3 en 4: strafrecht de opsporing + de rechtszaak

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Deze les:

Huiswerk bespreken

Instructie hoofdstuk 3 en 4 

Uitleg en werken aan de PO Fake News

Opdracht 8, 9, 10 en 13 (blz. 24, 25 en 29)

Strafrecht: de opsporing en de rechtszaak 

• Hoever mag de politie en het OM gaan tijdens zaken?
• Wat gebeurt er als een strafzaak bij de rechter komt?
• Wat willen we met straffen bereiken?
  

De overheid moet zorgen voor veiligheid van burgers en rechtshandhaving. Hiervoor heeft de overheid het geweldsmonopolie gekregen. Naast rechtshandhaving is er ook rechtsbescherming; Dit wil zeggen dat de grondwet burgers beschermt tegen andere burgers en de overheid.

Overtredig of misdrijf?

Overtreding: Lichte strafbare feiten (max. 1 jaar vast) 

Misdrijf: Ernstige strafbare feiten (max. levenslang vast)

Criminaliteit = alle misdrijven die in de wet staan.

Geef bij de volgende afbeeldingen aan of het gaat om een overtreding of misdrijf.

Sleep het juiste woord naar de juiste afbeelding.

Mishandeling

Vuil op straat dumpen

Door rood lopen

Misdrijf

Overtreding

Na een misdrijf: verschillende rollen

Politie

Officier van Justitie (Openbaar Ministerie)

Rechter

Rol politie

• Verzamelt informatie over het strafbare feit 
• Legt alle gegevens vast in een proces-verbaal

Rol OvJ

• Leidt het opsporingsonderzoek
• Beslist of verdachte naar de rechter gaat
• Eist in een rechtszaak de straf 
• Zorgt dat de straf wordt uitgevoerd.

Rechter

• Stelt vast of de verdachte schuldig is. 
• Legt een straf op.

Fasen in het strafproces

1. Aanhouding.
2. Opsporing onder leiding van een officier van justitie.
3. Vervolging door het Openbaar Ministerie.
4. Berechting door een rechtbank.
5. Eventueel hoger beroep. 
6. Uitvoering van de opgelegde straf.

Kijkvragen 

Wat zie je in het filmpje? 

Welke bevoegdheden van de politie zie je?

https:

Bevoegdheden politie

Zonder toestemming van openbaar ministerie mag de politie:

• Verdachte staande houden en aanhouden
  
• Fouilleren
• Verdacht 9 uur vasthouden op het bureau
• In beslag nemen van bewijsmateriaal
  

Met toestemming:

• Huis binnen gaan
• Afluisteren telefoongesprekken/aftappen internetverkeer
• preventief fouilleren
• Langer dan 9 uur vasthouden
• infiltratie
  

0

De rechtszaak (1)

• Opening: De identiteit verdachte vaststellen + uitleg over het verloop van de rechtszaak.
• Tenlastelegging: De officier van justitie leest de aanklacht voor.
• Onderzoek door de rechter: De rechter stelt vragen aan advocaat, verdachte, getuigen en officier. Getuigen moeten de waarheid te spreken. Als ze dit niet doen plegen ze meineed. Verdachten hoeven niet de waarheid te spreken en hebben zwijgrecht.

De rechtszaak (2)

• Requisitoir: De officier van justitie geeft aan waarom de verdachte schuldig is en vraagt de rechter om strafeis.
• Pleidooi: Advocaat houdt pleidooi waarin hij verdachte verdedigt. Hij zal om vrijspraak of een lagere straf vragen.
• Laatste woord: De verdachte mag als laatste zijn excuses aanbieden of zijn onschuld proberen te bewijzen.
• Vonnis: De rechter doet zijn uitspraak.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Griffier

publiek

advocaat

rechter

bode

verdachte

slachtoffer

officier van justitie

pers

parket politie

Waarom straffen?

• Afschrikking
• Verbetering (Resocialisatie)
• Veiligheid
• Wraak en vergelding + voorkomen van eigenrichting

Verzin met je buurman/buurvrouw bij elke reden een situatie.

Daarna bespreken we het klassikaal.

Welke straffen zijn er?

• Vrijheidsstraf: maximaal levenslang. (na 25 jaar herbeoordeling)
• Taakstraf: leerstraf of werkstraf.
• Geldboete: in 2017 maximaal € 820.000
• Bijkomende straffen: altijd in combinatie met een andere straf. Bv. ontzegging van de rijbevoegdheid of ontzetting uit een beroep.

Praktische Opdracht 

Fake News 

Groepjes van 4 

Deadline: 11 december.

Punten: 20

(tellen mee voor het puntentotaal van jullie PO maatschappijleer, een examenonderdeel, dus doe goed je best!)

Voor nu: Speel de game van Drog:

https://www.slechtnieuws.nl/#intro. 

Verwerk de eerste vijf tactieken van fake news in jullie artikelen.