Oncologie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Wat weten jullie over oncologie?

Waar denk je aan bij kanker?

0

Kankercel

1. DNA van enkele cellen is beschadigd
2. Mutatie (gezonde cellen krijgen een signaal om te stoppen met celdeling, kankercellen niet)
3. Cellen blijven zich delen, zonder remming
4. Nieuwe kopieën van cellen hebben dezelfde beschadiging in DNA
5. Ophoping van cellen = tumor

In het begin kan het lichaam de kankercellen nog opruimen, daarom zijn er nog geen klachten in het begin en daarom geen veranderde waarde in bloedbeeld.

Risicofactoren

1. Leeftijd 
   
2. Geërfd DNA 
3. Infecties (bijv. HPV)
4. UV-straling en ioniserende straling
5. Kankerverwekkende chemicaliën
6. Leefstijl (overgewicht, roken)

Leeftijd: (hoe meer celdelingen, hoe grotere kans op fouten)

Mensen die op jonge leefstijd radiotherapie hebben gekregen, krijgen later vaker kanker dan mensen die geen radiotherapie hebben ondergaan.

Stoffen: asbest, roken, alcohol

De 9 - alarmsignalen

1. Blijvende hoest, soms met ophoesten van bloed en slijm of heesheid

2. Slikproblemen

3. Moedervlekken die er afwijkend uitzien

4. Een schilferende plekje op de huid

5. Een knobbeltje ergens in het lichaam

6. Ongewoon vaginaal bloedverlies (vrouwen) of zaadbalklachten (mannen)

7. Problemen bij of veranderingen van de ontlasting

8. Problemen of veranderingen bij het plassen

9. Gewichtsverlies zonder aanleiding

Vormen van kanker

• Carcinomen Bijv. huidkanker, longkanker, dikke darmkanker, maagkanker, borstkanker, prostaatkanker.
• Sarcomen Bijvoorbeeld een osteosarcoom is een kanker van botweefsel.
  
• Leukemieën en lymfomen  Bijvoorbeeld leukemie is een kanker van de cellen die de witte bloedcellen maken.
  
• Pla

Carcinomen zijn kankers die ontstaan uit cellen die lichaamsoppervlakken bekleden of de bekleding van een klier vormen. (Bijv. huidkanker, longkanker, dikke darmkanker, maagkanker, borstkanker, prostaatkanker)

Sarcomen zijn kankers die ontstaan uit cellen die het bind- en steunweefsel vormen, zoals botten en spieren. Bijvoorbeeld een osteosarcoom is een kanker van botweefsel.

Leukemieën en lymfomen zijn kankers uitgaande van de cellen in het beenmerg en en de lymfeklieren. Bijvoorbeeld leukemie is een kanker van de cellen die de witte bloedcellen maken.

cytostatica

Mammacarcinoom

Maak de zin af:
Borstkanker komt in
Nederland voor bij

1. 1 op de 10 vrouwen
2. 1 op de 12 vrouwen
3. 1 op de 4 vrouwen
4. 1 op de 7 vrouwen

Feiten

• Borstkanker is de meest voorkomende kanker bij vrouwen
• 1 op de 7 vrouwen krijgt borstkanker
• 1 op de 27 vrouwen overlijdt aan borstkanker
•  BVO vrouwen tussen 50-75 jaar elke 3 jaar

Bron: Borstkanker.nl, volksgezondheidenzorg.info, NKR

Cijfers 

Borstkanker

1:7 vrouwen

2019 15.000

Dagelijks sterven er 8 vrouwen aan mamaca, 3.000 per jaar

28% vd malign bij vrouwen

20%<50 jr

88%>5 jr overleving

Genetische mutaties: BRCA1&2, check2, P53, PTEN, ATM

Risicofactoren 

bron: Juf Daniëlle

Risicofactoren 

• zwanger op jonge leeftijd
• vaak zwanger geweest
• lange tijd borstvoeding gegeven

Welke symptomen kunnen duiden op borstkanker?

Diagnostiek

bron: Juf Daniëlle

Bevolkingsonderzoek borstkanker

ablatie/resectie/amputatie

Borstamputatie / ablatio

Bij een ablatio verwijdert de chirurg al het borstklierweefsel, tepel en tepelhof. De borstspier blijft gespaard.

De schildwachtklier wordt ook wel poortwachtersklier of sentinel node genoemd

Okselkliertoilet

• in de oksel zitten 10-35 lymfelieren

Bij een okselkliertoilet worden operatief alle lymfeklieren met het omliggend vetweefsel in de oksel worden verwijderd.

Deze operatie kan op twee momenten plaatsvinden:

• Tegelijkertijd met de operatie aan uw borst. Dit gebeurt wanneer er voor de operatie al aangetoond is dat er kwaadaardige cellen in een lymfeklier in de oksel zitten.
  
• Na het onderzoeken van de schildwachtklier. Dit betekent dat in een tweede operatie alle lymfeklieren in de oksel verwijderd worden.

TNM systeem

T = Tumor (T1-T4)

N = (Node) aan lymfeklier (N0- N2)

M = metastasen op afstand (M0- M1)

Dit geeft het stadium van de ziekte aan

Behandel methoden

• Chirurgie
  
• Radiotherapie
  
• Chemotherapie
  
• Hormonale therapie
  
• Hyperthermie/cryo-ablatie
  
• Beenmerg- of stamceltransplantatie
  
• Immunotherapie
  

                                              Combinatie van methoden

Verpleegkundige aandachtspunten

Pijnbestrijding

Ondersteuning bij voeding

Zorg voor en na behandelingen

Voorlichting geven

Bescherming bij uitscheidingsproducten

Psychische en sociale ondersteuning