5.2 werken in de stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

De Middeleeuwen

5.2 Werken in de stad

Pak je werkboek, leerboek en laptop (gesloten!)

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

In het wit zie je een stadspoort. Ging je in de Middeleeuwen een stad binnen, dan moest je door de stadspoort. In veel steden werd een hoge en prachtig versierde kerk gebouwd. Op de achtergrond zie je de binnenkant van zo’n kerk.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Programma vandaag

1. 5.2 Werken in de stad uitleg
2. Maken opdrachten 
3. Groepsopdracht
4. Afsluiting + leerdoelen herhalen

Leerdoel

Waarvan leefden de mensen in de stad? 

Rond het jaar 1000 groeiden de oogsten snel. Welke oorzaak had dat?

1. De boeren hadden geleerd het land te bemesten.
2. De boeren lieten hun kinderen meehelpen op het land.
3. Er kwamen steeds meer boeren, omdat de mensen in steden ook moesten eten
4. De boeren gebruikten betere werktuigen.

Steden ontstaan

• Handelaren komen vaak op dezelfde plek: om te overwinteren en hun spullen op te slaan.
• Deze plekken liggen op een goede plek: kruispunten van wegen en/of rivieren, meestal in de buurt van een kasteel of klooster
• Op deze plekken waren vaak al jaarmarkten
• Langzaam ontstaan hieruit nederzettingen, die uitgroeien tot steden.

Steeds meer handel

• Verbeteringen in de landbouw leveren meer oogst op
  
• Overschotten worden verkocht of geruild op markten 
• Geld wordt steeds meer gebruikt als (handig) ruilmiddel
• Einde aan de aanvallen van Vikingen in West-Europa: meer veiligheid
• Handelaren komen daardoor in verschillende landen en nemen andere producten (wijn of zijde) mee.

Werken in een gilde (met de hand gemaakt) 

• Omdat de oogst groter wordt, hoeft niet iedereen meer boer te zijn: er ontstaan andere beroepen: ambachten
• Mensen met hetzelfde ambacht zitten in een gilde.
• Het gilde controleerde ook de kwaliteit van de producten en stelde de verkoopprijs vast.
• Bij ziekte en overlijden kreeg het gezin hulp van het gilde.

De meeste gilden hadden een prachtig gildehuis. Hier werden, behalve vergaderingen, ook feesten gehouden. Heel het leven draaide om het gilde.

Voorbeelden van ambachten in een middeleeuwse stad:

- smid

- bakker

- timmerman

- meubelmaker

- brouwer

- kleermaker

Lid worden van een Gilde

• Je mag alleen een eigen bedrijf hebben, als je lid van een gilde bent.
  

• Hiervoor moet je eerst meester worden:

1. Je begon al erg jong als leerling;
2. Daarna werd je gezel;
3. En pas als je meesterproef had gedaan kon je meester worden. Je was dan vaak al ver boven de 30 jaar!

Middeleeuwse ambachtslieden aan het werk.

Een voorbeeld van een meesterproef.

Om meester te worden moest een poort worden gemetseld.

              Wat is een gilde?

1. een samenwerking van mensen in de kerk
2. een speciaal soort zwaard
3. Het maken van een hoef voor een paard
4. Een groep mensen met hetzelfde ambacht, vak of beroep

Als je goed genoeg was, moest je de ????
afleggen. Dat was een soort examen. Als je slaagde, mocht je lid worden van het gilde.

Welk woord moet er op de vraagtekens staan?

1. gilde
2. meester
3. meesterproef
4. leerling

Welk gilde deed wat bij de bouw van een kathedraal?

Hiernaast zie je een afbeelding over de bouw van een kathedraal. Welk gilde doet wat bij deze bouw?

metselaars

glasblazers

klokkenmakers

beeldhouwers

Herken jij het juiste gilde?

Sleep het juist beroep naar de juiste afbeelding

Schoenmakers-gilde

Slagers-gilde

Bakkers-gilde

Kleermakers-gilde

Het gilde controleert de kwaliteit en de prijs van de producten die de gildeleden maken.

1. Waar
2. Niet waar

De Hanze

• De meeste steden hadden een plein, waarop markten werden gehouden.
• De belangrijkste markt was de jaarmarkt, die een paar weken duurde.
• Veel handelaren reisden van jaarmarkt naar jaarmarkt.

• Een groep steden in Europa werkte samen om meer handel te krijgen. 
• Ze noemden hun vereniging de Hanze.

Dit is een plattegrond van Deventer, een van de Hanze-steden.

Kaart waarop alle Hanze-steden te zien zijn. De steden van de Hanze lagen vooral in Duitsland. Hier in Nederland waren onder andere de IJsselsteden Kampen en Deventer lid van de Hanze. 

Handelaren van Hanzesteden hadden allerlei voordeeltjes als ze handelden in elkaars steden. Ze betaalden bijvoorbeeld minder tol en belasting. 

Wat is de Hanze?

1. Samenwerking tussen handelaren.
2. Een middeleeuwse stad
3. Samenwerking tussen heren.
4. Vaarroute

De Hanzesteden zijn een groot netwerk op het gebied van handel. wat is een voordeel van de Hanze?

1. Geen tol voor andere Hanzesteden.
2. De Hanze steden werken samen
3. samen reizen voor veiligheid
4. De hanze heeft geen voordelen

Maakwerk (LAPTOP DICHT!) 

• Je hebt de keuze om stil aan het werk te gaan, of een verlengde uitleg te krijgen (samen met Mevr. Kleingeld de opdrachten maken)
• Doe je werkboek open op pagina 97 en je leerboek open op pagina 74. Lees eerst de tekst voordat je de opdrachten maakt. 
• Maken opdracht 2, 4, 5, 8. Geef volledige antwoorden. 
• Ben je klaar? Maak dan nog het maakwerk af van afgelopen weken, leer de begrippen, maak een samenvatting of help je buurman/buurvrouw met het beantwoorden van de vragen/kijk samen of je dezelfde antwoorden hebt. 

Samenwerkingsopdracht

We bekijken samen de opdracht die in magister staat.