kennisclip werk- en naamwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Werk- en naamwoordelijk gezegde

Wist je dat....

Wat is een gezegde eigenlijk?

Letterlijk hetgeen wat gezegd wordt in een zin, de echte boodschap.

Bekijk de volgende twee zinnen maar eens goed...

1. Jan gooit een aardappel tegen de muur. (WWG)

2. Jan is een vandaal. (NWG)

Het gezegde kent maar twee verschillen

Iemand DOET iets.

of

Iemand IS iets.

Eigenschap versus actie

Wat is een gezegde eigenlijk?

Letterlijk hetgeen wat gezegd wordt in een zin, de echte boodschap.

Bekijk de volgende twee zinnen maar eens goed...

1. Jan gooit een aardappel tegen de muur. (WWG)

2. Jan is een vandaal. (NWG)

Kan je het verschil tussen deze twee zinnen zien?

WWG of NWG?

1. Mijn moeder is de liefste vrouw op aarde.

2. Mijn moeder zingt prachtig.

In welke zin doet het onderwerp iets en in welk zin is het onderwerp iets?

Kan je het verschil tussen deze twee zinnen zien?

WWG of NWG?

1. Mijn moeder is de liefste vrouw op aarde. (NWG)

2. Mijn moeder zingt prachtig. (WWG)

In welke zin doet het onderwerp iets en in welk zin is het onderwerp iets?

Probeer deze zinnen eens te onderscheiden

Schrijf op: NWG of WWG

1. Johannes ging naar de snackbar om patat te halen.

2. De docent promoveerde tot hoogleraar.

3. Sjaakie is blind geworden.

4. Maarten kamde zijn donkerbruine haar.

5. Lisa is een slimme vrouw met drie diploma´s.

6. Annemarie is kampioen in schoonschrijven. 

Antwoorden:

NWG of WWG

1. Johannes ging naar de snackbar om patat te halen.

2. De docent promoveerde tot hoogleraar.

3. Sjaakie is blind geworden.

4. Maarten kamde zijn donkerbruine haar.

5. Lisa is een slimme vrouw met drie diploma´s.

6. Annemarie is kampioen in schoonschrijven. 

1. kenmerken werkwoordelijk gezegde

 WWG = persoonsvorm + andere werkwoorden.

Hij zou de opgave gemaakt hebben.

2. kenmerken werkwoordelijk gezegde

Als er voor een infinitief ‘te’ of ‘aan het’ staat hoort

     dat bij het gezegde.

Hij staat daar te fluiten.

staat te fluiten = werkwoordelijk gezegde.

Op het Cruyff Court is hij aan het spelen.

is aan het spelen = werkwoordelijk gezegde

3. kenmerken werkwoordelijk gezegde

Bij sommige werkwoorden hoort altijd een wederkerend voornaamwoord. 

Vergissen bijvoorbeeld kan niet zonder voornaamwoord: 

Ik vergis me, wij vergissen ons etc.

 Het voornaamwoord hoort dan bij het gezegde.

1. kenmerken naamwoordelijk gezegde

  Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit twee onderdelen.

      Het naamwoordelijk deel en het werkwoordelijk deel.

Het naamwoordelijk deel is de eigenschap die in de zin wordt toegekend. 

 Het werkwoordelijk deel is het koppelwerkwoord waarmee de eigenschap aan het onderwerp gekoppeld wordt.

Voorbeeld

De wedstrijd werd een mislukking.

'Werd' koppelt de eigenschap, 

een mislukking, aan het onderwerp.

Werd =                                                werkwoordelijk deel

een mislukking =                           naamwoordelijk deel

Koppelwerkwoorden zijn: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen. 

Maar hoe weet je het nu zeker?

Eigenschapsproef: ...., dat is (ow) jarenlang geweest.

Verroest, dat is de fiets jarenlang geweest.

De fiets is verroest aan de zijkanten.

Is = koppelwerkwoord en werkwoordelijk deel

Verroest = naamwoordelijk deel, de eigenschap van de fie

Test jezelf!

1. De boer demonstreert.

2. De boer staat vroeg op.

3 De boer is boos op de nieuwe maatregelen.

4. De boer heeft een nieuwe tractor gekocht.

5. De boer teelt wortels en aardappelen.

6. De boer blijft eervol.

7. De boer wordt gewaardeerd. 

We gaan in de les verder