6.3 Waar haal ik mijn recht?

• Kind Professional
• MBO
• Studiejaar 3

Waar haal ik mijn recht?

Trias politica

Verdeling van macht over drie groepen.

Wetgevende macht: parlement en regering

Uitvoerende macht: regering, ministeries en uitvoeringsorganisaties. Ze voeren samen de wetten uit.

Rechterlijke macht: rechters en het Openbaar Ministerie

Grondrechten

Klassieke grondrechten: beschermen de burgers tegen de macht van de overheid.

Sociale grondrechten: rechten die de overheid ertoe verplichten om voor bepaalde voorzieningen te zorgen.

De overheid moet zorgen voor voldoende woningen.

1. klassiek
2. sociaal

Persvrijheid

1. klassiek
2. sociaal

Gelijkheidsbeginsel

1. klassiek
2. sociaal

Bestaanszekerheid

1. klassiek
2. sociaal

Rechterlijke macht

De rechterlijke macht bestaat uit rechters

In een rechtsstaat hebben zij het laatste woord

- Hoelang is een dronken bestuurder zijn rijbewijs kwijt?

- Hoeveel maanden cel voor iemand die een gewelddadige overval pleegt?

- Op welke plek de schutting tussen twee huizen kom te staan.

Objectief

Rechters zijn objectief en mogen dus niet beïnvloed worden door anderen.

Alleen naar de feiten kijken.

- onafhankelijk

- onpartijdig

- objectief

Wat is geen eigenschap van een rechter in Nederland?

1. Onafhankelijk
2. Eigenzinnig
3. Onpartijdig
4. Objectief

Rechtspraak georganiseerd

Rechtbank

Gerechtshof

Hoge Raad der Nederlanden

Pro-Deoadvocaat

Wat is de juiste volgorde als je in hoger beroep gaat?

1. Rechtbank, Gerechtshof, Hoge raad der Nederlanden
2. Hoge raad der Nederlanden, Rechtbank, Gerechtshof
3. Rechtbank, Hoge raad der Nederlanden, Gerechtshof
4. Gerechtshof, Rechtbank, Hoge raad der Nederlanden

Hoe heet het oordeel van de rechter?

1. Uitspraak
2. Vonnis
3. Besluit
4. Directief besluit

Iedere burger kan een beroep doen op de wet en op het recht

In Nederland bestaat voor vrijwel elke situatie een wet of regeling en deze zijn allemaal vastgelegd.

In grote lijnen zijn wetten verdeeld in vier rechtsgebieden:

1. burgerlijk recht
2. bestuursrecht
   
3. strafrecht
   
4. staatsrecht
   

In welke situaties kan het rechtssysteem een burger helpen?

De gemeente wil bomen kappen in mijn straat, ik ben daar tegen

1. Ja
2. Nee

In welke situaties kan het rechtssysteem een burger helpen?

Mijn werkgever betaalt minder salaris dan het minimumloon

1. Ja
2. Nee

In welke situaties kan het rechtssysteem een burger helpen?

Ik vind dat mensen op straat vaker moeten groeten

1. Ja
2. Nee

In welke situaties kan het rechtssysteem een burger helpen?

Tabaksfabrikanten zijn schuldig aan verslaving en moeten vervolgd worden

1. Ja
2. Nee

In welke situaties kan het rechtssysteem een burger helpen?

Er zijn te veel reclames tijdens films op tv

1. Ja
2. Nee

1. burgerlijk recht

Alle regels voor de verhoudingen tussen burgers en rechtspersonen onderling. 

civiel recht of privaatrecht 

Voorbeeld: een bewoner heeft last van de knipperende lichtreclame van de winkel tegenover hem maar de winkelier wil er niets aan veranderen.

2. bestuursrecht

Regels hoe de overheid het land moet besturen.

Bijvoorbeeld: waarmee moet rekening gehouden worden bij het aanleggen van een snelweg of het bouwen van windmolens?

3. strafrecht

Regels over wat burgers in Nederland wel en niet mogen doen. 

Bijvoorbeeld: de politie gaat bij geweldsmisdrijven en diefstal op zoek naar de daders om deze te laten vervolgen door de rechterlijke macht.

Overtreding

Lichte strafbare feiten.

Iemand overtreedt een regel.

Meestal een geldboete, soms ook een taakstraf

Misdrijf

Zwaardere strafbare feiten.

Iemand brengt personen of goederen schade toe en zorgt voor veel gevaar.

Aantekening op het strafblad en geldboete, taakstraf of gevangenisstraf

4. staatsrecht

Alle regels voor de organisatie van de Nederlandse staat. 

Bijvoorbeeld het aantal leden dat voor de Tweede en Eerste Kamer moet worden gekozen.

Niet eens met een beslissing van een overheidsinstantie?

bezwaar en beroep. 

Je dient een bezwaarschrift in bij de overheidsinstantie, die vervolgens een nieuwe beslissing moet nemen.

Conflict met een andere burger?

De burgerlijke rechter beslist wie gelijk heeft. 

Je moet de rechtbank zelf benaderen en zelf bedenken over welke eis je wilt dat de rechter beslist. 

Je kunt ook proberen er samen uit te komen. In dat geval wordt vaak een conflictbemiddelaar ingeschakeld.

Conflicten tussen burgers en organisatie? Of tussen organisaties?

Deze conflicten worden ook bij de burgerlijke rechtbank behandeld. 

Denk aan conflicten met bedrijven, verenigingen, stichtingen en instantie. 

Organisaties zijn voor de rechtbank rechtspersonen. 

Hun rechten en plichten zijn in de wet vastgelegd.

Ben je slachtoffer van een misdrijf?

Slachtoffers van misdrijven kunnen een beroep doen op het strafrecht door aangifte te doen. 

Na aangifte kan de politie een onderzoek instellen en de strafzaak voorleggen aan de officier van justitie. 

Vervolgens kan de rechter een uitspraak doen en een straf opleggen aan de verdachte.