3.1 Energiebronnen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 3:

Energie

Programma van de les

Doornemen hoofdstuk 3

Start 3.1

Zelfstandig aan de slag

Doornemen hoofdstuk 3

Hoofdstuk 3: Energie (blz 114 voor H en 120 voor V)

• 3.1 Energiebronnen 
• 3.2Verwarmen
• 3.3 Isoleren
• 3.4 Rendement
  

Doel van de les

De leerling weet wat een energiebron is.

De leerling kent 8 soorten energie. 

De leerling kan uitleggen wat het belang van de energietransitie is. 

Paragraaf 3.1

De meeste energie die wij op dit moment gebruiken komt uit brandstoffen. Deze brandstoffen zijn fossiele brandstoffen. Dat betekent dat ze gevormd zijn in heel veel jaren, maar ook op kunnen raken. 

Die brandstoffen worden in elektriciteit-

centrales gebruikt om energie te maken.

Paragraaf 3.1

1. de wind laat de wieken draaien. De 

wieken zitten vast aan een as. het 

draait langzaam rond: lagesnelheidsas

2. de tandwielen zorgen er voor dat het

aantal omwentelingen wordt vergroot. 

dit zit vast aan de hogesnelheidsas

3. deze as drijft de generator aan

4. de transformator zorgt er voor dat de spanning omhoog wordt getransformeerd naar 10 000 V

Paragraaf 3.1

Als iets beweegt heeft het energie. Een hand die heen en weer zwaait, heeft de energie om de luchtdeeltjes te verplaatsen. Een hamer die heeft de energie om een spijker ergens in te slaan. Deze energie noem je bewegingsenergie. Hoe sneller de beweging, hoe hoger de energie. Maar ook de massa van het voorwerp speelt hierbij een rol.

H 3 Zonne-energie

Stralingsenergie

wordt gebruikt voor/door:

• verwarmen van het aardoppervlak en atmosfeer
• fotosynthese 
• zonnecollector
• zonnepaneel

LET OP:

ZONNECOLLECTOR: 

stralingsenergie --> warmte

ZONNEPANELEN (ZONNECEL): 

stralingsenergie --> elektrische energie

Paragraaf 3.1

Stuwdammen wordt aangelegd in 

bergachtige gebieden, zo  

ontstaat er een diep stuwmeer

Meestal staat er in een stuwmeer ook

een waterkracht centrale. 

Water loopt uit het stuwmeer en dat

weglopende water kan elektriciteit opwekken

Paragraaf 3.1

1. Water loopt omlaag via de pijpleidingen

2. Het water brengt de schoepen van een waterturbine in beweging

3. De turbine drijft een generator aan

4. De elektrische energie wordt via het elektriciteitsnet geleverd aan woningen en bedrijven 

Paragraaf 3.1

Water bevat zwaarte-energie. Deze zwaarte-energie wordt in een waterkrachtcentrale omgezet in elektrische energie 

De hoeveelheid zwaarte-energie hangt af van:

- de massa van het water

- de sterkte van de zwaartekracht ( op aarde altijd 10)

- de hoogte

Zwaarte-energie (havo)

m = massa in kilogram 

g = 10 N/kg

h = hoogte in meters

Ez = zwaarte-energie in joule

voorbeeldje

in een stuwmeer valt er 20 000 kg water van een hoogte van 25 meter. Bereken de zwaarte-energie die hier bij vrijkomt

m = 20 000 kg

g = 10

h = 25 m

Ez = m x g x h

20 000 x 10 x 25 = 5 000 000 J ( 5MJ)

Er valt 20 kg water van een hoogte van 2,5 meter. Bereken de zwaarte-energie die hier bij vrijkomt

Paragraaf 3.1

Je zou ook nog

kunnen denken aan 

Kernenergie.

Hoogte-energie wordt

 soms ook wel 

zwaarte- energie genoemd.

Paragraaf 3.1

De energietransitie = overschakelen op klimaat neutralere, duurzamere energiebronnen. 

Onze energiesystemen moeten de volgende 4 kenmerken hebben:

1. Duurzame energiebronnen     

2. Efficiënt energiemanagement

3. Grootschalige energieopslag

4. Lokale productie van energie

Zelfstandig aan de slag

- Bekijk de voorkennis paragraaf. Maak de vragen die je lastig lijken. 

- Maak van paragraaf 3.1 de vragen 1 t/m 4