2.3 De vruchtbare halve maan RZ

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

2.3 De vruchtbare halve maan, dorpen worden steden 

OP TAFEL: 

- IPAD 

- PEN EN SCHRIFT

Leerdoelen:

• Je kunt veranderingen uitleggen die het gevolg waren van de Neolithische revolutie.
  

• Je kunt politieke, economische en sociale veranderingen uitleggen die het gevolg waren van het ontstaan van stedelijke gemeenschappen.

• Je kunt de relatie uitleggen tussen de uitvinding van het schrift en het einde van de prehistorie.
  

• (Je kunt oorzaken en gevolgen onderscheiden.)

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Middelen van bestaan zijn manieren om in leven te blijven.
Welke middelen van bestaan hadden de eerste mensen?

1. Wilde dieren en verzamelen
2. Jagers en boeren
3. Jagen en verzamelen
4. Boeren en verzamelaars

Neolithische Revolutie

• Overgang van Jager-Verzamelaar naar boer
• Agrarische samenleving
• nomade -> vaste woonplaats
• jagen en verzamelen -> landbouw = akkerbouw en veeteelt
• kleine sociale verschillen -> grote sociale verschillen

Neolithische revolutie = Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije
• Twee stromen land: Eufraat en Tigris
• Mesopotamië
  
• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Ontwikkeling naar de agrarische samenleving heeft 3 belangrijke gevolgen: 

• Mensen hoefden niet meer rond te trekken omdat de oogst, vlees en melk voor voldoende voedsel zorgt: nomadenleven stopt 
• Het aantal mensen goeit door de hoeveelheid voedsel, de dorpen groeien daardoor ook: landbouwsamenleving
• Er ontstaan beroepen. Mensen specialiseerden zich: arbeidsspecialisatie. Niet iedereen hoefde in de landbouw te werken. 

Wat is de neolithische revolutie?

1. De overgang van jagen-verzamelen op landbouw.
2. De overgang van jagen verzamelen op landbouw en veeteelt.
3. De verhuizing van jagers-verzamelaars naar de vruchtbare halve maan.
4. Het wonen op een vaste woonplaats.

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw + landbouw = veeteelt
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt + akkerbouw = landbouw

Welke middelen van bestaan hadden de mensen tijdens de Landbouwrevolutie?

1. Jagen en verzamelen
2. Jagen, verzamelen, akkerbouw en veeteelt
3. Akkerbouw en veeteelt
4. Verzamelen, akkerbouw en veeteelt

Kijk even goed naar deze kaart van het Midden-Oosten, 

je krijgt er hierna een vraag over.

Leg uit waarom de landbouw niet in de gebieden A en B in de kaart, die je net hebt gezien, ontstond

Wat is geen gevolg van de ontdekking van de landbouw?

1. Mensen konden op een vaste woonplaats wonen.
2. Men ging over op specialisatie van een ambacht.
3. Er was meer voedsel beschikbaar.
4. Door het warmere klimaat verdwenen dieren.

Noem één verschil tussen een jager-verzamelaar en een boer.

Welk gebied noemen wij de vruchtbare halve maan?

1. Gebied rond de Nijl
2. Gebied tussen de Tigres en de Eufraat
3. Gebied rond de middellandse zee
4. Gebied rond het Suezkanaal

aantekeningen

aantekeningen

Volgende vragen maken: 

maken vragen 2.3.1.  vraag 1 t/m 3 

(vraag 4 overslaan) 

2.3.3 Leven in een stad

er ontstonden grote veranderingen: 

• beroepen en daardoor verschillen
• Door verschillende beroepen ontstaat er ruilhandel
• Verschil tussen rijk en arm
• beroepen met meer en minder aanzien
  
• Ook komt er een koning, de hoogste in aanzien (vertegenwoordiger van god)
• Bouw van paleizen en tempels
• Om met zijn allen te leven worden er regels gemaakt en opgeschreven
• ook het beroep ambtenaar ontstaat 
• codex hammurabi

Aantekeningen

begrippen:

1. vruchtbare halve maan 

2. arbeidsspecialisatie

3. ambacht

4. irrigatie landbouw

5. agrarisch-stedelijke samenleving

6. ruilhandel

7. Koning

8. schrift

9. landbouw

10. beroep

jaartallen:

• 11.000 v. Chr: klimaatverandering
• 6000 v. Chr: eerste agrarische-stedelijke samenleving
• 3000 v. Chr.: Einde prehistorie 

Leerdoelen:

• Je kunt veranderingen uitleggen die het gevolg waren van de Neolithische revolutie.
  

• Je kunt politieke, economische en sociale veranderingen uitleggen die het gevolg waren van het ontstaan van stedelijke gemeenschappen.

• Je kunt de relatie uitleggen tussen de uitvinding van het schrift en het einde van de prehistorie.
  

• Je kunt oorzaken en gevolgen onderscheiden.

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃

Vaardigheid: Oorzaak/gevolg

Oorzaak: waardoor iets gebeurd

Gevolg: iets wat door iets anders gebeurd.

Wat is een oorzaak-gevolg

1. Ik viel van de trap, doordat mijn veter loszat.
2. De spits van Ajax krijgt de bal goed aangespeeld, waardoor hij scoort.
3. Hij staat een acht voor de vakken wiskunde en Engels.
4. De kleuren van de vlag zijn geel en blauw.

Is dit een oorzaak of gevolg van de irrigatielandbouw?

'Het ontstaan van nieuwe beroepen'

1. Oorzaak
2. Gevolg

Is dit een oorzaak of gevolg van de irrigatielandbouw?

'Het ontstaan van nieuwe uitvindingen'

1. Oorzaak
2. Gevolg