Paragraaf 8.2/8.3: Oorzaak van gedrag/ Aangeboren en aangeleerd gedrag 3B

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Welkom allemaal!

Let op de volgende punten:

• Pak je boek 
• Schrift en pen voor aantekeningen
• Mobiel in de kluis!

Mooi! Dan gaan we beginnen!

Wat gaan we doen?

• Herhaling paragraaf 8.1

• Uitleg:
• Paragraaf 8.2: Oorzaak van gedrag

• Paragraaf 8.3: Aangeboren en aangeleerd gedrag

• Zelfstandig werken paragraaf 8.2 en 8.3

Paragraaf 8.2: Oorzaken van gedrag

Lesdoel

1. Ik kan beschrijven waardoor gedrag wordt veroorzaakt en hierbij sleutelprikkels en supranormale prikkels onderscheiden.

Waarnemen en prikkels

Waarnemen = het reageren op prikkels uit de omgeving

Prikkel= een invloed uit de omgeving op een organisme

zintuigcellen maken impulsen

impulsen gaan via de zenuwen

Oorzaak van gedrag

Gedrag ontstaat doordat mensen en dieren reageren op inwendige en uitwendige prikkels.

Inwendige prikkel -> komt vanuit het lichaam 

• Honger of dorst
  
• Sexuele drift (hormonen)
  
• Agressie
  

Uitwendige prikkel -> komt van buiten

• Geuren
• Geluiden
• Smaak

Van prikkel tot respons

Motivatie

Motivatie:  is de bereidheid om bepaald gedrag te verrichten

Motivatie

Aanleiding gedrag

Gedrag is vaak gevolg van bepaalde prikkels. 

Prikkels die altijd leiden tot bepaald gedrag zijn sleutelprikkels. 

Sleutelprikkels

Sleutelprikkel = prikkel die een bepalende rol speelt bij het veroorzaken van een bepaald gedrag.

Supranormale prikkel

Supranormale prikkel = prikkel die sterker respons veroorzaakt dan de normale sleutelprikkel

Consumentengedrag beïnvloeden

In reclames wordt gebruik gemaakt van supranormale prikkels

Consumentengedrag

Consumentengedrag = Gedrag van mensen die producten kopen

Reclames gebruiken sleutelprikkels en supranormale prikkels om mensen over te halen product te kopen

Bij mensen

Sleutelprikkel	Supranormaleprikkel
Kleur van lippen	Rode lippen
Lange benen	Op hakken lopen
Brede schouders	Gespierde mannen

Lesdoelencheck:

Kan ik:

-omschrijven wat gedrag is en hoe gedrag wordt bestudeerd?

-beschrijven waardoor gedrag wordt veroorzaakt en hierbij sleutelprikkels en supranormale prikkels onderscheiden?

Hoe heet een opeenvolging van handelingen waarbij het effect leidt tot een volgende handeling?

Wat is ethologie?

1. Het bestuderen van gedrag
2. Het beïnvloeden van gedrag
3. Het gedrag van dieren veranderen
4. Het gedrag van mensen veranderen

Inwendige prikkel

Uitwendige prikkel

angst

honger

geur

geluid

dorst

kou

verliefdheid

licht

woede

sleutelprikkel

supranormale prikkel

Respons

Prikkel

Wat is de prikkel en de respons voor de buffel?

Respons

Prikkel

Een prikkel van buiten het organisme heet een .........

1. Inwendige prikkel
2. Binnenprikkel
3. Uitwendige prikkel
4. Sleutelprikkel

De prikkel 'motivatie' is een voorbeeld van een ... ?

1. Uitwendige prikkel
2. Inwendige prikkel
3. Sleutelprikkel
4. Sperren

Dit plaatje is een ..... prikkel voor de vader & moeder vogel.

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Waar zie je hier een voorbeeld van?

1. inwendige prikkel
2. uitwendige prikkel
3. sleutelprikkel
4. supranormale prikkel

Honger is een?

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel

Een prikkel die altijd dezelfde reactie oproept, noemen we....

1. Inwendige prikkel
2. Uitwendige prikkel
3. Sleutelprikkel
4. Signaal

Paragraaf 8.3: Aangeboren en aangeleerd gedrag

H8.3 Aangeboren of aangeleerd gedrag

Lesdoelen

1. Ik kan de factoren noemen waardoor gedrag wordt bepaald.

2. Ik kan verschillende vormen van leren beschrijven.

Gedrag 

alles wat een mens of dier doet

soms erfelijk bepaald: 

erfelijke factor (genen)

Gedrag

combinatie van: 

erfelijke factoren                                    leerprocessen

     aangeboren gedrag                             aangeleerd gedrag

Bij dieren ook wel                                                                      

 het instinct genoemd                                                                      

00:40

Is het piepen van de kuikens aangeboren of aangeleerd gedrag?

1. aangeboren gedrag
2. aangeleerd gedrag

01:05

Wat is inprenting, denk je?

  leerproces: inprenting 

Een korte periode (de gevoelige periode)
waarin bepaalt gedrag wordt geleerd. 

Bijvoorbeeld het herkennen van je ouders. 

leerproces: conditionering

Aanleren van gedrag door een beloning of straf. 

nieuw verband wordt aangeleerd 

nieuw gedrag wordt aangeleerd 

leerproces: gewenning

Een reactie op een prikkel wordt aan- of afgeleerd
door de prikkel te herhalen.

leerproces: trial and error

proefondervindelijk leren:

leren door toevallige ontdekkingen. 

Youtube
Thorndikes Puzzle box

Zebrarups eet Sint Jakobskruid. 

Vogels vinden hem niet lekker

Lesdoelencheck:

Kan ik:

- de factoren noemen waardoor gedrag wordt bepaald?

- verschillende vormen van leren beschrijven?

Aan de slag!

Wat:

Paragraaf 8.2: opdrachten 1 t/m 8

Paragraaf 8.3: opdrachten 1 t/m 7

Hoe:

Alleen of in tweetallen

Hulp nodig? Zoek het op in je boek of vraag om hulp

Klaar? Maak een samenvatting en een begrippenlijst paragraaf 8.2 en 8.3. Extra verdieping  --> Biologiepagina.nl

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!