landen vergelijken: BBP per inwoner 
• Dit zegt echter niets over de prijzen in een land, dus beste manier om welvaart te meten is het reëel BBP per inwoner. Als dit stijgt, dan is er economische groei. 

Nominaal inkomen

Het inkomen gemeten in geld.

Hoeveel krijg ik op mijn rekening gestort?

Reëel inkomen = koopkracht

Het inkomen gemeten in goederen.

Wat kan ik daar nu precies van kopen?

Berekenen koopkracht

Andere manier is het initieel loon berekenen:

Verandering reëel inkomen = verandering nominaal inkomen - inflatie

Indexcijfers

Berekeningen indexcijfers:

Indexcijfer berekenen?

(gegeven van nieuw jaar : gegeven van het basisjaar) × 100 = indexcijfer.

indexcijfers vergelijken

• nominaal indexcijfer
  
• consumentenprijs-
  

indexcijfer

Nadelen aan deze manier van meten

• Het zegt weinig over de verdeling van het inkomen.
• Bij de berekening van het inkomen worden zaken niet meetelt die wel bijdragen aan het vergroten van de welvaart. (bijv. vrijwilligerswerk)
• Zwart geld wordt niet meegeteld.
• Niet alle productie draagt bij aan het vergroten van de welvaart. (bijv. meer ongelukken -> meer productie bij ziekenhuizen)
• Negatieve externe effecten die welvaart verlagen worden niet in mindering gebracht.
• Wordt geen rekening gehouden met uitputting natuurlijke hulpbronnen. 

Hoe kun je naar welvaart kijken?

• In enge (beperkte) zin: koopkracht van een land, individu. Om praktische redenen ingevoerd, omdat je ermee kunt rekenen.
• In ruime zin: niveau/ mate van behoeftebevrediging. Dat wil zeggen je vergelijkt de behoeften met je totale wensen. Het is dus een subjectief begrip. Je houdt niet alleen rekening met materiële behoeftes maar ook met immateriële behoeftes als schoon milieu, biodiversiteit.

Twee andere manieren om te meten

• Groene BBP: hierbij wordt rekening gehouden met natuur, milieu en duurzaamheid.
• Human Development Index (HDI): hierbij wordt gekeken naar het BBP, de volksgezondheid (levensverwachting) en het niveau van scholing van de bevolking.

Het aandeel van de productiefactor Arbeid

Loonquote

Met de loonquote meten we hoeveel procent van het totaal verdiende inkomen naar de werknemers (in loondienst) gaat. In het gegeven diagram is dat dus 79%

AIQ

Effecten AIQ

Lagere AIQ zorgt voor meer winst --> zorgt voor meer investeringen --> sneller werken --> meer arbeidsproductiviteit --> lagere loonkosten per product

een eenvoudig getallenvoorbeeld

verschil loonquote en arbeidsinkomensquote

loonquote = 60%

aiq = 63%

Beredeneer dat een verhoging van de aiq (ceteris paribus) tot meer bestedingen leidt en dus tot minder werkloosheid.

Begeleid oefenen

Zelfstandig werken

Alle leerlijnen

Evaluatie

• Toelichten waarom de omvang van het BBP een beperkte maatstaf is voor het meten van welvaart
• Toelichten waarom het groene BBP en het KDI volgens sommigen een betere manier is om welvaart te meten dan het BBP.
• Onderscheid maken tussen enge en ruime welvaartsbegrip.