Hofcultuur H3 - Getekend naar het leven

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hofcultuur H3

Getekend naar het leven

Doelen:

Na deze les weet je meer over:

• Noord-Italië - beeldende kunst wordt gebruikt om paleizen en villa's te decoreren.
• kunst: een goed middel om status en macht te benadrukken

Kathedraal van Florence, de Duomo en de koepel van Brunelleschi (1377-1446)

Mecenaat en opdrachtgevers

vorst of andere machthebber wordt de beschermheer van de:

wetenschappers

filosofen

musici

schilders

architecten

beeldhouwers

schrijvers

Kunstenaars komen dan vaak in dienst bij een hof.

Zeer goed inkomen.

hof                            kunstenaar

statusverhogend

Kunstenaar is vrijer en originaliteit mag, maar opdrachtgever heeft zeer veel invloed.

let op!

Domenico Ghirlandaio, The calling of the apostles (1481)

voorbeelden:

Leonardo da vinci aan het hof van: Sforza's  in Milaan

Claudio Monteverdi aan het hof van: Gonzaga's in Mantua

Paus Julius II in Rome: Michelangelo, bramante en Rafael

https://meergronden.wordpress.com/havo/lesmateriaal-2/hofcultuur-van-de-16e-en-17e-eeuw/

Eerste kunstacademie

1563 in Florence door Vasari

1593 Accademia di San Luca, Rome

Ontwerpfase wordt steeds belangrijker, tekenen centraal.

Lavinia Fontana, Zelfportret achter een spinet (1577)

Thema's

In de middeleeuwen: bijna alleen maar verhalen uit de Bijbel.

Late middeleeuwen: achtergrond wordt een landschap, 

figuren krijgen persoonlijke trekken

Onbekend, Christus draagt het kruis en kruisiging (1494)

Ook in de 16e eeuw blijft de vraag naar religieuze stukken. groot. Geestelijke, de gilden*  en de rijke burgers bestellen altaarstukken on hun kapellen mee te versieren. 

diptiek        (di=2)

triptiek        (tri=3)

polyptiek    (poly=meer/veel)

Thema's

mythologie: 

verhalen uit Metamorfosen, door Ovidius (43 v.Chr.-?)

Titiaan, Venus van Urbino (ca. 1538)

excuus voor vrouwelijk naakt?

Gilden: Een gilde is belangenorganisatie van personen met hetzelfde beroep. Gilden bestonden vanaf de middeleeuwen tot eind achttiende eeuw.

In een gilde werd kennis en ervaring uitgewisseld. Om de kwaliteit van de producten hoog te houden mocht iemand niet zomaar lid worden van een gilde. Een jongen (vrouwen verrichten geen ambacht en werden geen lid van gilden) die een bepaald vak wilden uitvoeren ging op jonge leeftijd bij een gildemeester in de leer. Wanneer de meester de jongen geschikt vond werd hij na enige tijd benoemd tot gezel. De gezel werkte in loondienst voor de meester. Als de gezel goed genoeg was bevonden hij een meesterproef afleggen. Hiermee kon de gezel bewijzen dat hij zijn vak beheerst. Pas wanneer de gezel hiervoor was geslaagd mocht hij zich meester noemen en mocht hij zijn eigen bedrijf beginnen.

https://geschiedenislokaal023.nl/bronnen/gilden#:~:text=Een%20gilde%20is%20belangenorganisatie%20van,lid%20worden%20van%20een%20gilde.

Thema's

historische gebeurtenissen,

heroïek

Benvenuto Cellini, Cosimo I de' Medici (1545)

veldslagen,

overwinningen,

belangrijke militairen (heroïek)

propaganda!!

Thema's

portretten

Lavinia Fontana, Portrait of Bianca degli Utili Maselli, holding a dog and surrounded by six of her children (ca. 1603-1605) 

- eerst op religieuze schilderijen

- later als autonoom portret (status!!)

'geretoucheerd' 

dure kleding

attributen / rekwisieten

link

Noord-Europa - uitvinding olieverf

betere schilderijen, 'fotografische weergave' 

Thema's

landschappen

Albrecht Altdorfer, The Battle of Alexander at Issus (1529) 

- eerst op religieuze schilderijen

- later als autonoom landschap

trend uit het noorden van Europa - protestantisme

landschap = Gods schepping

link

Noord-Europa - uitvinding olieverf

betere schilderijen, 'fotografische weergave' 

Typisch renaissance

geïdealiseerd (Instagram?)

steeds realistischer

- perspectief

- proportieleer

lijnperspectief

verkorting(Albrecht Durer)

Andrea Mantegna: De bewening van Christus ca. 1475

(Mantegna was hofkunstenaar van de Gonzaga's in mantua)

https://kunstvensters.com/2023/06/15/wat-is-verkort-perspectief/ 

Typisch renaissance

vroege renaissance

vanaf ca. 1400

hoogrenaissance

ca. 1475-1525

maniërisme

(proto-barok)

ca. 1520-1580

wetmatigheden oude klassieken

ontwikkeling lijnperspectief

Masaccio (1401-1428)

Sandro Botticelli (ca.1445-1510)

Donatello (1386-1466)

Lorenzo Ghiberti (1378-1454)

nog meer realisme

anatomie

wiskunde, ideale maatverhoudingen

Leonardo da Vinci (1452-1519) (sfumato)

Michelangelo Buonarotti (1475-1564)

Rafaël

Titiaan

Giorgione

Plautilla Nelli

Sofonisba Anguissola

losmaken van regels

emotie, pers. expressie

verdere verfijning, technische perfectie

'gekunsteld, overdreven'

Michelangelo

Rosso Fiorentino

Pontormo

Tintoretto

Benvenuto Cellini

Verspreiding van de renaissance

Albrecht Dürer (1471-1528)

Studiereis naar Italië

Aandacht voor natuur en wetenschap,

zeer gedetailleerd werk.

Albrecht Dürer, Selbstbildnis (1500)

Verspreiding van de renaissance

Vlaanderen en Holland

Jan Gossaert

Lucas van Leyden

Cornelis Floris de Vriendt

Hans Vredeman de vries

Ook verspreiding via verwante koningshuizen en families

Karel V = Habsburgs & De'Medici en Gonzaga

Lucas van Leyden, De verloving (ca. 1527)

Verspreiding van de renaissance

Vlaanderen en Holland

Jan Gossaert

Lucas van Leyden

Cornelis Floris de Vriendt

Hans Vredeman de vries

Ook verspreiding via verwante koningshuizen en families

Karel V = Habsburgs & De'Medici en Gonzaga

Lucas van Leyden, De verloving (ca. 1527)

Werkboek vragen

Blok 1: Studie aan het Hof 1 t/m 6

Blok 3: hofkunstenaars 1 t/m 4

Blok 9 beeldhouwkunst 1 t/m 6