H3.5 Wat bleef er over?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Grieken en Romeinen

Geschiedenis - BK 1

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je...

...je weet hoe het Romeinse Rijk uiteen viel. (R)

...je kan benoemen wat er nu nog van over is. (T1)

Wat kan je vertellen over rijke Romeinen?

Wat is een vrijgelatene?

1. Een gevangene die vrij werd gelaten
2. Een kind van een slaaf
3. Een vrijgelaten slaaf
4. Een krijgsgevangene

Wat is niet waar over gladiatoren?

1. Ze vochten altijd tot de dood
2. Ze vochten soms tegen wilde dieren
3. Ze hadden verschillende wapens
4. Ze waren bijna altijd slaven

Door welke uitvinding konden de Romeinen mooie bouwwerken maken?

Kan je een voorbeeld noemen van zo'n mooi bouwwerk?

Bron 22: De Grote Volksverhuizingen

Problemen van buitenaf...

In 395 kwam het Romeinse Rijk in grote problemen terecht. 

(1) Vanuit het oosten vielen vreemde volkeren (barbaren) aan, o.l.v. de Hunnen. Het gevolg hiervan was dat het Romeinse Rijk werd verdeeld in twee delen.

barbaren

Volken die woest en onbeschaafd gevonden werden

Het Romeinse Rijk wordt gesplitst

In 395 werd Romeinse Rijk verdeeld in twee delen:

West-Romeinse Rijk	Rome bleef hoofdstad Latijn was de belangrijkste taal.
Oost-Romeinse Rijk	Constantinopel werd hoofdstad. Grieks was de belangrijkste taal.

	Taal	Hoofdstad
West-Romeinse Rijk
Oost-Romeinse Rijk

Maak de goede combinaties.

Latijn

Grieks

Rome

Constantinopel

In welke twee delen werd het Romeinse Rijk gesplitst?

Problemen van binnenuit...

In 395 kwam het Romeinse Rijk in nog meer problemen terecht: 

(2) Iedere nieuwe keizer zorgde voor meer ruzie, moord en verraad. Hierdoor werden de grenzen van het Romeinse Rijk zwakker, omdat het leger steeds vaker in Rome moest worden ingezet. 

Bron 22: De Grote Volksverhuizingen

De volksverhuizingen

Invasie van andere volkeren

Attila de Hun

‘Attila, de leider van de Hunnen, was heel machtig. Zijn leger bestond uit wel 500.000 man. Hij was heel trots. Als hij praatte, rolde hij met zijn ogen en zijn stem was hard. Hij was niet groot, maar had een brede borst en een groot hoofd. Zijn ogen waren klein, in zijn dunne baard zaten grijze haren en hij had een platte neus.

Iedereen was bang voor hem. De wildste verhalen hoorde je, over hoe hard, gewelddadig en wreed hij was. Hij had veel vrouwen en paleizen. Maar meestal leefde hij in een tent, bij zijn leger.'

Naar: een tekst van Priscus, 5e eeuw.

Bron: Attilla, koning van de Hunnen. Schilderij uit 19e eeuw

Staan er in de tekst van Priscus vooral feiten of meningen?

1. Feiten
2. Meningen

Klopt bron 24 met de informatie uit bron 23?

Waarom is bron 24 géén betrouwbare bron?

1. Het schilderij werd in in die tijd gemaakt.
2. Het schilderij komt niet overeen met de werkelijkheid.
3. Het schilderij is niet realistisch
4. Het schilderij werd honderden jaren later gemaakt.

Welk antwoord is waar?

1. In het West-Romeinse Rijk spraken ze vooral Grieks
2. De hoofdstad van het West-Romeinse Rijk was Constantinopel
3. In het Oost-Romeinse Rijk spraken ze vooral Grieks
4. De hoofdstad van het Oost-Romeinse Rijk was Rome

Welk volk veroorzaakte de Grote Volksverhuizing?

1. de Vandalen
2. de Hunnen
3. de Franken
4. de Romeinen

Wie was de leider van de Hunnen?

Wat is een vandaal?

Bron: Vandalen plunderen Rome in 455 (schilderij uit 1836)

Het einde van het West-Romeinse Rijk 

De Vandalen kwamen helemaal tot aan Rome. Zij plunderden de stad en zetten de Romeinse keizer (Romulus Augustulus) af. De leider van de Vandalen (Odoaker) ging zelf op de troon zitten.

Hiermee kwam er in 476 een eind aan het West-Romeinse Rijk.

Vandalen

Een volk dat rond huidig Tsjechië leefde en de stad Rome plunderden. De beroemste Vandaal is Odoaker, die in 476 de Romeinse keizer afzette. Tegenwoordig gebruiken we het woord 'vandaal' voor iemand die zonder reden iets vernielt.

Bron: Odoaker (leider van de Vandalen) krijgt de keizerskroon van Rome van Romulus Augustulus.

Wat is er gebleven?

Maar niet alle Romeinse kennis verdween:

• Het beton (mensen konden koepels en bogen blijven bouwen)
• Onze kalender
• Sommige wetten en bestuursvormen
• Het christendom 
• Latijnse taal (werd de taal van de kerk en geleerden)

Wat is er gebleven?

Het Oost-Romeinse Rijk bleef nog 1000 jaar bestaan. Daar werden veel boeken van de grote Griekse en Romeinse geleerden bewaard. Mensen zouden eeuwen later deze boeken weer gaan lezen.

Wat danken wij aan de Grieken en Romeinen?Maak de goede combinaties.

tijdrekening
bestuur
bouwkunst
godsdienst
boeken

de kalender

wetgeving

republiek

koepel

bogen

beton

christendom

boeken over de wetenschap

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over de lesstof die je niet goed hebt begrepen.