3.5 Wat bleef er over?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Wat gaan we deze les doen?

Opdrachtjes bespreken

Uitleggeven over 3.5

Opdrachtjes maken

Betrouwbaarheid van bronnen

Bij bronnen is het belangrijk om te letten op:

Is het een bron uit de tijd zelf?

Wie heeft de bron gemaakt en waarom?

Staan er vooral feiten of meningen in de bron?

Kun je de info van de bron ook in andere bronnen vinden?

Bron 18 (vraag 6)

Een Romein schrijft over christenen: 'Tijdens de regering van keizer Nero werden er straffen opgelegd aan de christenen, een soort mensen van een nieuw boosaardig geloof.'

Naar: Suestonius, 130 na Chr.

Vraag 8

Vrede 

Wegen 

Gelijkheid 

Vraag 9 (bron 20)

Een Romeinse historicus schreef: 'In 64 was er een grote brand: de helft van Rome brandde af. Al snel zeiden de mensen dat keizer Nero zelf de brand had aangestoken, omdat hij ruimte nodig had voor een nieuw paleis. Daarom gaf Nero gauw de christenen de schuld. Hij liet hen zwaar straffen. Zo kregen zij beestenvellen aangetrokken om door wilde handen verscheurd te worden, of sloeg hen men aan het kruis, of ze kregen de vuurdood: aan het eind van de dag werden ze aangestoken om te dienen als straatverlichting.'

Naar: Tacitus, 100 na Chr.

Grieken en Romeinen

Wat bleef er over?

Hoe kon het Romeinse Rijk uiteenvallen en wat is er nu nog van over? 

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je...

...je weet hoe het Romeinse Rijk uiteen viel. (R)

...je kan benoemen wat er nu nog van over is. (T1)

Problemen van buitenaf...

In 395 kwam het Romeinse Rijk in grote problemen terecht. 

(1) Vanuit het oosten vielen vreemde volkeren (barbaren) aan, o.l.v. de Hunnen. Het gevolg hiervan was dat het Romeinse Rijk werd verdeeld in twee delen.

barbaren

Volken die woest en onbeschaafd gevonden werden

Bron 22: De Grote Volksverhuizingen

Attila de Hun

‘Attila, de leider van de Hunnen, was heel machtig. Zijn leger bestond uit wel 500.000 man. Hij was heel trots. Als hij praatte, rolde hij met zijn ogen en zijn stem was hard. Hij was niet groot, maar had een brede borst en een groot hoofd. Zijn ogen waren klein, in zijn dunne baard zaten grijze haren en hij had een platte neus.

Iedereen was bang voor hem. De wildste verhalen hoorde je, over hoe hard, gewelddadig en wreed hij was. Hij had veel vrouwen en paleizen. Maar meestal leefde hij in een tent, bij zijn leger.'

Naar: een tekst van Priscus, 5e eeuw.

Bron: Attilla, koning van de Hunnen. Schilderij uit 19e eeuw

Het Romeinse Rijk wordt gesplitst

In 395 werd Romeinse Rijk verdeeld in twee delen:

West-Romeinse Rijk	Rome bleef hoofdstad Latijn was de belangrijkste taal.
Oost-Romeinse Rijk	Constantinopel werd hoofdstad. Grieks was de belangrijkste taal.

	Taal	Hoofdstad
West-Romeinse Rijk
Oost-Romeinse Rijk

Maak de goede combinaties.

Latijn

Grieks

Rome

Constantinopel

In welke twee delen werd het Romeinse Rijk gesplitst?

Sleep de woorden naar de juiste plek in de tabel.

West-Romeinse Rijk

Oost-Romeinse Rijk

Latijn

Grieks

Rome

Constantinopel

Sleep de onderdelen naar de juiste plek

Oost - Romeinse Rijk

West- Romeinse Rijk

Constantinopel

Germanen

Problemen van binnenuit...

In 395 kwam het Romeinse Rijk in nog meer problemen terecht: 

(2) Iedere nieuwe keizer zorgde voor meer ruzie, moord en verraad. Hierdoor werden de grenzen van het Romeinse Rijk zwakker, omdat het leger steeds vaker in Rome moest worden ingezet. 

Bron 22: De Grote Volksverhuizingen

De volksverhuizingen

Invasie van andere volkeren

Bron: Vandalen plunderen Rome in 455 (schilderij uit 1836)

Wat was een oorzaak van de plundering van Rome?

Het einde van het West-Romeinse Rijk 

De Vandalen kwamen helemaal tot aan Rome. Zij plunderden de stad en zetten de Romeinse keizer (Romulus Augustulus) af. De leider van de Vandalen (Odoaker) ging zelf op de troon zitten.

Hiermee kwam er in 476 een eind aan het West-Romeinse Rijk.

Vandalen

Een volk dat rond huidig Tsjechië leefde en de stad Rome plunderden. De beroemste Vandaal is Odoaker, die in 476 de Romeinse keizer afzette. Tegenwoordig gebruiken we het woord 'vandaal' voor iemand die zonder reden iets vernielt.

Wat is er gebleven?

Maar niet alle Romeinse kennis verdween:

• Het beton (mensen konden koepels en bogen blijven bouwen)
• Onze kalender
• Sommige wetten en bestuursvormen
• Het christendom 
• Latijnse taal (werd de taal van de kerk en geleerden)

Wat is er gebleven?

Het Oost-Romeinse Rijk bleef nog 1000 jaar bestaan. Daar werden veel boeken van de grote Griekse en Romeinse geleerden bewaard. Mensen zouden eeuwen later deze boeken weer gaan lezen.

Noem twee dingen die de Romeinen hebben achtergelaten.

Huiswerk tijd!

Maken: 3.5

Vraag 1 t/m 7