Sondevoeding

• Verpleegkunde
• MBO
• Studiejaar 2

Sonde (voeding) 2 lessen

Leerdoelen

Je kent de verschillende soorten sondes.

Dat je de indicaties en complicaties kunt benoemen.

Dat je de meest gebruikte vormen kunt benoemen.

Deze sondes worden gebruikt om voeding en/of medicatie toe te dienen bij patiënten die niet via de normale weg kunnen eten.

Neus-maagsonde (NMS) → Voeding naar de maag via de neus

Neus-duodenumsonde (NDS) → Voeding direct naar de twaalfvingerige darm

Neus-jejunumsonde (NJS) → Voeding direct naar de dunne darm

PEG-sonde (Percutane Endoscopische Gastrostomie) → Directe toegang tot de maag via de buikwand

PEJ-sonde (Percutane Endoscopische Jejunostomie) → Directe toegang tot de dunne darm via de buikwand

PEG-J sonde → PEG-sonde met een verlenging naar het jejunum

Neusmaagsonde

pH controle

• Eventueel sonde tijdelijk fixeren 
• Lucht doorspuiten (Waarom?) 
• Rustig optrekken (anders trek je vacuüm)
• Druppels op strip, pH aflezen

PH-waarde

De zuurgraad bepalen.

Spuit met een spuit van 50 milliliter de neus-maagsonde door met vijf tot tien milliliter lucht. Dit kan de sonde vrijmaken van voeding, water of medicatie. Ook kan dit ervoor zorgen dat de sonde vrij van de maagwand komt te liggen.

Trek heel rustig met een grote spuit een paar druppels maaginhoud uit de neus-maagsonde op.

Met een pH-meter ga je na of het opgezogen vocht maagzuur is. Wordt het papier rood, dan is de zuurgraad lager dan 5,5. De maagsonde ligt dan zeker goed. In maagsap zit namelijk zoutzuur.

Wat als.......

Als de zuurgraad van het maagsap hoger dan 5,5 is

• Draai de patiënt op zijn/haar zij en probeer het opnieuw.
• Wacht dertig tot zestig minuten. Neem dan opnieuw wat maagsap op. Herhaal de meting. Is de pH nog steeds hoog, raadpleeg dan een arts. De arts bepaalt het vervolgbeleid, bijvoorbeeld een limonadetest uitvoeren, de neus-maagsonde verwijderen en een nieuwe inbrengen, of een röntgenfoto laten maken.
  (Limonade, persoon drinkt enkele slokken limo, dan opnieuw aspiraat, ph lagere waarde, limo is laag <4)

Eigen ervaring

Wat heb je zelf meegemaakt?

Aspiratiepneumonie

Als de sonde niet meer in de maag ligt maar in de keelholte, kan er voeding in de longen van de zorgvrager lopen. Dat noemen we aspiratie. Aspiratie is het bij inademing aanzuigen van een vaste stof of van een vloeistof in de luchtwegen. De zorgvrager loopt het risico dat hij een longontsteking krijgt. Het aspireren van een grote hoeveelheid sondevoeding ineens kan zeer ernstige gevolgen hebben. Om deze complicatie te voorkomen is het belangrijk dat je na het inbrengen van de sonde de ligging ervan controleert door de pH van de maaginhoud te meten.

Bradycardie

Tijdens het inbrengen van een neus-maagsonde kan de nervus vagus worden geprikkeld. Hierdoor kan er een bradycardie bij de zorgvrager ontstaan. Een bradycardie is een ritmestoornis waarbij het hart te traag klopt. Controleer vóór en na inbrengen van de sonde de polsslag. Verwijder de neus-maagsonde als je een bradycardie waarneemt en waarschuw de arts.

wat is een pegsonde

wat is een mic-key button?

Mic-key

Binnen zes weken na het inbrengen van de PEG-sonde moet de fistel zo gevormd zijn dat de sonde verwijderd kan worden. In plaats daarvan plaatst de arts dan een button. Deze MIC-KEY-button wordt voor de zorgvrager op maat gemaakt. De button geeft de zorgvrager de vrijheid om zelf voeding toe te dienen, een bad te nemen en te zwemmen. De MIC-KEY-button wordt met een ballon in de maag gefixeerd. Door de buikwand loopt een verbinding naar buiten, waar een button zit. In het midden van de button kan een slang voor de toediening van voeding worden aangesloten.

Spoel de MIC-KEY bij continue voeding drie keer per dag door met 10 ml lauw water. Als de MIC-KEY tijdelijk niet wordt gebruikt, moet deze één keer per dag doorgespoeld worden met 10 ml lauw water. Gebruik geen koolzuurhoudende dranken om door te spoelen.

Een MIC-KEY wordt meestal eens per drie maanden vervangen.

Verzorgen PEG sonde

Werk schoon en hygiënisch

Werk volgens (Vilans) protocol

Raadpleeg het dossier van de cliënt voor specifieke punten bij de verzorging

Vraag skills les aan als je deze handeling wilt oefenen

Goede rapportage is belangrijk

Opdracht

Elke groep krijgt één van de volgende sondes toegewezen:

1. Neus-maagsonde (NMS)

2. Neus-duodenumsonde (NDS)

3. PEG-sonde (Percutane Endoscopische Gastrostomie)

4. PEG-J sonde (PEG met Jejunale uitbreiding)

5. PEJ-sonde (Percutane Endoscopische Jejunostomie)

presentatie over 30 min

1. Indicaties: o Wanneer en waarom wordt deze sonde geplaatst? o Bij welke ziektebeelden of situaties is deze sonde nodig?

2. Plaatsing en procedure: o Hoe wordt de sonde ingebracht? o Welke professionals zijn hierbij betrokken?

3. Verzorging en complicaties: o Hoe verzorg je deze sonde? o Welke mogelijke complicaties kunnen optreden en hoe los je die op? 

4. Voordelen en nadelen: o Wat zijn de voordelen en nadelen van deze sonde ten opzichte van andere typen?

Presentatie

Elke groep presenteert in 5 minuten hun bevindingen. Na elke presentatie kunnen medestudenten en de docent vragen stellen.

Voeg praktische en visuele elementen toe, zoals afbeeldingen, korte praktijkvoorbeelden en evt een korte instructiefilm.

Sonde(voeding)

Welke complicaties kan sv via een Neusmaagsonde of PEG sonde geven?

Complicaties

• Verstopping sonde
  
• Decubitus neus/mond/keel
• Misselijkheid en braken
  
• Aspiratie
  
• Gestoord defecatiepatroon
  
• Ontstekingen in de mond
  

Manieren van sondevoeding

• Spuit: bolus 
  
  
• Systeem: continue of intermitterend

Indicaties sondevoeding

• Chronische darmaandoening
  
• Slikproblemen
  
• Neurologische aandoening
• Coma
• Zorgvrager die weigert te eten
  
• Verminderde eetlust door bv ziekte
  

Soorten sondevoeding

Polymere voeding:

• Wordt gegeven bij een goed functionerend maag-darmstelsel 
• Eiwitten, vetten, koolhydraten

Oligomere en monomere voeding:

• Bestaat uit voorverteerde eiwitten, vetten, koolhydraten
  
• Bij verteringsproblematiek of jejunumsonde

Kant-en-klare sondevoeding

Sondevoeding in poedervorm

Waar let je op voor
je de SV toedient?

controleer de sondevoeding:

Voordat je de sondevoeding toedient, controleer je:​

​

• De juiste patiënt
• De soort en hoeveelheid voeding​
  
• Het tijdstip​ van toedienen
  
• De vervaldatum​ (glazen flessen 8 uur houdbaar en zakken 24 uur)
• Hoe de vloeistof eruitziet (er mogen geen klontjes of velletjes in zitten)​
• Temperatuur

Toediening via voedingspomp

Toediening via spuit (bolus)

Hoe bewaar ik sondevoeding?

1. In de koelkast
2. Bewaar het bij hoge temperatuur
3. Bewaar sondevoeding op een koele plaats in huis
4. Bewaar de voeding in het zonlicht

Aandachtspunten 

• Neem de tijd bij toediening sondevoeding via een spuit
  
• Niet meer dan 500 ml per bolus
  
• Altijd de sonde doorspoelen met 20-30 ml lauw water
  
• Vervang het toedieningssysteem iedere 24 uur
  
• Medicatietoediening via sonde
  
• Verpleegkundig rekenen nodig bij instellen pomp

Noem 2 complicaties van sondevoeding

Psycho-sociale aspecten

• Niet gezellig om te eten met een sonde
  
• Sonde trekt de aandacht van anderen
  

Let daar op!

sondevoeding toedienen met een sondevoedingspomp