Basisstof 1 ontwikkeling van het leven op aarde mavo 3 2024-2025

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Lesverdeling

-Cijfer proeftoets

-Cijfer biologie jaar 2

-Cijfer laatste toets

Groep groen/oranje/rood

Wat gaan we doen?

• Terugblik (G/O/R)
• Oriëntatie (leerdoelen/taaldoelen/lesprogramma's) (G/O/R)
• Uitleg basisstof 1 (O/R)
• Verlengde instructie + gezamenlijke vraag (R)
• Zelfstandig werken (vragen beantwoorden)
• Check leerdoelen (G/O/R)
• Vooruitblik  (G/O/R)
• Afsluiting (G/O/R)
  

leerdoelen/taaldoelen

Aan het einde van deze les kun je:

• Kun je een tijdbalk van het leven en een stamboom van organisme aflezen.
• Kun je in eigen woorden omschrijven wat een gemeenschappelijke voorouder is en hoe je dat kunt zien in een stamboom.

Ontwikkelingen van het leven op aarde

Basisstof 1: Ontwikkeling van het leven op aarde.

Ontwikkelingen van het leven op aarde

De aarde bestaat ongeveer:

• 4,6 miljard jaar
• Dat is 4600 miljoen jaar
• Temperatuur was eerst hoog, daarna koelde het af
• eencellige zonder celkern (in water) > bacteriën > eencellige organisme die aan fotosynthese doen (zuurstof) > meercellige organismen

 de ontwikkeling van het leven op aarde

Tijdbalk

De tijdbalk verdeelt de geschiedenis van de aarde in delen. Bekijk deze zelf en klik op de rode stipjes.

Ongeveer 4600 miljoen jaar geleden (4,6 miljard) ontstond de aarde.

Er was geen leven mogelijk. Hiervoor was het veel te heet (waarschijnlijk 400 graden Celsius).

1

Eerste bacteriën

3

Eerste eenvoudige vormen van leven

2

Zuurstof in de atmosfeer

4

Eerste eencellige planten

5

Eerste meercellige organismen

6

Eerste dieren

7

Eerste landplanten

8

Eerste landdieren

9

Eerste mensen (mensachtigen)

10

65 miljoen jaar geleden...

Meteoriet inslag

-Een groot gedeelte van de dino's stierven uit.

-Er ontstond een ijstijd (stofwolk).

-Vogels en zoogdieren kregen de ruimte om groot te worden.

Ontwikkelingen van het leven op aarde

• Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap
• Hoe jonger de gemeenschappelijke voorouder in een stamboom zit, hoe verwanter groepen zijn.

Stambomen en verwantschap

Stamboom van het leven.

Verlengde instructie + gezamenlijke vraag

Pak vraag 3 erbij in je boek

Zelfstandig werken

check leerdoelen...

leerdoelen/taaldoelen

Aan het einde van deze les kun je:

•   Kun je een tijdbalk van het leven en een stamboom van organisme aflezen.
• Kun je in eigen woorden omschrijven wat een gemeenschappelijke voorouder is en hoe je dat kunt zien in een stamboom.

Bekijk de stamboom van apen en halfapen. Klik op de afbeelding om deze te vergroten.
Met wie hebben de mensapen het meeste verwantschap?

1. halfapen
2. apen van de oude wereld
3. apen van de nieuwe wereld

Met welk soort vertoont soort 2 de meeste verwantschap?

1. 3
2. 1
3. 5
4. 7

Hoe kun je in een stamboom zien wat de gemeenschappelijke voorouder is?