Zintuigen/ zenuwstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Het zenuwstelsel

Centrale zenuwstelsel

Hersenen, hersenstam, ruggenmerg

Perifere Zenuwstelsel

Beweging,tast, balans, kijken en horen

Autonome Zenuwstelsel

Sympatisch ACTIE

Parasympatisch  RUST

Waarnemen

Met behulp van je zintuigen informatie verzamelen.

Wat nemen we waar?

We nemen prikkels waar.

Externe prikkels: Veranderingen in je omgeving (buiten je lichaam)

Interne prikkels: Veranderingen in je lichaam

Wat is een impuls?

Je hersenen moeten de informatie van buiten (of binnen) het lichaam wel begrijpen.  Daarom zetten je zintuigen de informatie om in een elektrisch signaal: 

Een impuls

Drempelwaarde

Waarom merk je sommige veranderingen niet?

Drempelwaarde: De minimale hoeveelheid die je nodig hebt van een prikkel, om het een impuls te laten worden.

Hersenen

Grote hersenen

• verantwoordelijke voor alle bewuste bewegingen

Kleine hersenen

• zorgen voor coordinatie van allerlei gelijktijdige werking van spieren en organen

Hersenstam

Ruggenmerg

Hersenstam

• zorgt voor veel processen, zoals bloeddruk, temperatuur, ademhaling
  

Ruggenmerg

• schakels tussen hersenen en spieren/organen

Perifere Zenuwstelsel

Vervoerders van 'prikkels' van zintuigen naar het CZS en van het CZS naar de spieren en organen

1. motoriek
2. aanraken
3. evenwicht
4. visueel
5. geluid

Autonome Zenuwstelsel

Sympatisch

ACTIE

Gaspedaal

Parasympatisch

RUST

Rempedaal

De huid

Waardoor kun je verschillende geuren onderscheiden?

reukzintuig kan wel duizend verschillende typen zintuigcellen bevatten.

ieder reukzintuigcel heeft een andere vorm aan de onderkant (receptor) waar de geur aan vast hecht.

elk soort geurdeeltje past op een bepaalde receptor

1. geurdeeltjes binden aan receptoren
2. geprikkelde reukzintuigcellen geven impulsen door
3. impulsen van de verschillende typen reukzintuigcellen worden gebundeld
4. impulsen worden doorgegeven aan de hersenen
5. de hersenen bepalen op basis van de combinatie van impulsen welke geur het is

geuren worden opgeslagen in de hersenen

Smaakzintuig

- verschil van bv zoete smaak komt

   doordat je het ook ruikt 

- je ruikt eten doordat er 

  geurstoffen in je neusholte komen

- bij het proeven van eten werken 

  reuk(neus) en smaak(tong) samen

Toonhoogte

Geluidssterkte

hoe harder de decibels, hoe sneller schade

welk geluid levert hoeveel decibel?

Traanbuis

• boven je oog zit de traanklier
• in de traanklier wordt traanvocht gemaakt
• bij het knipperen wordt er traanvocht over je ogen verspreid, je ogen drogen niet uit en spoelen kleine vuiltjes weg
• werkt ontsmettend
• zoute traanvocht ontsmet, minder kans op ooginfecties door bacteriën

• vocht en vuiltjes worden door de traanbuis afgevoerd naar je neus
• je kunt de twee openingen van de traanbuis zien
• bij huilen maakt de traanklier heel veel traanvocht, traanbuisjes stromen dan over

Hoe werken je ogen

• 3 lagen

• buitenste laag: harde

oogvlies

• middelste laag: vaatvlies
• binnenste laag: netvlies
• oog is opgevuld met het

glasachtig lichaam

Harde oogvlies

• buitenste vlies van je oogbol
• wit(oogwit), stevig,

beschermt alles wat in je
oog ligt

• gedeelte voor de iris is

doorzichtig: hoornvlies

• licht komt door het

hoornvlies naar binnen

Vaatvlies

• middelste laag
• hierin zitten bloedvaatjes
• via bloed- alle stoffen die het

oog nodig heeft

• voorkant van je oog is het

gekleurd = iris

• iris-opening in vaatvlies= pupil, hier komt licht doorheen

rode ogen

op foto's zie je soms rode ogen, dit is het vaatvlies.

Gele vlek

• plaats recht achter de pupil
• hiermee zie je het best, hier

zitten namenlijk de meest
lichtgevoelige zintuigen

Blinde vlek: hier ziet de oogzenuw vast aan de oogbol, hier zit geen netvlies met zintuigcellen

oogspieren

• oogbollen zitten met spieren
vast aan de oogkassen.
• door de spieren kan je oog
alle kanten opdraaien
• oogkassen zijn opgevuld met
vetweefsel, dit vet vormt een
stootbuffer voor de oogbollen

Hoe zie je kleuren?

• overdag kleur en bij donker alleen grijstinten.
• netvlies heeft twee soorten zintuigcellen: staafjes en kegeltjes
• met de kegeltjes zie je scherper dan met de staafjes.
• meeste kegeltjes in de gele vlek

staafjes en kegeltjes

staafjes

werken bij weinig licht en geeft zwart, wit en grijstinten weer

kegeltjes

werken overdag bij veel licht

geeft kleuren weer.

Waardoor zie je scherp

• lens maakt het beeld scherp

op je netvlies

• beeld is veel kleiner , op z'n

kop en in spiegelbeeld

• hersenen vertalen het beeld
• je ziet nu ware grootte en

rechtop

• je ziet niet alleen van dichtbij scherp, ook van veraf.
  
• dit kan doordat je je ooglens boller en platter kunt maken. 
  
• de lens kan van vorm veranderen doordat hij elastisch is.
  

scherp zien

bolle lens: 

voorwerp van dichtbij scherp
platte lens: 

voorwerp van veraf scherp

accommoderen:

het platter en boller maken van de ooglens

wanneer een bril?

• niet scherp ziet
• twee oorzaken:
- ooglens kan zich niet goed
plat of bol maken
- vorm van je oogbol is niet
goed
• jonge mensen vaak
verkeerde vorm