2.2 Voedsel verbouwen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

HVoedsel verbouwen2.2

Hoe leefden de eerste mensen?

1. Ze waren jagers.
2. Ze waren verzamelaars.
3. Ze waren jager-verzamelaars.
4. Ze leefden van de natuur.

Wat zijn nomaden?

1. Mensen die in een woestijn leven.
2. Mensen die geen vaste woonplaats hebben.
3. Mensen die een vaste woonplaats hebben.
4. Mensen die in de prehistorie leefden.

Hadden de eerste mensen veel of weinig spullen?

1. Veel, want ze konden alles dragen.
2. Weinig, want ze konden niet alles dragen.
3. Weinig, want ze wisten niet hoe ze het moesten maken.
4. Veel, want ze waren heel slim.

Jagers en verzamelaars lieten ongeschreven bronnen na. noem 4  voorbeelden?

Feniks, Geschiedenis Werkplaats Memo

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier mensen op een gegeven moment van de landbouw gingen leven.

Wat weet je eigenlijk
van landbouw?

Middelen van bestaan zijn
manieren om in leven te blijven.
Welke middelen van bestaan
hadden de eerste mensen?

1. Wilde dieren en verzamelen
2. Jagers en boeren
3. Jagen en verzamelen
4. Boeren en verzamelaars

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• '

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw + landbouw = veeteelt
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt + akkerbouw = landbouw

Eerste boeren

Het gevolg was dat mensen op één plek bleven wonen. 

Niet iedereen kon op dezelfde plek blijven wonen, daarom trokken ze weg. Op zoek naar nieuwe landbouwgrond. Zo kwamen deze mensen ook naar Nederland.

Stad in het Midden-Oosten, omstreeks 9000 v. Chr.

Eerste boeren in Nederland

De eerste boeren die in Nederland kwamen wonen, gingen wonen in Zuid-Limburg. 

Doordat de eerste boeren potten gingen maken om hun spullen in te bewaren, kregen ze steeds meer bezittingen.

Klokbeker

Dit is een pot waarin de eerste boeren spullen bewaarden. Deze pot is gevonden in Zuid-Limburg.

Boeren in Nederland

• Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr)

• Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)

• Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

Trechterbekercultuur

Dood en begraven

• Graven worden steeds uitgebreider: grafheuvels en hunebedden

• Zowel begraven als cremeren: urnenvelden

• Doden kregen bezittingen mee: vermoedelijk geloven in leven na de dood

Hunebed

Dit is een hunebed. Deze vind je in Noord-Nederland (Drenthe). Het was bedoeld als graf voor de overledenen.

Hoe kan ik aan de afbeelding zien dat de hunebedden ná landbouwrevolutie zijn gemaakt?

1. De grote stenen kwamen hier pas tijdens de landbouwrevolutie.
2. Er woonden hier te weinig mensen om samen de hunebedden te maken.
3. Er wordt gebruik gemaakt van dieren.
4. Voor de landbouwrevolutie werden er geen mensen begraven

oorzaak; 

geeft antwoord op een vraag met waarom? Je herkent het vaak door het woordje omdat of doordat

gevolg; 

Een gebeurtenis zorgt weer voor andere gebeurtenissen en dat zijn gevolgen.

Wat is de oorzaak en wat is het gevolg?

Jager-verzamelaars kunnen niet meer genoeg eten vinden.

oorzaak

gevolg

Het klimaat werd droger en warmer.

Mensen werden boer: ze gingen zelf voedsel verbouwen.

Wat is de oorzaak en wat is het gevolg?

De eerste boeren blijven bij hun akkers en hun vee wonen.

oorzaak

gevolg

Er ontstaan dorpen.

Boeren moeten hun akkers en vee verzorgen.

Wat is de oorzaak en wat is het gevolg?

Er komen meer mensen in het Midden-Oosten.

oorzaak

gevolg

Door de landbouw is er genoeg voedsel voor iedereen; meer mensen blijven leven.

Er is niet meer genoeg landbouwgrond voor iedereen; mensen trekken weg uit het gebied.

Oorzaak en gevolg landbouw

Tekst

ontstaan

landbouw

Waar leefden de eerste boeren?
Kies de juiste letter

1. Midden-Oosten
2. Europa
3. Afrika
4. Azie