Column les 5: aantrekkelijk schrijven

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Column

Vorige les(sen)

• Hebben we het gehad over het bouwplan.
• Hebben we het gehad over de inleiding en het slot.
• Hebben we het gehad over een anekdote, een mijmering en een dialoog.

De les

• Het middenstuk
  
• Plan van aanpak
  
• Rubric
  

Dialoog

• Een dialoog is het uitwisselen van zinnen die letterlijk in je verhaal uitgesproken worden: eerst zegt persoon A iets, dan persoon B. Je schrijft dus een gesprek uit.
• Voorbeeld: Wacht eens even, dacht ik. 'Waarom heb jij je huiswerk niet gemaakt?' Het bleef even stil, maar toen kwam het antwoord. '... ..... ..... ......'
  

Mijmering/anekdote

• Een mijmering is voor jezelf een beetje rustig nadenken. 
• Voorbeeld: `mijmeren over je eerste verliefdheid`
  
• Een anekdote is een kort onthullend verhaal over een (al dan niet opmerkelijke) gebeurtenis die jij hebt meegemaakt. 
• Het verhaal verklaart meestal een fenomeen of een karaktereigenschap.
  

Gesproken column

• Jullie gaan zo luisteren naar een column van Marcel van Roosmaalen
  

• Vraag jezelf de volgende punten af. 
• Is het een mijmering, een anekdote of dialoog?
• Wat is de boodschap van het verhaal (hoofdgedachte)?
• Hoe begint Marcel van Roosmaalen zijn column?
• Welke beeldspraak gebruikt Marcel van Roosmalen.

Wat is de boodschap van Marcel van Rosmaalen?

Hoe begint Marcel van Roosmalen zijn column en hoe sluit hij af?

Welke beeldspraak komt terug in deze column?

Bouwplan

• Net als bij vorige schrijfopdrachten maak je ook nu weer gebruik van een bouwplan.
• Op de toets vul je deze in.
  

Aantrekkelijk schrijven, de inleiding

Neem het 'skelet' van je bouwplan over en start:

• In de inleiding introduceer je het onderwerp. 
• De belangrijkste functie van de inleiding is de lezer te boeien. 
• In de inleiding beslist de lezer of hij verder gaat lezen of niet. 
  

De inleiding

• Begin met een ongebruikelijk detail.
• Probeer de lezer te choqueren, te amuseren of op het verkeerde been te zetten.
• Citeer een beroemd persoon.


• Begin met een pakkende anekdote over het onderwerp.
• Start met één of enkele opmerkelijke feiten, bijvoorbeeld statistische gegevens.
• Start met een aantal vragen.
• Start met een actualiteit.
• Start met een stukje geschiedenis.
• Start met een voorbeeld.

Aantrekkelijk schrijven, het middenstuk

• In het middenstuk verwerk je de informatie die je hebt verzameld. Hoe pak je dit aan?
• Stap 1: Begin met het uitschrijven van je bouwplan (per invalshoek een alinea) zonder hier al te veel bij na te denken.
• Aanpassen, schrappen en veranderen komen later in het schrijfproces aan bod!

• Stap 2: Wanneer alles op papier staat, lees jij je tekst nog eens door. Waarschijnlijk valt het je op dat het nog geen lopend geheel is. 
• De verschillende alinea’s sluiten nog niet echt op elkaar aan. Daar ga je nu verandering in aanbrengen.
  

Aantrekkelijk schrijven, het middenstuk

• Stap 3: Staat de kernzin van iedere alinea op één van de voorkeursplekken (eerste, tweede of laatste zin van de alinea)? 
• Het makkelijkste is om iedere alinea te beginnen met een kernzin.

• Stap 4: Wel kun je de kernzin laten voorafgaan door een overgangszin, waarin je door middel van een signaalwoord het verband met de vorige alinea/alinea’s aangeeft.

Aantrekkelijk schrijven, het middenstuk

• Stap 5: Je bekijkt welke verbanden er bestaan tussen de verschillende alinea’s. Op welke manier staan de verschillende invalshoeken in verband met elkaar? Zijn de verschillende informatiebronnen het met elkaar eens of is er juist sprake van een tegenstelling? 

• Kijk eens hoe de alinea’s op elkaar aansluiten. Wat betekent dit voor het gebruik van signaalwoorden? Welke signaalwoorden zou je kunnen gebruiken in de overgangszinnen?
  

Aantrekkelijk schrijven, het middenstuk

• Stap 6:  Kijk goed naar je taalgebruik. Heb je figuurlijk taalgebruik toegevoegd? Heb je functionele bijvoeglijke naamwoorden gebruikt?
  

Aantrekkelijk schrijven, het slot

• Het slot is meer dan een samenvatting van het voorgaande. 
• Als het goed is, komen de hoofdpunten van je tekst in je slot bij elkaar en worden deze aan elkaar verbonden.

• Voorkom dat je slot een herhaling wordt van wat je al gezegd hebt. 
• Probeer er iets pakkends van te maken, iets wat blijft hangen. 
• Daarbij is de slotzin (de uitsmijter, een laatste krachtige zin) het belangrijkste. 
  

Aantrekkelijk schrijven, het slot

• Je kunt bijvoorbeeld eindigen met:
• Een voorspelling.
• Een vraag of meerdere vragen.
• Een aanbeveling, een advies, een aansporing.
• Een samenvatting.
• Een conclusie.
• Een afweging.

Check

• Bestaat uit 5 alinea's. Een inleiding, een middenstuk en een slot.
• Iedere alinea bestaat uit 5 of 6 zinnen.
• Denk aan je titel (passend en pakkend)
• Denk aan je tussenkopjes boven alinea 2,3,4
  

Beoordelingsformulier

• Je kunt per onderdeel maximaal 5 punten scoren.

•  Eigen rubric ontvangen via SOM berichten.

Opdracht met 4

• Pak je gemaakte bouwplan + column erbij van het huiswerk erbij.
  
• Lees alle gemaakte columns van elkaar (draai door met laptop)
  
• Beslis als groepje wie volgens jullie de beste column heeft en waarom.
  

•  Pak nu in SOM - berichten de rubric erbij. 
  
• Beoordeel samen in een rubric die beste column en geef zo het echte cijfer.
  

Zelf aan de slag!

Lees nu zelf ten minste 4 van onderstaande columns, maak daarna de vraag op de volgende slide.

1. https://www.nrc.nl/nieuws/2023/02/04/lobbyend-liegbeest-a4156172 

2. https://www.telegraaf.nl/vrouw/1357650013/een-vierdaagse-schoolweek-laat-leraren-fulltime-gaan-werken

3. https://www.nrc.nl/nieuws/2023/02/13/laat-zien-dat-fossiele-bedrijven-niet-ongrijpbaar-zijn-a4156912

4. https://www.telegraaf.nl/vrouw/2116277295/eerste-jeugdliefde-is-tot-mislukken-gedoemd

5. https://www.telegraaf.nl/vrouw/1167324393/levenswijsheden-worden-in-bakken-over-ons-uitgestort

6. https://www.nrc.nl/nieuws/2023/02/09/schuif-misbruikte-kinderen-niet-opzij-maar-luister-naar-hen-a4156743

Tips van Rosanne Hertzberger

https://www.schrijfvis.nl/column-schrijven/?fbclid=IwAR3FCsIZCNsuQFFugdJxv

Wat valt je op aan de columns?
Qua onderwerpen en opbouw.

Opdracht: bouwplan invullen + column schrijven

1. Verkiezingen.

22 november werd er gestemd. PVV was de grote winnaar. Schrijf een bouwplan en column over dit onderwerp. Wat vind jij eigenlijk van de verkiezingen en wat vind jij van de uitslag? Schrijf een column in de vorm van een mijmering, dialoog of anekdote. https://nos.nl/collectie/13958/artikel/2498924-politieke-aardverschuiving-pvv-veruit-de-grootste-coalitie-afgestraft

2. De brief

Je hebt op school  onlangs een e-mail ontvangen, die niet voor jou bedoeld was, maar voor je klasgenoot. Je komt onverwacht ‘iets’ te weten over hem/haar. Je schrijft een column in de vorm van een mijmering, dialoog of anekdote.

3. bedtijd
Het was laatst wereld slaapdag. Ook de slaaptijden voor kinderen worden besproken, maar waarom krijgen kinderen een slaaptijd en heeft een slaaptijd nut? Je schrijft een column in de vorm van een mijmering, dialoog of anekdote.

https://jeugdjournaal.nl/artikel/2467781-waarom-moeten-kinderen-vroeg-naar-bed.html

Bekijk de eisen op de volgende slide.

Tips en voorbeelden

Lees onderstaande columns:

1. https://www.nrc.nl/dossier/column
   
2. https://www.gelderlander.nl/nynke
   
3. https://www.volkskrant.nl/columns/Paulien
   
4. https://www.youp.nl/columns
   
5. https://www.nrc.nl/nieuws/2010/10/22/klantenservice
   
6. https://www.nrc.nl/nieuws/2018/01/05/vlogt
   

a1587330?fbclid=IwAR2Tr5HtsAmFQXTpirHA

1. https://www.at5.nl/artikelen/186874/youp
   

Tips van Rosanne Hertzberger

https://www.schrijfvis.nl/column-schrijven/?fbclid=IwAR3FCsIZCNsuQFFugdJxv