4.3 Het IJzeren Gordijn gaat open

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

h2 les 1

De Koude Oorlog

4

3 - Het IJzeren Gordijn gaat open

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

h2 les 1

Terugblik

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

• Wat houdt de dominotheorie in?
• Waarom hebben de Amerikanen geen kernwapens ingezet in Vietnam?

Bij welke gebeurtenis tijdens de Koude Oorlog past deze spotprent?

h2 les 1

Leerdoelen

• Je kunt met enkele voorbeelden beschrijven op welke manieren mensen zich tegen communistische overheersing hebben verzet.
• Je kunt uitleggen welke hervormingen Sovjetleider Gorbatsjov doorvoerde en de belangrijkste oorzaken van zijn hervormingen noemen.
• Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de hervormingen onder Sovjetleider Gorbatsjov.

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

h2 les 1

Verzet tegen het communisme

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Je kunt met enkele voorbeelden beschrijven op welke manieren mensen zich tegen communistische overheersing hebben verzet.

De bevolking van het Oostblok was niet altijd tevreden over het communistische bestuur.

Planeconomie bracht niet de gewenste welvaart. Mensen werden in de gaten gehouden door de geheime dienst van de overheid (Stasi), en wie kritiek had liep het risico om jaren opgesloten te worden in strafkampen.

Na de dood van Stalin in 1953 werden de maatregelen minder streng. Maar kritiek hebben kon nog altijd gevolgen hebben.

h2 les 1

Verzet tegen het communisme

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Je kunt met enkele voorbeelden beschrijven op welke manieren mensen zich tegen communistische overheersing hebben verzet.

Op verschillende momenten kwamen Oost-Europese burgers in opstand.

• 1956 - Hongaarse studenten komen in opstand tegen communistische overheersing. SU greep militair in.
• 1968 - Praagse Lente (zie filmpje). SU greep militair in.
• 1980 - Poolse arbeiders richtten niet-communistische vakbond op, Solidariteit. Poolse regering grijpt in en verbied Solidariteit.

Onvrede uitte zich niet alleen in opstanden. Op verschillende manieren werd er stiekem kritiek geuit op het communisme

h2 les 1

Het Sovjetsysteem loopt vast

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Je kunt uitleggen welke hervormingen Sovjetleider Gorbatsjov doorvoerde en de belangrijkste oorzaken van zijn hervormingen noemen.

Ook in de SU zelf waren mensen ontevreden. 

Oorzaken

• Door de planeconomie bleef de welvaart achter bij die van het Westen.
• Wapenwedloop met VS koste heel veel geld
• bestuur was corrupt en onbetrouwbaar (zie filmpje).

Gorbatsjov, de nieuwe leider van de SU kwam met plannen om de SU te hervormen en te redden van de ondergang.

h2 les 1

Het Sovjetsysteem loopt vast

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Je kunt uitleggen welke hervormingen Sovjetleider Gorbatsjov doorvoerde en de belangrijkste oorzaken van zijn hervormingen noemen.

Ten eerste wilde Gorbatsjov de economie hervormen (perestrojka). Er moest een soort markteconomie komen met kleine particuliere bedrijven. 

Ten tweede wilde hij meer openheid in het bestuur (glosnast). Meer vrijheid van meningsuiting, meer inspraak en ruimte voor andere partijen dan de communistische.

Ook zoekt Gorbatsjov meer toenadering tot het westen. Er worden wapenverdragen gesloten met de VS en de SU belooft niet meer in te grijpen in Oost-Europa (Sinatra doctrine).

h2 les 1

De ondergang van communistisch Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de hervormingen onder Sovjetleider Gorbatsjov.

De gevolgen van Gorbatsjovs hervormingen waren enorm. Ze versterkten het communisme niet, maar versnelden de ondergang.

• Oost-Europa - hoefden niet meer bang te zijn voor Sovjet ingrijpen. Dit zorgde voor grote opstanden, die het begin inluidden voor het einde van veel communistische leiders en regeringen.

h2 les 1

De ondergang van communistisch Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de hervormingen onder Sovjetleider Gorbatsjov.

• DDR - Ook hier opstanden. Voor de regering was er geen redden aan. Op 9 november 1989 valt de gehate Berlijnse muur.

h2 les 1

De ondergang van communistisch Europa

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de hervormingen onder Sovjetleider Gorbatsjov.

• Sovjet-Unie - valt begin jaren 90 uit elkaar. Landen verklaren zich onafhankelijk. In 1991 houdt de SU op te bestaan.

h2 les 1

Leerdoelen

• Je kunt met enkele voorbeelden beschrijven op welke manieren mensen zich tegen communistische overheersing hebben verzet.
• Je kunt uitleggen welke hervormingen Sovjetleider Gorbatsjov doorvoerde en de belangrijkste oorzaken van zijn hervormingen noemen.
• Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de hervormingen onder Sovjetleider Gorbatsjov.

Tijd van televisie en computers vanaf 1950