6.2 Voedselrelaties en kringlopen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Ecologie

Ecologie

Ecologie is de studie van hoe planten, dieren en andere organismen met elkaar en met hun omgeving omgaan. Het kijkt naar hoe ze elkaar beïnvloeden en hoe dingen zoals het weer en de grond invloed hebben op het leven.

Waarom is het belangrijk om organismen in hun omgeving te onderzoeken?

6.2 Voedselrelaties en kringlopen

Als een organisme wordt opgegeten, komen de energierijke stoffen terecht in de volgende schakel van de voedselketen. In een ecosysteem doorloopt elke stof een kringloop.

• Producenten, consumenten en reducenten
  
• De kringloop van koolstof
  
• Wel en niet afbreekbaar

Leerdoelen

• Je kunt de groepen organismen in de kringloop van stoffen onderscheiden.
• Je kunt de kringloop van koolstof beschrijven.
  
• Je kunt biologisch afbreekbaar afval en niet-biologisch afbreekbaar afval onderscheiden.

De kringloop van stoffen

Planten (producenten) maken voedsel door fotosynthese en vormen de eerste schakel in een voedselketen.

Dieren (consumenten) eten planten of andere dieren en bevinden zich in de tweede en volgende schakels.

Reducenten, zoals bacteriën en schimmels, breken dode resten af en zetten ze om in mineralen, water en koolstofdioxide.

Deze stoffen worden opnieuw door planten gebruikt, waardoor er een kringloop in de natuur ontstaat.

Bestudeer in 3 min: 

de begrippen en de kringloop (inclusief waar de pijlen naartoe gaan)

Planten (producenten) maken voedsel door fotosynthese en vormen de eerste schakel in een voedselketen.

Dieren (consumenten) eten planten of andere dieren en bevinden zich in de tweede en volgende schakels.

Reducenten, zoals bacteriën en schimmels, breken dode resten af en zetten ze om in mineralen, water en koolstofdioxide.

Deze stoffen worden opnieuw door planten gebruikt, waardoor er een kringloop in de natuur ontstaat.

Koppel het juiste organisme aan de juiste schakel (T1)

Producent

Consument

Consument

Reducent

De kringloop van koolstof

1. Koolstofdioxide uit de lucht wordt door planten opgenomen en gebruikt bij fotosynthese om glucose en zuurstof te maken.
2. De koolstof uit koolstofdioxide komt terecht in glucose en andere energierijke stoffen in planten.
3. Planten en dieren gebruiken glucose als brandstof, waarbij koolstofdioxide vrijkomt.
4. Dit koolstofdioxide wordt weer aan de lucht afgegeven, waardoor de koolstofkringloop in stand blijft.

Probeer in 2 min te begrijpen: 

Wanneer fotosynthese en verbranding plaatsvindt;
In welke vorm de koolstof zich bevindt.

Sleep de woorden naar de juiste plekken in de koolstof kringloop

Fotosynthese

verbranding

glucose

plantaardige energierijke stoffen

energierijke stoffen in bacterie en schimmels

energierijke stoffen in dieren

verbranding

verbranding

Biomassa is de totale hoeveelheid energierijke stoffen (zoals koolhydraten, eiwitten en vetten) in een organisme of een groep organismen.

In een voedselketen neemt de biomassa, de totale hoeveelheid energierijke stoffen in organismen, af in elke volgende schakel.

Wel en niet afbreekbaar

Biologisch afbreekbaar afval, zoals plantenresten en papier, wordt door reducenten afgebroken, terwijl niet-biologisch afbreekbaar afval, zoals glas, metaal en kunststoffen, niet vanzelf afbreekt.

Zware metalen en giftige stoffen komen via planten in de voedselketen terecht, omdat dieren ze niet kunnen kwijtraken. Door opeenhoping (accumulatie) krijgen dieren aan het einde van de voedselketen steeds meer gifstoffen binnen, wat gevaarlijk voor ze kan zijn.

Plenda

Bio M 6.2 sv niet (blz )

Samenvatting | 

Planten (producenten) maken voedsel door fotosynthese en vormen de eerste schakel in een voedselketen. Dieren (consumenten) eten planten of andere dieren en geven koolstofdioxide af bij verbranding. Reducenten, zoals bacteriën en schimmels, breken dode resten en uitwerpselen af en zetten deze om in koolstofdioxide, mineralen en water. Deze stoffen worden opnieuw door producenten gebruikt, waardoor er een kringloop ontstaat. 

In de koolstofkringloop komt koolstof via fotosynthese in planten en wordt het door dieren opgenomen, waarna het bij verbranding weer als koolstofdioxide in de lucht komt. Biologisch afbreekbaar afval, zoals plantenresten en papier, kan door reducenten worden afgebroken. Niet-biologisch afbreekbaar afval, zoals glas, metaal en kunststoffen, breekt niet vanzelf af. Alle stoffen in een ecosysteem doorlopen een kringloop en worden steeds hergebruikt.

Leerdoelen

• Je kunt de groepen organismen in de kringloop van stoffen onderscheiden.
• Je kunt de kringloop van koolstof beschrijven.
  
• Je kunt biologisch afbreekbaar afval en niet-biologisch afbreekbaar afval onderscheiden.

Planten gebruiken fotosynthese om glucose en zuurstof te maken.

1. Juist
2. Onjuist

Dieren nemen direct koolstofdioxide uit de lucht op als energiebron.

1. Juist
2. Onjuist

Dieren nemen direct koolstofdioxide uit de lucht op als energiebron.

Dieren krijgen koolstof binnen via voedsel (via planten of andere dieren).

In een voedselketen zijn planten altijd de eerste schakel.

1. Juist
2. Onjuist

Reducenten breken dode resten af en zetten ze om in nuttige stoffen.

1. Juist
2. Onjuist

De koolstofkringloop zorgt ervoor dat koolstof nooit verloren gaat.

1. Juist
2. Onjuist

Kunststoffen zijn biologisch afbreekbaar en worden door reducenten afgebroken.

1. Juist
2. Onjuist

Kunststoffen zijn biologisch afbreekbaar en worden door reducenten afgebroken.

Kunststoffen breken niet vanzelf af

Bij verbranding van glucose in organismen komt zuurstof vrij.

1. Juist
2. Onjuist

Bij verbranding van glucose in organismen komt zuurstof vrij.

Er komt koolstofdioxide vrij

Consumenten eten alleen producenten.

1. Juist
2. Onjuist

Consumenten eten alleen producenten.

Consumenten kunnen ook andere consumenten eten

Afval van glas, metaal en steen is niet-biologisch afbreekbaar.

1. Juist
2. Onjuist

De kringloop van stoffen is essentieel voor het voortbestaan van ecosystemen.

1. Juist
2. Onjuist