Medicatie farmacokinetiek okt 2021

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Toedienen van medicijnen

Uitzetten van medicatie

* Controleren, observeren en registreren.

* Je moet bevoegd en bekwaam zijn om medicatie te mogen uitzetten en/of toe te dienen.

* Altijd gegevens checken van de zorgvrager, het medicijn en de manier van toediening.

Regel van vijf

Noteer de 5 punten waarop je medicatie controleert

vijf keer juist

1. Is dit de juiste zorgvrager?

2. Is dit het juiste medicijn?

3. Is dit de juiste dosering?

4. Is dit de juiste toedieningsvorm?

5. Is dit het juiste moment van toedienen?

Toedienen

* Je mag een zorgvrager niet dwingen om medicatie in te nemen, alleen bij uitzonderingen. 

* Enteraal en parenterale toediening.

Wat betekent enterale toediening?

1. via de huid
2. via de mond
3. alles via het maag-darmkanaal
4. per injectie

Wat betekent parenterale toediening?

1. via de mond
2. via de anus
3. alles via het maag-darmkanaal
4. alles buiten het maagdarmkanaal om

Enteraal en parenteraal

Enterale toediening: medicatie die via de mond ( per os of oraal of de darmen (rectaal) worden toegediend. (via maag- darmkanaal)

Parenterale toediening: medicatie die buiten het maag- darmkanaal worden toegediend.

toedieningsvormen

Zoek/bedenk zoveel mogelijk toedieningsvormen en noteer deze onder de juiste categorie.

Absorptie

= Opname van het geneesmiddel.

Resorptiesnelheid: de snelheid waarmee de stof door de darmwand in de bloedbaan kan worden opgenomen. 

Resorptiefractie: de hoeveelheid van het toegediende geneesmiddel wat in het bloed terecht is gekomen.

( De opname kan op oudere leeftijd verminderen doordat de darmwand minder goed toelaatbaar wordt, de bloedvoorziening in de darm slechter en de peristaltiek veranderd is). 

Distributie

= verdeling van het medicijn in het lichaam nadat het de eerste passage door de lever heeft doorstaan. ( first pass effect)

Elk geneesmiddel heeft zijn eigen verdelingspatroon. De een richt zich op een specifiek orgaan, anderen worden verdeeld over meerdere weefsels. Bij verdeling in een specifiek orgaan kan er stapeling ontstaan. 

First pass effect

* Geneesmiddelen die via de mond, worden opgenomen door de maagwand of de darmvlokken, daarna gaan ze eerst door de lever, vandaar deze naam.

* Direct na opname wordt al een gedeelte van het medicijn door de lever onwerkzaam gemaakt. 

* Bij ouderen neemt de stofwisseling in de lever af, hierdoor verloopt de omzetting van geneesmiddelen iets trager.

hoe kun je het first pass effect omzeilen?

Plasmaspiegel

De hoeveelheid van een geneesmiddel wat uiteindelijk in het bloed terecht komt, is afhankelijk van de dosis, de resorptie door de darm en de hoeveelheid die wordt omgezet tijdens de eerste passage door de lever. De hoeveelheid van een medicijn in het bloed wordt de plasmaconcentratie of plasmaspiegel genoemd.

Halfwaardetijd

= de tijd die nodig is om de concentratie in het plasma met de helft te verminderen.

Na nog eens dezelfde tijd wordt de helft van de vorige concentratie bereikt. etc. 

MEC

Minimale Effectieve Concentratie

De hoeveelheid die je minimaal moet hebben om effect te bereiken van een geneesmiddel.

Het gebied tussen de MEC en de MVC noemen we de therapeutische breedte. 

MVC

Maximale Veilige Concentratie

De maximale hoeveelheid van een geneesmiddel. Daarboven kan er vergiftiging ( toxisch) optreden of zelfs een dodelijke ( letale) afloop.

Cumulatie= ophoping. Als een middel te vaak of te snel gegeven wordt na de vorige dosis kan ophoping ontstaan. ( kan de toxische spiegel ontstaan)

Eliminatie

= verwijdering/uitscheiding

Dit kan plaatsvinden door metabolisme of excretie.

Metabolisme

Omzetting vind plaats in de lever. Het geneesmiddel verdwijnt uit het plasma en er komen metabolieten voor in de plaats. Verlaten via de nieren of de gal en de darmen het lichaam.

Dus

1. inname geneesmiddel

2. opname geneesmiddel ( absorptie)

3. verdeling over het lichaam ( distributie)

4. omzetting van de stof in de lever ( metabolisme)

5. Uitscheiding ( excretie)

Wat ook nog belangrijk is....

* Gewenning: voor het beoogde effect zijn er steeds grotere hoeveelheden nodig van een bepaald medicijn.

* Verslaving: geestelijk of lichamelijk afhankelijk van een bepaald medicijn.

* Interactie: Voeding en geneesmiddelen kunnen elkaar beïnvloeden. 

* Resistentie: ongevoeligheid tegen een bepaald medicijn. 

* Cumulatie: ophoping van een medicijn in het lichaam.

Tip......

* Lees de theorie nog eens goed door. Licentie en de PDF op onderwijs online.

* Bekijk de filmpjes meerdere keren.

* Je hoeft niet alles precies te weten als je maar de logica snapt.

Distribueren

* Medicatie die is uitgezet, voorverpakt ga je geven aan de zorgvrager.

* check en re-check.

* Vijf keer juist regel!