H4 Gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Thema 4 Gedrag

Je leert:

- Wat gedrag is en hoe het ontstaat
- Dat mensen en dieren op verschillende manieren leren
- Hoe mensen en dieren met hun lichaam iets duidelijk maken
- Hoe dieren met elkaar leven in een groep

4.1 Prikkels en gedrag

Leerdoel:

- Je leert wat gedrag is;

- Je leert hoe gedrag ontstaat;

- Je leert hoe je gedrag bestudeert.

Wat is gedrag?

Gedrag bij biologie is:

Alles wat een mens of een dier doet.

Hoe ontstaat gedrag?

Gedrag wordt veroorzaakt door prikkels:

• Geuren
  
• Kleuren
  
• Emoties
  
• Vormen

Reactie daarop -> Respons 

Hoe ontstaat gedrag?

Prikkel > verandering in de omgeving, hier reageren dieren en mensen op

Uitwendige prikkel > iets zien bijv. de hond ziet de voerbak en loopt erop af

Inwendige prikkel > hij loopt naar de etensbak omdat hij honger heeft

Gedrag ontstaat doordat mensen en dieren reageren op inwendige en uitwendige prikkels. Alle reacties op prikkels vormen het gedrag.

Oorzaak van gedrag

Gedrag ontstaat doordat mensen en dieren reageren op inwendige en uitwendige prikkels.

– Inwendige prikkel -> komt vanuit het lichaam 

• Honger
  
• Sexuele drift
  
• Agressie
  

– Uitwendige prikkel -> komt van buiten

• Geuren
• Geluiden
• Smaak
• Enz.

Sleutelprikkel

Sleutelprikkel -> een prikkel die een vaste reactie veroorzaakt

Waarom bestudeer je gedrag?

Gedragonderzoekers bestuderen gedrag om iets te weten te komen over een dier.

In de dierentuin maken dierenverzorgers ethogrammen om dieren goed te leren kennen.

Gedrag bestuderen

Ethologen bestuderen het gedrag van dieren.

Gedrag kun je opsplitsen in kleine stukjes: handelingen.

- Een ethogram is een lijst met beschrijvingen van de verschillende handelingen van dieren of mensen. 

- Een protocol bestaat uit de handelingen die een dier of mens gedurende een bepaalde tijd heeft laten zien.

Gedragsonderzoek:

Het ethogram

Gedrag bestaat uit een reeks handelingen.

Bijvoorbeeld: 

Een giraf loopt naar het water, zet zijn voorpoten schuin, buigt zijn nek naar het water en drinkt het water.

Deze handelingen kun je beschrijven. 

De lijst met beschrijvingen heet een ethogram

Ethogram

Een deel van een ethogram van het gedrag "hond komt naar baas".

Wat is gedrag?

1. Alles wat een mens doet
2. Alles wat een dier doet
3. Alles wat een mens of dieren doet
4. Het observeren van dieren

Welke twee type prikkels onderscheiden we?

1. Binnen en buiten prikkels
2. Hoge en lage prikkels
3. Ronde en vierkante prikkels
4. Inwendige en uitwendige prikkels

Een lijst met beschrijvingen van de verschillende handelingen van dieren of mensen, noem je een....

1. Ethogram
2. Protocol
3. Etholoog
4. Bioloog

Gedrag

0

Huiswerk

Maken opdrachten: 2 t/m 10 en 12 t/m 20

lezen § 4.2: Leren