Begrijpend lezen H4 en H5 v1b

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 1-4

Waar vind je de hoofdgedachte vaak?

Lezen

Een tekstverband is een verband tussen alinea's, zinnen en woorden. Je herkent ze aan de signaalwoorden. (Let op!)

1. Opsommend tekstverband

2. Tegenstellend tekstverband

3. Toelichtend tekstverband (voorbeeld)

4. Chronologisch tekstverband

Tegenstellend verband

Er worden tegenovergestelde zaken genoemd:

Zij heeft een nieuwe iPad, maar Jaap heeft een ander tablet.

Signaalwoorden: maar, tegenover, daarentegen, toch, echter, hoewel,  enz.

Chronologisch verband

Een chronologisch verband geeft de tijdsvolgorde van gebeurtenissen aan.

Signaalwoorden: Nu, straks, toen, morgen, daarna etc. 

Voorbeeld:

Vroeger hield ik nooit van wandelen, nu ben ik er dol op.

Opsommend verband

In een opsommend verband worden dingen achter elkaar opgenoemd.

Eerst moet ik mijn huiswerk maken. Bovendien moet ik een uittreksel schrijven en ook nog mijn kamer opruimen." 

Signaalwoorden: ten eerste, bovendien, niet alleen, verder, enz.

Toelichtend verband

In een toelichtend verband wordt extra informatie gegeven bij een onderwerp, vaak in de vorm van een voorbeeld.

Ik ben gek op taarten, zoals appel- of perentaart.

Signaalwoorden: bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan, neem nou

1. Wat is het onderwerp van beide teksten?

3. Uit welke alinea('s) bestaat de inleiding van tekst 5?

Angst voor afgesloten ruimtes

Eigenzinnig; vasthoudend aan eigen wil

Haastig

Iemand die als eerste met iets begint

Scheikundige 

Snel en in een groot aantal groeien

Teleurstellende afloop; tegenvaller

Waakzaam; rekening houdend met gevaar

Driftig

Als paddenstoelen uit de grond schieten

Claustrofobie

Initiatiefnemer

Anticlimax

Koppig

Chemicus

Op je hoede

Welk signaalwoord voor een chronologisch verband staat er in alinea 1?

1. Dan
2. En
3. Even
4. Vervolgens

Welke tegenstelling herken je in alinea 2?

Waarin verschilt The Room of Riddles van escape rooms in andere landen? (al. 3)

Ligt The Room of Riddles op een gunstige locatie?

Waarom is Sherlocked een toepasselijke naam voor een escape room?

Welke tegenstelling herken je in alinea 4?

Aan welk signaalwoord herken je die tegenstelling?

Welke doelgroep vindt Victor van Doorn erg geschikt voor escape rooms?

1. 65+ers
2. Jongeren
3. Ouderen
4. Kinderen

Aan het eind van alinea 7 staat een opsomming. Waarvan is dat een opsomming?

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

Film!

NIEUWSQUIZ

Week 23

Schooljaar 2022-2023

Welk verbod geldt er sinds een week op de Wallen (📸) in Amsterdam?

1. Je mag er niet meer blowen
2. Je mag er niet meer drinken
3. Je mag geen rood licht meer gebruiken
4. Je mag er niet meer rijden (met de auto)

Welke vissoort (📸), die al jaren was uitgestorven in Nederland, is afgelopen week weer uitgezet in de Biesbosch?

1. Steur
2. Haring
3. Snoek
4. Zalm

In welk land vond een grote treinramp plaats met meer dan 200 doden en duizenden gewonden?

1. China
2. India
3. Pakistan
4. Thailand

De zanger (📸) van welke band is beschuldigd van mishandeling en aanranding?

1. Nothing but Thieves
2. The Rolling Stones
3. The Script
4. Rammstein

De Nederlandse moordenaar Joran van der Sloot (📸) wordt uitgeleverd aan de Verenigde Staten. In welk land zat hij eerder in de gevangenis?

1. Brazilië
2. Columbia
3. Peru
4. Venezuela

Moes Pekdimer (📸) was een begrip in Den Haag. Wat verkocht de op 67-overleden ondernemer meer dan 45 jaar?

1. Mini plattegronden in Madurodam
2. Vis in Scheveningen
3. Vlaggetjes voor Paleis Noordeinde
4. IJs op het Binnenhof

In welke stad zijn 95 appartementen (tijdelijk) onbewoonbaar na een grote brand?

1. Amsterdam
2. Den Haag
3. Rotterdam
4. Utrecht

Max Verstappen (📸) won afgelopen weekend opnieuw een grand prix. Hoeveel F1-wedstrijden heeft hij nu al gewonnen in zijn carrière?

1. 30
2. 40
3. 50
4. 60

Door een treinstoring waren sommige fans zondag niet op tijd voor het concert van...

1. Beyoncé
2. Bruce Springsteen
3. Harry Styles
4. Metallica

Er was een 'One more thing'. Welk product, met een prijskaartje van $3499 (€3200), kondigde Apple deze week aan?

1. Een gouden Apple Watch: GoldBand
2. Een VR/AR-bril: Vision Pro
3. Een thuisbioscoop: Cinema Pro
4. Een elektrische step: iQuickStep

Welke Amerikaanse oud-vicepresident (📸) maakte bekend mee te zullen doen aan de verkiezingen van 2024?

1. Al Gore
2. Ron DeSantis
3. Mike Pence
4. Donald Trump

Wat hebben Russische legers in Oekraïne dinsdag verwoest, waardoor duizenden mensen moeten evacueren?

1. Een woonwijk in Kiev
2. Een flatgebouw in Cherson
3. Een stuwdam in de rivier de Dnjepr
4. Een heel dorp in Oost-Oekraïne

Waar kunnen studenten vanaf september weer gebruik van gaan maken?

1. Huursubsidie
2. Boekenfonds
3. OV-kaart
4. Basisbeurs

In twee- of drietallen. Schrijf nu 4 zinnen op in je schrift. (Let op signaalwoorden!) (zie theorie blz. 102)

1. een zin met een opsommend tekstverband

2. een zin met een toelichtend tekstverband

3. een zin met een chronologisch tekstverband

4. een zin met een tegenstellend tekstverband

Opdracht 1 samen maken

1. Wat is het onderwerp van de tekst?

3. In alinea 1 staan twee opsommingen. Aan welke signaalwoorden herken je ze?

4. Er staat ook een toelichting in alinea 1. Welk woord wordt toegelicht?

5. Zoek in de tekst nog een voorbeeld van een opsomming. Noteer deze!

6. Welk tegenstellend signaalwoord herken je in de eerste zin van alinea 2?

8. Welke signaalwoorden voor een chronologisch verband herken je in alinea 2?

10. Welke signaalwoorden voor een chronologisch verband herken je in alinea 3?

Aan de slag!

Maak opdracht 2 en 3 

Wat heb je deze les geleerd?

Heb je nog een vraag over deze les?