Les 9 Rechtspraak

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Burgerschap

Welkom

Rechtspraak

Parlementaire 

democratie

Democratische 

rechtsstaat

Nederland is dus een...

Rechtsstaat

Een land waarin de macht van de overheid wordt beperkt door regels en wetten

Rechtsstaat

Drie kenmerken:

•  de overheid moet zich aan de wet houden
  
•  er bestaat een scheiding van machten
  
•  burgers hebben grondrechten
  

-> Vastgelegd in de Nederlandse Grondwet

Trias Politica

verdeling van macht over drie groepen

= scheiding van machten

Trias Politica

Strikt genomen is er in Nederland geen 

scheiding van machten, maar 

een spreiding van machten. 

Voorbeeld: de regering heeft zowel wetgevende als uitvoerende taken.

Wetgevend: de regering doet wetsvoorstellen.

Uitvoerend: de regering voert de wetten ook uit.

Wat zijn grondrechten

• Klassieke grondrechten beschermen burgers tegen de macht van de overheid en elkaar
• Sociale grondrechten verplichten de overheid om voor bepaalde voorzieningen te zorgen

jouw belangrijkste rechten als burger

Klassiek: art. 1 t/m 18.1

Sociaal: art. 18.2 t/m 23

Klassieke grondrechten

Sociale grondrechten

Recht op privacy

Recht op huisvesting

Recht op werkgelegenheid

Recht op onderwijs

Godsdienstvrijheid

Vrijheid van meningsuiting

Rechtspraak

Het nemen van een beslissing door een rechter in een conflict

Voorwaarden voor eerlijke rechtspraak

Rechters:

• behandelen iedereen gelijk
  
• zijn onafhankelijk
  
• zijn onpartijdig
  
• zijn objectief

Wat zijn rechtsbronnen? 

Een wet, verdrag of andere bron waarop een rechter diens uitspraak baseert

 

• een internationaal verdrag
• de wet
• jurisprudentie: de verzameling van uitspraken die rechters eerder hebben gedaan

Een voorbeeld van een internationaal verdrag is het EVRM (Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens). Verdragen hebben voorrang boven de Nederlandse wet.

Openbaar Ministerie (OM)

De instantie die ervoor moet zorgen dat verdachten voor de rechter verschijnen

Officier van justitie

Beslist of iemand voor de rechter moet komen

Werkt voor het OM

Rechtszaak

Conflict wordt aan rechter voorgelegd

Bijvoorbeeld een burenruzie of een overtreding van de wet

Rechtbank

De instantie waar de rechtszaak plaatsvindt

Rechters werken voor de rechtbank.

Vonnis

Een uitspraak die door de rechter in een rechtbank wordt gedaan

Hoger beroep: Als je het niet eens bent met de uitspraak van de rechter en een hogere rechter opnieuw naar de zaak laat kijken en oordelen.

Gerechtshof: rechterlijk college. Een hogere rechtbank waar een hoger beroep wordt behandeld.

Vonnis

Een uitspraak die door de rechter in een rechtbank wordt gedaan

Tegen het vonnis kun je in hoger beroep gaan

Het hoger beroep wordt behandeld aan het gerechtshof: een hogere rechtbank

Hoger beroep: Als je het niet eens bent met de uitspraak van de rechter en een hogere rechter opnieuw naar de zaak laat kijken en oordelen.

Gerechtshof: rechterlijk college. Een hogere rechtbank waar een hoger beroep wordt behandeld.

De Hoge Raad

De hoogste instantie in Nederland die rechtspreekt

 

Als je een zaak voorlegt aan de Hoge Raad, noem je dit in cassatie gaan (dan ga je dus opnieuw in beroep) 

-> De Hoge Raad kijkt niet inhoudelijk naar een zaak, maar onderzoekt of het gerechtshof het recht goed heeft toegepast

De strafzaak

Een strafzaak is een rechtszaak tussen OM en een verdachte

De officier van justitie:

• leidt het opsporingsonderzoek
  
• beslist of een verdachte voor de rechter moet verschijnen
  
• kan besluiten om te seponeren (niet te vervolgen)
  
• kan een schikkingsvoorstel doen

Opdrachten Schokland Online in Studiemeter

Thema 4: rechtsstaat en rechtspraak

Onderzoek studenten S&B

Eindmeting

Vul opnieuw in

14 april

• uiterste inleverdatum werkstuk politieke partij en regeer- of tegenakkoord
• toets politiek-juridisch

Voor deelname aan de toets: alle online oefeningen van 

thema's 1 t/m 4 van politiek-juridisch moeten op 13 april voldoende gemaakt zijn

Dank voor vandaag!