L1 Mensen beïnvloeden hun omgeving TL

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Mondeling examen Biologie

Mensen beïnvloeden hun omgeving

Mondeling examen Biologie

Leerdoel: 

Je kunt: uitleggen dat de mens voor voedsel(productie), water, zuurstof, grondstoffen, energie, en

recreatie van ecosystemen afhankelijk is.

Hoe maakt de mens
gebruik van het milieu?

De mens is afhankelijk van het milieu

energie

voedsel                              water

zuurstof                           recreatie         

grondstoffen

Mensen zijn afhankelijk door...

Mensen beïnvloeden hun omgeving- Zuurstof uit de lucht

- Water uit bodem en rivieren

- Voedsel van planten (en dieren)

- Energie uit brandstoffen, wind, zon en water

- Grondstoffen

- Ontspanning 
 

De mens en ons milieu is een constante wisselwerking

En dat is niet altijd goed...

Invloeden op het milieu

Mondeling Examen Biologie

Je kunt de belangrijkste oorzaken en effecten noemen van de aantasting van natuur en milieu door:

• overbevolking

• bepaalde soorten afval

• het gebruik van bestrijdingsmiddelen

• het verkeer

• energiegebruik

(dit mede met gebruikmaking van de scheikundige benamingen.)

Milieuproblemen

• Vervuiling (plastic, smog, fijnstof)
  
• Uitputting van de bodem, energiebronnen, etc.
  
• Aantasting omgeving
  
• Overbevolking
  
• Verdwijnen biodiversiteit
  
• Ontbossing
  
• Klimaatverandering 

Concept 19 | Overbevolking   (8.2, 8,3, 8,4)

Klimaatverandering

• Broeikaseffect: het tegenhouden van de warmte-uitstraling.
• Versterkt broeikaseffect: door de verbranding van fossiele brandstoffen neemt de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer toe, hierdoor neemt de broeikaseffect toe. 
• Biodiversiteit neemt af.

Afname van de biodiversiteit

Oorzaak: toename bevolking, toename gebruik water, toename gebruik grond voor landbouw en huizen en wegen, toename visserij

Gevolg:

uitsterven planten- en diersoorten 

te weinig voedsel en medicijnen

Bestrijdingsmiddelen

• Biologische bestrijdingsmiddelen: inzetten van natuurlijke vijanden
• Pesticiden: selectief en niet-selectieve varianten.
• Accumulatie

7.2 Voedselproductie

Landbouw

Soorten landbouw

Door het klimaat is Europa geschikt voor landbouw. Er zijn verschillende soorten landbouw.

akkerbouw                      veeteelt                                 tuinbouw

Voedingsgewassen

(akkerbouw & tuinbouw)

Landbouwhuisdieren

(veeteelt)

Monocultuur

Monocultuur

• Een stuk grond waar maar één gewas op wordt verbouwt
  
• Voordeel: snel en makkelijk
  
• Nadeel: grote kans op een plaag

Plaag

Er zijn veel dieren van één soort die voedselgewassen aantast

Bestrijdingsmiddelen

Chemisch of biologisch

Monoculturen

De grond wordt uitgeput

Bodembewerking

Bemesting 

blz 118

Bemesting

Bemesting met stalmest en kunstmest: productieverhoging

Mineralen (nitraat + fosfaat) toevoegen

Nadeel: niet alle mineralen worden opgenomen en komen in het milieu terecht

Bodembewerking

Ploegen/eggen

Meer zuurstof in de grond,

water kan beter de grond in

*niet-kerende grondbewerking

Het bodem leven wordt niet verstoord.

Veredeling (planten)

Genetische modificatie

Veredelen

Een veredelaar kruist planten met gunstige eigenschappen tot er planten uitkomen met een combinatie van deze gunstige eigenschappen

Goed tegen droge/zoute grond

Genetische modificatie

Erfelijke eigenschappen worden veranderd.

Aardappels die worden gekweekt met bepaalde genen die als eigenschap hebben dat ze bestand zijn tegen ziektes en plagen

GMO

Bang voor transgene die een gevaar zijn voor de natuur.

Krachtvoer --> voer met extra bouwstoffen 

Intensieve veeteelt

0

in-vitrofertilisatie

(ivf)

Kunstmatige inseminatie

(ki)

7.3 Duurzame landbouw

Gangbare landbouw

= intensief

=bio-industrie

veel voor weinig! 

Grote kans op ziektes en plagen

Bestrijding ziekten & plagen

Ziekte: bacterie, virus of schimmel

Plaag: insect of ander dier (ook konijnen, ganzen, etc.)

Bestrijdingsmiddelen: pesticiden

(niet selectief)

Problemen: resistentie, ophoping (bioaccumulatie) in voedselketen

Vruchtverwisseling

Een boer plant nooit twee jaar achter elkaar hetzelfde gewas op een bepaald stuk grond.

Ziekteverwekkers verdwijnen uit de grond door deze afwisseling

Natuurlijke bestrijding

In de natuur zoeken naar 'natuurlijke vijanden' van een plaag en die opkweken voor gebruik in de land- en tuinbouw

Biologische landbouw

voldoende voedsel produceren met oog voor milieu en dierenwelzijn

Akkerbouw: geen kunstmest, vruchtwisseling en kleinere oppervlaktes

-> minder ziekten en plagen 

Veeteelt: meer ruimte, geen preventieve antibiotica etc.

Kringslooplandbouw

Alle grondstoffen en eindproducten worden hergebruikt in een kringloop

In tegenstelling tot gangbare landbouw

minder tot geen kunstmest nodig

Precisielandbouw

Gebruik van speciale meetapparatuur

Per deel van de akker wordt bekeken wat de behoeft is.

Onnodig veel gebruik van bestrijdingsmiddel wordt voorkomen

Verticale landbouw

Gewassen worden verbouwt in grote gebouwen (in verschillende lagen)

geen bemesting of bestrijdingsmiddelen 

weinig transport