Les 1: palliatieve zorg

Wat versta jij onder palliatieve zorg?

Tekst

 kst

Definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO, 2002:

“Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.”

Verschillende fases

Curatieve fase -- gericht op genezing

  

Palliatieve fase  --  gericht op kwaliteit van leven

Terminale fase  -- gericht op de kwaliteit van sterven

De 4 fasen

• Ziektegerichte palliatie:  behandeling zonder dat genezing mogelijk is.
• Symptoomgerichte palliatie: verlichten en onder controle houden van de symptomen. 
  
• Palliatie in de stervensfase:  aandacht van kwaliteit van leven naar     kwaliteit van sterven. Deze fase duurt meestal slechts een paar dagen, de  laatste dagen voor het overlijden.
  
• Nazorg
  

 

MARKERING VAN DE TERMINALE FASE

-"SURPRISE QUESTION”

-RELATIEF KORTE PERIODE VAN PLOTSELINGE EN SNELLE ACHTERUITGANG NA EEN MIN OF MEER STABIELE PERIODE VAN DE ZIEKTE.

-EEN GELEIDELIJKE, MAAR PROGRESSIEVE ACHTERUITGANG, MET TUSSENTIJDSE ernstig ziek zijn

MARKERING VAN DE TERMINALE FASE

Niet pluis gevoel:

• Achteruitgang
  
• Gewichtsverlies
  
• Vermoeidheid
  
• Minder eten en/ of drinken
  
• Gedragsverandering
  
• Minder mobiel
  
• …………………
  

Advanced Care planning (ACP) 

Advance care planning is een proces waarbij de patiënt met zijn behandelend arts zijn wensen, doelen en voorkeuren voor zorg rond het levenseinde bespreekt en vastlegt = vroegtijdige zorgplanning.

Shared Decision Making

Gezamenlijke besluitvorming is een continu proces waarin zorg wordt afgestemd op de persoonlijke situatie en realiseerbare waarden, wensen en behoeften van de patiënt en diens naasten, bijv. over de te ondernemen acties of het te volgen behandelingsbeleid.

Palliatieve zorg & terminale zorg

rouw en verliesverwerking

Ik vind palliatieve zorg een lastig onderwerp om over te lezen en spreken

1. Ja
2. Nee
3. Soms

Wat versta jij onder palliatieve zorg?

Hoe lang duurt de palliatieve fase?

Tekst

 kst

Definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO, 2002:

“Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.”

Wanneer is iemand palliatief?

Verschillende fases

Curatieve fase -- gericht op genezing

  

Palliatieve fase  --  gericht op kwaliteit van leven

Terminale fase  -- gericht op de kwaliteit van sterven

De 4 fasen

• Ziektegerichte palliatie:  behandeling zonder dat genezing mogelijk is.
• Symptoomgerichte palliatie: verlichten en onder controle houden van de symptomen. 
  
• Palliatie in de stervensfase:  aandacht van kwaliteit van leven naar     kwaliteit van sterven. Deze fase duurt meestal slechts een paar dagen, de  laatste dagen voor het overlijden.
  
• Nazorg
  

 

MARKERING VAN DE TERMINALE FASE

-"SURPRISE QUESTION”

-RELATIEF KORTE PERIODE VAN PLOTSELINGE EN SNELLE ACHTERUITGANG NA EEN MIN OF MEER STABIELE PERIODE VAN DE ZIEKTE.

-EEN GELEIDELIJKE, MAAR PROGRESSIEVE ACHTERUITGANG, MET TUSSENTIJDSE ernstig ziek zijn

MARKERING VAN DE TERMINALE FASE

Niet pluis gevoel:

• Achteruitgang
  
• Gewichtsverlies
  
• Vermoeidheid
  
• Minder eten en/ of drinken
  
• Gedragsverandering
  
• Minder mobiel
  
• …………………
  

Advanced Care planning (ACP) 

Advance care planning is een proces waarbij de patiënt met zijn behandelend arts zijn wensen, doelen en voorkeuren voor zorg rond het levenseinde bespreekt en vastlegt = vroegtijdige zorgplanning.

Shared Decision Making

Gezamenlijke besluitvorming is een continu proces waarin zorg wordt afgestemd op de persoonlijke situatie en realiseerbare waarden, wensen en behoeften van de patiënt en diens naasten, bijv. over de te ondernemen acties of het te volgen behandelingsbeleid.

Aan welke symptomen denk je bij het onderwerp palliatieve zorg?

Symptomen en 4 dimensies

Psychisch domein:​

• Depressie​
  
• Angst​
  
• Delier
• Omgang met ziekte

Sociaal domein:

• Eenzaamheid​
  
• Financiële problemen​ 
  
• Relationele problemen​ 
  
• “Ik ben nog nodig”​
  
• Contact met naasten

Fysiek domein:

• Pijn​
  
• Benauwdheid​/kortademigheid
• Vermagering​
  
• Vermoeidheid​
• Onrust

Verwerkingsdomein:

• Spiritueel lijden​
  
• Zinloosheid​
  
• Doodsangst​
  
• Afhankelijkheid​
  
• “Ik wil niet sterven

Besluitvorming in de palliatieve fase

Verlies & rouw

Verlies en rouw

Rouwen om:​

Chronische pijn​

Chronische vermoeidheid​

Noodzaak andere leefwijze​

Verstoord zelfbeeld​

Rolverandering​

Knelpunten met werk en inkomen​

Verstoorde seksualiteit​

Verminderde levensverwachting​

Wat is rouw

een proces van aanpassen aan de situatie 

die ontstaat na verlies. 

Modellen bij rouwverwerking

1. Rouwtaken model van William Worden;

2. Fases van het rouwproces volgens Kubler-Ross;

Rouwtaken model

Taak 1. De realiteit van het verlies inzien en laten doordringen.

Taak 2. De pijn en het verdriet doorleven.

Taak 3. Het leven aanpassen.

Taak 4. Het verlies een plek geven en het leven opnieuw oppakken.

Fases van het rouwproces volgens Kubler-Ross

Fase 1: Ontkenning: gebeurt niet met mij?

Fase 2: Woede: waarom met mij?

Fase 3: Onderhandeling (marchanderen): ik beloof een beter persoon te worden als.....

Fase 4: Verdriet/depressie; ik geef het op!

Fase 5: Acceptatie: verder met het leven

Marchanderen: ”Ik beloof een betere persoon te worden als...”

In deze fase probeert men te onderhandelen. Men belooft het één te doen als er iets anders tegenover staat. Men denkt bijvoorbeeld "Als ik vanaf nu heel aardig ben voor iedereen, dan kan ik vast mijn kinderen nog wel zien opgroeien". Veelal is de hoop (op herstel) een grote drijfveer.

Gecompliceerde rouw

• Ernstige problemen met aanpassing aan het overlijden, nadat er al twaalf maanden verstreken zijn
• Rouwverwerking is gestagneerd.

Begeleiden bij rouw

• Aansluiten bij de zorgvrager en zijn situatie​ 
• Vragen durven stellen en durven beantwoorden​
  
• Dingen een naam durven geven​
  
• Luisteren en luisteren en luisteren​
  
• Waar nodig hulp inschakelen (psycholoog, geestelijk verzorger, familie etc…)​