Basisstof 1.6 Natuurwetenschappelijk onderzoek

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

• Je kunt verschillende typen en methoden van natuurwetenschappelijk onderzoek beschrijven.
  
  
• Je kunt een werkplan maken voor het uitvoeren van een natuurwetenschappelijk onderzoek.

Bij osmose gaat het water transport in de richting van de ... concentratie zoutmoleculen

1. Hoogste
2. Laagste

Osmose: (A) beweegt altijd naar de plek met de (B) opgeloste stoffen.

1. A: water B: meest
2. A: water B: minste
3. A: opgeloste stoffen B: meeste
4. A: opgeloste stoffen B: minste

Passief/actief transport

Water moleculen (blauw) bewegen naar links door:

1. diffusie, actief transport
2. diffusie, passief transport
3. osmose, actief transport
4. osmose, passief transport

Kalium ionen (roze) bewegen de cel uit (naar links) door:

1. diffusie, actief transport
2. diffusie, passief transport
3. osmose, actief transport
4. osmose, passief transport

Een plantencel wordt in een
oplossing gelegd. Is deze
oplossing isotoon, hypertoon of
hypotoon ten opzichte
van de plantencel?

1. Hypertoon
2. Isotoon
3. Hypotoon

Is een zoutoplossing van 30 % hypertoon, hypotoon, isotoon, of kun je dat niet weten?

1. hypertoon
2. hypotoon
3. isotoon
4. kun je niet weten

Wat gebeurt er met een dierlijke cel in een hypotone oplossing?

1. de cel barst
2. de cel blijft gelijk
3. de cel krimpt
4. de cel gaat dansen

De staat van de cellen in een plant waarvan de blaadjes slap hangen noem je:

1. turgor
2. diffusie
3. plasmolyse
4. osmose

 De rode bloedcel die zich in een HYPOTONE omgeving bevindt zie je...

1. Links
2. Rechts
3. Midden
4. -

Bij welke van de in het diagram aangegeven suikerconcentraties is de turgor van de aardappelcellen het hoogst?

1. Bij concentratie P
2. Bij concentratie Q
3. Bij concentratie R
4. Bij concentratie S

Actie

• Maken examenopgaven T1 blz.82
• Lezen basisstof 2.1 + 2.2 
• Maken + nakijken opdr. T2 1-10+13-22
• Leren voor begrippen SO: noem 2 juiste dingen per begrip
  
  
• HULP NODIG? vinger omhoog
• KLAAR? Maak de testjezelfs van T1 + voorkennistoets van thema 2

Natuurwetenschappelijk onderzoek

Soorten onderzoek:

1. beschrijvend onderzoek

2. hypothese-toetsend onderzoek

3. ontwerpend onderzoek

1. Beschrijvend onderzoek 

      - observeren

      - gegevens verzamelen (data)

      - data weergeven in schema/tekening

Natuurwetenschappelijk onderzoek

• Het gedrag van organismen
  
• Weefsels of cellen van verschillende organismen
  
• DNA van een organisme onderzoeken
  
• Inventariseren welke plantensoorten er langs de rand van een sloot groeien

2. Hypothese-toetsend onderzoek

      - hypothese opstellen

      - methode om de veronderstelling te toetsen

      - controle groep en experimenteer groep

      - data weergeven in een schema/tekening

Natuurwetenschappelijk onderzoek

Typen onderzoek

Hypothesetoetsend onderzoek: de onderzoeker bedenkt een methode om een hypothese te toetsen. Een hypothese is een mogelijke verklaring voor een waarneming van een verschijnsel of een mogelijk verband  tussen verschijnselen (gebaseerd op biologische kennis en ervaring). 

Een experiment (in laboratorium of veldsituatie):

• Experimenteergroep wordt blootgesteld aan te onderzoeken factor
• Controlegroep (blancoproef) wordt niet blootgesteld aan deze factor

Interview/online enquête: een representatieve steekproef is hierbij belangrijk (goede afspiegeling van te onderzoeken groep)

Literatuuronderzoek: gebruik maken van bestaande informatie

3. Ontwerpend onderzoek

- ontwerpen van modellen of instrumenten om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden

Natuurwetenschappelijk onderzoek

https:

Belangrijk:

Opbouw onderzoeksvraag

• Causaal verband aantonen: Wat is het effect van factor x (onafhankelijke variabele) op y (afhankelijke variabele)?
• Samenhang aantonen: Is er een verband tussen factor x en factor y?

Controleproef (blanco) + experimenteerproef 

Je mag maar één factor tegelijk onderzoeken, alle andere omstandigheden moeten gelijk zijn. Ook moeten de groepen uit grote aantallen bestaan, om zo betrouwbare resultaten te verkrijgen.  

Fasen van natuurwetenschappelijk onderzoek 

• waarneming
• onderzoeksvraag
• hypothese
• experimentele fase (werkplan)
• resultaten
• conclusie  + discussie

Natuurwetenschappelijk onderzoek

Let op het volgende:   

• niet te algemeen 
• het is een vraag, dus ?
• beperken tot 1 probleem, dus 1 variabele
• niet met ja, nee of een getal te beantwoorden
• laat de vraag beginnen met bijvoorbeeld:

Onderzoeksvraag

 

• Wat is de invloed van.... ?
• In welke mate is er een verband....?
• Hoe verhouden zich.... ?

GEEN VRAAGTEKEN, NIET ALLE PUNTEN!!!

Onderzoek Frans de Waal

Onderzoek naar de mate waarin aapjes onrechtvaardigheid afkeuren.

Welk soort onderzoek is dit?

1. Beschrijvend onderzoek
2. Hypothese-toetsend onderzoek
3. Ontwerpend onderzoek

Welke conclusie kunnen de onderzoekers trekken?

Zet de onderdelen van een verslag in de juiste volgorde

Methode

Resultaten

Conclusie

Onderzoeksvraag

Materiaal

Hypothese

Wanneer je een experiment uitvoert wordt er altijd een "blanco" of controlegroep opgenomen?
Leg uit waarom dit nodig is.